بقیه مسئولان یاد بگیرند

اجتماعی-احتمالا این روزها در میان اعضای خانواده،آشنایان و یا دوستان خود زائرانی دارید که از حج تمتع بازگشته اند.اگر این چند روزه برای خوش آمد گویی و یا ولیمه نزد آنان رفته باشید و پای صحبت آنها نشسته باشید متوجه می شوید یکی از انتقادات جدی آنان به مدیریت حج امسال تاخیرهای طولانی هواپیماها در مسیر بازگشت بود.تاخیرهای چند ساعته که

حتی به یک روز کشیده بود خستگی سفر را به تن زائران ایرانی گذاشته بود.

اما شاید پخش یک خبر برای تمام افکار عمومی ایران و بویژه زوار جالب توجه بود.آقای لیالی رییس سازمان حج و زیارت به خاطر تاخیرهای طاقت فرسای حج امسال از حاجیان امسال عذرخواهی کرد و  ضمن  توضیح  علل پدید آمدن این مشکل چنین گفت:

‌ مشکل ما در برگشت به علل گفته شده بود، البته تاخیر پرواز به هر شکلی خوش آیند نیست و من لازم هست از طرف خود، سازمان حج و زیارت و شرکت های هواپیمایی از آن دسته از زائرانی که با تاخیر مواجه شد، عذرخواهی کنم، البته تاخیر شامل همه کشورها بود و ما تلاش کردیم در حدی که در توان داشتیم مشکل زائران را کاهش دهیم. خسارت تاخیر پرواز را خواهیم گرفت و به زائران تقدیم می کنیم البته این کار به محض پایان عملیات بازگشت حجاج و براساس میزان تاخیر از محل قراردادها، انجام خواهد شد.

ظاهر خبر ساده بود.بخشهای خبری مختلف سیما بارها آن را تکرار کردند.اما بر خلاف ظاهر ساده آن نشان از یک تحول مثبت در فرهنگ مدیریتی کشورمان بود.تحولی که نشانگر یک نقطه عطف در فرهنگ "عذرخواهی" است.

هدف از ذکر این نکته مثبت از رییس محترم سازمان حج وزیارت،تجلیل از ایشان به عنوان یک مثال نقض در فرهنگ مدیریت ایران و تحلیل " عدم عذرخواهی "  به عنوان یکی از آسیبهای مهم فرهنگ مدیریتی ایرانیان است.

در کشور ما که ساختار دیوانسالاری به علت تزریق شدید منابع نفتی بزرگ شده و به خاطر مشکلات اساسی در فرهنگ سازمانی غیر پاسخگو و کند است پاسخگویی و بازخورد از مسائل نادر می باشد. مدیران و روسا در چارچوب روابط سیاسی به امور می نگرند و پذیرفتن نقص و خطا در فعالیتهای اجرایی را به منزله خودکشی حرفه ای و کسر شان می دانند و کلا در هنگام پدید آمدن مشکل به سراغ راهبرد کتمان و تکذیب می روند. اهمیت  عذرخواهی این مسوول محترم وقتی  بیشتر آشکار  می شود که به خاطر بیاوریم در فضایی زندگی می کنیم که  برخی مسوولان، نه تنها  به خاطر خطاهای واضح عذرخواهی نمی کنند، بلکه اگر با نقد و انتقادی هم روبرو  شوند، به هزار توجیه، سعی در فرافکنی و فرار از مسوولیت می کنند و حتی اگر لازم بدانند از موضع طلبکار و شاکی هم وارد می شوند ،تا منتقد را بر سرجایش بنشانند!

اصولا در تمام کشورهای جهان،حتی بالاترین مقامات نیز وقتی مرتکب اشتباهات می شوند استعفا می کنند و از سمت خود کناره گیری می کنند و یا ضمن عذرخواهی رسمی به جبران خسارتهای پیش آمده اقدام می کنند تا به نوعی از مردم دلجویی کرده باشند و مسئولیت کار خود را بپذیرند .نمونه های بارزی از موارد عذرخواهی های رسمی  مسئولان کشورهای جهان به خاطر انواع اشتباهات وجود دارد .

حال با توجه به ماهیت اخلاقی و دینی انقلاب اسلامی ,  مسئولیت مسوولین در قبال مردم که از عاملان اصلی پیروزی انقلاب هستند، بسیار زیاد است. دین اسلام همواره به رعایت حق الناس از سوی تمام آحاد جامعه ، بویژه مسوولین و کارگزاران نظام اسلامی تاکید می کند.لذا یکی از وظایف اصلی مسوولین پاسداشت این حقوق است.طبق چارچوب اخلاق اسلامی اگر مسوولی به علت قصور خود و یا زیر دستانش وظیفه ای را به درستی انجام نداد علاوه بر جبران موظف به عذرخواهی است.اگر چه عذر خواهی از افکار عمومی و پذیرش مسوولیت کاری بس دشوار است، اما باید توجه داشت در مدل ایده آل نظام اسلامی  یک مدیر باید مهذب و خودساخته باشد و چنین مدیری می‌تواند ارتباط خوبی با مردم برقرار کند. این تهذیب نفس و خودسازی به مدیر کمک می کند به جای تکذیب و یا فرافکنی ضمن پذیرش مسوولیت اخلاقی عملکرد مجموعه تحت امرش در صورت لزوم عذرخواهی کند.

به نظر می رسد یکی از مسائل مهم در اخلاق کارگزاران در نظام اسلامی شهامت پذیرش قصور،مشکل و یا ضعف و عذرخواهی به خاطر آن است. باید دانست که پنهان کاری،فرافکنی،تکذیب و کتمان مشکلی را حل نمی کند و صراحت و شفافیت با مردم راهکار بسیار بهتری برای حل مشکلات است.

بهر حال رییس محترم سازمان حج ممنونیم...منتظر پرداخت خسارت های حجاج  هستیم....مسوولین محترم  احتمالا مشمول دیگر یک عذر خواهی کوچک راه دوری نمی رود...

هنگامه سهرابی

گروه جامعه وارتباطات