تشخیص و درمان سرطان پروستات

در قسمت اول این مطلب درباره ی این که علائم هشداردهنده ی این نوع سرطان کدام هستند، توضیحاتی ارائه شد، اما بهتر است بدانید امروز علم پزشکی به درجه ‌ای از پیشرفت رسیده است که دیگر لازم نیست علائم بالینی پدیدار شوند تا پزشک و بیمار به این نوع سرطان مشکوک شوند؛ یعنی راه‌ هایی وجود دارند که اگر بیماران از 50 یا 55 سالگی، سالانه به طور منظم انجام دهند، می ‌توانند این نوع سرطان را در مراحل بسیار ابتدایی شناسایی و درمان کنند که طبیعتا شانس موفقیت، بسیار بالا می ‌رود.

شناسایی افراد در معرض خطر

معاینه ی غده ی پروستات: اولین اقدام در بررسی این غده است. این معاینه که به آن Digital rectal examination می‌گویند با وارد کردن انگشت پزشک داخل مقعد بیمار و لمس این غده انجام می‌‌ گیرد. نکته ی مهم اینجا است که به‌ رغم این نکته برخی مردان از انجام این معاینه ابا دارند، اما مهم ‌ترین بخش معاینه و بررسی پروستات همین قضیه است که با هیچ روشی از جمله سونوگرافی و آزمایش خون قابل‌ شناسایی نیست.

اندازه گیری PSA: تومورهای سرطانی ترکیبی را در خون آزاد می ‌کنند که به آن آنتی ‌ژن اختصاصی پروستات(PSA) می‌ گویند. پزشک می ‌تواند با اندازه‌ گیری این ترکیب در خون به راحتی سرطان را در مراحل اولیه تشخیص دهد. از این‌ رو به افراد بالای 55 سال توصیه می‌ شود هر ساله این آزمایش را انجام دهند. اگر مقدار این ترکیب در خون بیشتر از 4 نانوگرم بر دسی لیتر باشد، نگران‌ کننده است و باید بررسی‌ های بیشتری روی بیمار صورت گیرد.

انجام "سی ‌تی ‌اسکن" و "ام آر ای" از نواحی شکم و پروستات نیز از جمله روش‌ های دیگر است که پزشک از این طریق

تغییر پروستات را مشاهده می‌ کند.

انجام بیوپسی از غده ی پروستات، کلیدی‌ ترین روش‌ غربالگری است. این روش زمانی انجام می شود که معاینه ی غده ی پروستات و یا آزمایش خون مورد مشکوکی را نشان داده باشد.

در این روش با یک سوزن از پروستات نمونه‌ برداری می‌ کنند و آن را زیر میکروسکوپ می‌ گذارند که مطمئن ‌ترین روش تشخیصی در حال حاضر محسوب می‌ شود.

وقتی سرطان پیشرفت می‌ کند

از بحث درمان که خارج شویم مهم‌ ترین نکته‌ ای که مدام روی آن تاکید کردیم، تشخیص زودرس سرطان بود. به این معنا که وقتی صحبت متاستاز یا پیشرفت سرطان به بافت ‌های مجاور مطرح می‌ شود، اینجا همان چیزی است که پزشکان از آن هراس دارند و به سختی می ‌توان به بیمار کمک کرد. بافت ‌هایی از قبیل استخوان ‌ها، ریه‌ ها، مثانه، بافت‌ های شکمی و روده‌ ای از جمله نقاطی هستند که به سرعت سرطان به آن نقاط متاستاز می ‌دهد و درمان را بسیار مشکل می ‌‌کند. این بیماران معمولا خیلی عمر نمی‌ کنند و بیماری در کوتاه‌ ترین زمان ممکن، آن ها را از پا در می ‌آورد.

چشم امید بیماران سرطانی به روش‌ های نوین درمانی

متاسفانه سرطان پروستات از جمله سرطان‌ هایی است که به سرعت در بدن پخش می ‌شود اگر بیمار به علائم هشدار دهنده بی ‌تفاوت باشد و سرطان در بدن شکل بگیرد، درمان او هر روز مشکل ‌تر خواهد شد.

چند روش درمانی در حال حاضر رایج ‌ترین روش‌ های درمانی هستند:

جراحی: عمل جراحی پروستاتکتومی هم‌ اکنون به ‌عنوان درمان طلایی بیماران مبتلا به سرطان پروستات محسوب می‌ شود. مهم‌ ترین اصل در این سرطان این است که سرطان کاملا محدود به غده ی پروستات باشد و از غده بیرون نزده باشد. این روش درمانی در کسانی کاربرد دارد که بیماری آن ها در مراحل اولیه تشخیص داده شود. به همین ‌دلیل است که این قدر به علائم هشدار دهنده اهمیت داده می شود.

