ارزش هر فرد به عمل اوست نه به نسب!

هنگامی که حضرت علی بن موسی الرضا صلوات الله علیه در مرو بود و ولایت عهدی مأمون عباسی را بر عهده داشت، زید بن موسی بن جعفر معروف به "زیدالنار" برادر امام نیز در خراسان بود. زید در سر داعیه خلافت و حکومت داشت و به همین خاطر در مدینه علیه مأمون قیام کرد و باعث زحمت حکومت شد و هم چنین عده ای از مردم بی گناه را نیز مورد آزار قرار داد. مأمون قیام مردم مدینه را سرکوب کرد و زید را دستگیر ساخت، ولی چون در آن روزها سیاستش اقتضا می کرد که حرمت و حشمت و احترام امام رضا علیه السلام را حفظ کند، به خاطر امام از قتل یا حبس برادرش زید صرف نظر کرد.

روزی در یک مجلس عام، عده زیادی شرکت داشتند و امام رضا علیه السلام برای آن ها صحبت می کرد. در گوشه ای دیگر از مجلس نیز زید عده ای را دور خود جمع کرده بود و برای آن ها صحبت می کرد و در مورد فضایل اولاد پیامبر و سادات برای آن ها اظهار نظر می کرد و می گفت که اولاد حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، افراد برگزیده خداوند هستند. خداوند آن ها را عذاب نمی کند و همه آن ها اهل نجات و بهشت هستند و جهنم بر ایشان حرام است و ...

در این بین امام رضا (ع) ناگهان متوجه حرف های زید شد و بلافاصله فریادِ "یا زیدِ" امام و نگاه تند آن حضرت، زید و همه اهل مجلس را متوجه کرد.

امام رضا (ع) فرمودند:

(( ای زید! حرف های بقال های کوفه باورت شده و مرتب آن ها را تحویل مردم می دهی. این ها چه چیزی است که به مردم می گویی. آن که شنیده ای خداوند فرزندان حضرت فاطمه (س) را از آتش جهنم مصون داشته است، مقصود فرزندان بلافصل فاطمه زهرا(س)، یعنی حسن و حسین و دو خواهر ایشان(علیهم السلام) است.

اگر مطلب این طور است که تو می گویی و اولاد فاطمه(س) وضع استثنایی دارند، و به هر حال آن ها اهل نجات و سعادتمند هستند، پس تو نزد خداوند از پدرت موسی بن جعفر (علیه السلام) گرامی تر هستی، زیرا او در دنیا فرمان خداوند را اطاعت و اجرا کرد. او شب ها بیدار و روزها پیوسته روزه دار بود، ولی تو فرمان خدا را عصیان می کنی و طبق قول خودت، هر دو، مثل هم، اهل نجات و سعادت هستید. پس برد و پیروزی با توست. زیرا موسی بن جعفر (ع) عمل کرد و سعادتمند شد و تو به فرمان خداوند عمل نکردی و رنج نابرده گنج بردی.

علی بن الحسین زین العابدین (علیه السلام) می گفت:

(( افراد نیکوکار اهل بیت پیامبر، دو برابر دیگران اجر می برند و اگر بدکار باشد دو برابر عذاب می شوند - همان طور که قرآن درباره ی زنان پیامبر تصریح کرده است -  زیرا از خاندان ما آن کسی که نیکوکاری می کند، در حقیقت دوکار انجام می دهد: یکی این که مانند دیگران کار پسندیده ای انجام داده است و دیگر آن که احترام و حیثیت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را حفظ کرده است. آن کسی هم که گناه می کند، در حقیقت دو گناه مرتکب شده است: یکی این که مانند دیگران کار بد و ناپسندی انجام داده است و دیگر آن که آبرو و حیثیت پیامبر (ص) را از بین برده است.))

آن گاه امام رضا (علیه السلام) رو کرد به "حسن بن موسای وشاء بغدادی" که از اهل عراق بود و در آن وقت در جلسه حضور داشت و فرمود:((مردم عراق این آیه ی قرآن را چگونه قرائت می کنند:"اِنَّه لَیْسِ مِنْ اَهلِکَ انّه عملٌ غیرُ صالح"

عرض کرد: ای فرزند رسول خدا ، بعضی این آیه را طبق معمول یعنی "انّه عملٌ غیرُ صالح" قرائت می کنند یعنی "این فرزند تو، فرزندی ناصالح است."

اما بعضی دیگر که باور نمی کنند خداوند پسر پیامبری را مشموی قهر و غضب خود قرار دهد، آیه را این طور می خواندند "انّه عملُ غیرِ صالح" یعنی:"او فرزند آدم بدی است، فرزند تو نیست."

این گروه عقیده دارند که او در واقع از نسل "نوح نبی" علیه السلام نبود خداوند به او گفت " ای نوح او از نسل تو نیست، اگر از نسل تو بود من به خاطر تو او را از عذاب نجات می دادم."

امام فرمود: " ابدا این طور نیست. او فرزند حقیقی نوح و از نسل نوح بود. ولی چون بدکار شد و امر خدا را عصیان کرد، پیوند معنوی اش با نوح بریده شد. به نوح گفته شد "این فرزند تو ناصالح است" از این رو نمی تواند در ردیف صالحان قرار بگیرد.

موضوع ما خاندان رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز این گونه است. اساس کار، پیوند معنوی و صلاح عمل و اطاعت امر خداست. هر کس خداوند را اطاعت کند از ما اهل بیت است، حتی اگر هیج گونه نسبت و رابطه نسلی و جسمانیبا ما نداشته باشد. و هر کس گناهکار باشد از ما نیست، حتی اگر از اولاد حقیقی و از نسل فاطمه زهرا (سلام الله علیها) باشد، همین خود تو که با ما هیچ گونه نسب و فامیلی نداری، اگر نیکوکار و مطیع فرمان خداوند باشی از ما هستی."

منبع: بحارالانوار، ج 10، ص 65

تنظیم برای تبیان: سمانه دولت آبادی