شبه جمله (صوت)
برای بیان حالات روحی و درونی چون شادی، تعجب، درد، افسوس و مانند آن ها از کلماتی همچون به، وه، آه، آوخ و جزء آن ها استفاده می شود که به آن شبه جمله یا صوت می گویند.
اقسام شبه جمله:
شبه جمله امید و آرزو و دعا: کاش، ای کاش، الهی، ان شاء الله
شبه جمله تحسین و تشویق: خوب، آفرین، مرحبا، به به، بارک الله
شبه جمله درد و تاسف: آه، واویلا، وای، دریغ، فریاد
شبه جمله تعجب: به، وه، اوه، عجب، شگفتا
شبه جمله تنبیه و تحذیر: امان، مبادا، زنهار
شبه جمله امر، یا الله، بسم الله، خاموش، خفه
شبه جمله احترام و قبول: چشم، قربان، ای بچشم
شبه جمله جواب و تصدیق: بله، آری، البته، ای، ای والله
کاربرد شبه جمله:
1- جانشین جمله است و همراه حرف اضافه به کار می رود و متمم می گیرد:
مرحبا به این فکر و ادراک
2- جانشین جمله پایه است و همراه حرف ربط می آید و جمله پیرو می گیرد:
افسوس که افسانه سرایان همه خفتند!
ای کاش که هر روز شما را می دیدم!
3- بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط به کار می رود و حکم جمله مستقل دارد:
بارک الله! به شما تبریک می گویم.
آفرین! خوب نوشته ای
4- بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط به کار می رود و نقش قیدی پیدا می کند:
علم و آزادگی و حُسن و جوانی و هنر عجبا هیچ نیرزد که بی سیم و زرم!
5- بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط در جایگاه مسند:
خوشا شیراز و وضع بی مثالش خداوندا، نگه دار از زوالش.
مطالب مرتبط:
دستور زبان فارسی(اسم و کاربرد اسم)
دستور زبان فارسی(انواع فعل - وجه فعل)
منبع: : دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری
مرکز یادگیری سایت تبیان - تنظیم: سمیرا بادامستانی