کرایوتراپی: در این روش پزشک از سرمای شدید برای درمان سرطان محدود به غده ی پروستات و از آن مهم ‌تر سرطان‌ های کوچک و موضعی استفاده می ‌کند. در این روش ابتدا یک سوند مخصوص(probe) سونوگرافی وارد مقعد می ‌شود تا پزشک بتواند تصویر سرطان مورد نظر را روی صفحه ی دستگاه مشاهده کند. سپس پزشک با فرستادن یک سوند درون غده ی پروستات از طریق شکاف کوچکی بین مقعد و کیسه ی حاوی بیضه ‌‌ها نیتروژن مایع را به غده ی پروستات هدایت می ‌کند. نیتروژن مایع در داخل بافت منجر به انجماد بافت و انهدام سلول‌ های سرطانی بافت غده ی پروستات می ‌شود.

همان ‌طور که گفته شد از این روش در درمان سرطان‌ های کوچک و موضعی استفاده می ‌کنند و از جمله مهم‌ ترین عوارض این روش درمانی، آسیب ناشی از نیتروژن مایع به بافت ‌های مجاوری چون مثانه و روده‌ ها است.

شیمی درمانی: طبیعتا شیمی درمانی از جمله روش‌ های درمانی ثابت در بیشتر سرطان ‌ها است و در این میان در درمان سرطان‌ های پروستات نیز کاربرد دارد. در این روش با استفاده از داروهای شیمی درمانی که عملا دارو‌هایی سلول ‌کش هستند، بافت ‌های سرطانی را منهدم می ‌کنند و نکته ی مهم این است که به تازگی اخیرا با پیشرفت ‌هایی که در عرصه ی داروهای شیمی درمانی رخ داده، دیگر از خیلی از آن عوارض وخیم، خبری نیست و بیماران با کمترین عارضه که عموما هم برگشت‌ پذیر هستند، فرآیند درمانی خود را طی می ‌کنند.

سرطان پروستات از جمله سرطان‌ هایی است که به سرعت در بدن پخش می ‌شود، اگر بیمار به علائم هشدار دهنده بی‌ تفاوت باشد و سرطان در بدن شکل بگیرد، درمان او هر روز مشکل ‌تر خواهد شد

رادیوتراپی: از آن جا که تومور ممکن است در برخی اوقات به دلیل تشخیص دیررس، بافت‌ های اطراف غده ی پروستات را در بر گرفته باشد، انجام جراحی و برداشتن غده ی پروستات میسر و امکان‌ پذیر نیست. در چنین وضعیتی از روش ‌های درمانی گسترده ‌تری مانند رادیوتراپی استفاده می ‌‌شود.

در این روش پزشک به دنبال 2 هدف است:

یکی این‌ که در ابتدا جلوی پیشرفت سرطان را بگیرد و سپس سلول ‌های سرطان را از بین ببرد که معمولا اثرات درمانی خوبی در این روش ‌ها دیده می ‌شود.

رادیوتراپی خارجی: در این روش بیمار در معرض تشعشع قرار می ‌گیرد. اشعه از چند زاویه ی مختلف از خارج بدن به تومور هدایت می ‌‌شود. این روش کاملا بدون درد است ولی بیمار از عوارض جانبی مانند تحریک ‌پذیری مقعد، اسهال و خستگی مفرط ناشی از تابش پرتو، شکایت می‌ کند. اثرات اشعه ممکن است واکنش‌ های پوستی به صورت التهاب، خارش، سوزش، ترشح و... داشته باشد. تهوع، ‌استفراغ، بی‌ اشتهایی و آسیب‌ های عروقی و تنفسی می ‌توانند از دیگر عوارض جانبی رادیوتراپی باشند. همچنین رادیوتراپی ممکن است باعث سرکوب سیستم خون ساز بدن و کاهش گلبول‌ های سفید و ضعف سیستم ایمنی بدن و در نهایت بروز عفونت شود.

رادیوتراپی داخلی یا براکی ‌تراپی(Brachy therapy): براکی‌ تراپی برای رساندن مستقیم مقدار زیادی اشعه به ضایعه ی بدخیم است. در این روش، در اتاق عمل با استفاده از سرنگ ‌های نازک، مواد یونیزه در بدن بیمار کاشته می‌ شوند.

هورمون درمانی: اگر خاطرتان باشد گفتیم عوامل هورمونی همچون تستوسترون از جمله علل زمینه‌ ساز بروز این نوع سرطان به شمار می ‌رود. از این‌ رو در مبحث درمانی نیز از داروهایی که میزان تستوسترون را در خون پایین می ‌آورند برای درمان سلول‌ های سرطانی و مهار پیشرفت بیماری استفاده می ‌کنند. البته این نوع روش درمانی به دلیل عوارض جانبی ناخوشایند برای آقایان از جمله درد و رشد سینه‌ ها مدت‌ ها است که با استقبال کمتری هم از سوی پزشک و هم از سوی بیمار مواجه می ‌شود.

دکتر کیوان رضوانی – جام جم

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.

اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

* مطالب مرتبط:

کار غده پروستات در آقایان

نقش تغذیه در پیشگیری از سرطان پروستات

به بهانه روز ملی سلامت مردان

آقایان بالای 40 سال مراقب باشند

قابل توجه آقایان

نقش رژیم غذایی در سرطان ها

عفونتی شایع در مردان