آثار و نتایج دنیوی دینداری
برخی بر این گمانند که دیندار بودن تنها، نتیجه اُخروی دارد و انسانهای مؤمن اثر اعمال خود را در آخرت می بینند و بس. اما از ثمره و بهره دنیوی خبری نیست!
«این یک منطق است ولی منطق قرآن این نیست.»
باید گفت: هر چند اثر نهایی التزام به دستورات الهی در جهان دیگر بروز خواهد کرد ولی خداوند متعال در همین دنیا نیز امدادهای ویژه خود را بر مؤمنین فرو می فرستد.
استاد شهید علامه مطهری(ره) با توجه به آیه 26 سوره انفال تلاش دارند مخاطبین را به این مهم رهنمون سازند:
«به طور کلی قرآن کریم همواره کوشش می کند که اعتماد مسلمین و مؤمنین را به ایمانشان جلب کند، یعنی می خواهد به آنها بفهماند که ایمان داشتن و مسلمان درست و واقعی بودن چه آثار و نتایج خوبی دارد... و هرگز نتایج خوب ایمان و مسلمانی را تنها محوّل نمی کند به دنیای دیگر و به اصطلاح حواله به نسیه نمی کند...» (آشنایی با قرآن، ج3، ص 12)
«البته منطق قرآن یک منطق مادی نیست... این طور نیست که نظر فقط به منافع مادی، آن هم در دنیا باشد.» (همان)
بازتاب آثار و نتایج دنیوی دینداری بر اساس این آیه شریفه از این قرار است:
الف – بهبودی اوضاع مسلمانان نسبت به گذشته؛ خداوند شما را (خطاب به مسلمانان صدر اسلام) پناه داد؛ اکنون بخاطر اسلام و مسلمانی روی شما حساب می شود. (فآویکم)
ب – نصرت و یاری خداوند؛ به برکت اسلام و ایمان بر عدّه شما افزوده شد.(أیّدکم بِنَصرِه)
ج - از نعمتهایی پاکیزه ای که محروم بودید روزیتان کرد.
( و رَزَقَکم مِنَ الطّیِّبات) (همان، ص12 و 13)
«معنی شکر این است که انسان در مقابل فردی که از او خیری به وی رسیده است اظهار قدردانی کند... آیا معنی شکر خدا همین است که بگوییم «الهی شکر»؟ نه اشتباه است؛ الهی شکر صیغه شکر است نه خود شکر ...
پس شکر یک معنی دقیقی دارد و آن عبارتند از قدردانی، اندازه گیری، حق شناسی.
هدف نهایی امدادهای ویژه الهی
«ولی باید دانست که هدف نهایی این نیست. این مقدّمه است برای توجه به خدا و نعمتهای الهی. این، اوّل دادن نعمتهاست برای هدفی که آن، شکر و سپاسگزاری خداست: لعلّکم تشکرون.» (همان، ص13)
پس چون خداوند، جهان را بیهوده نیافریده و تمام کارهایش دارای غایتی است، این امدادهای دنیوی مؤمنین نیز بی هدف نیست. هر چند خود اینها هدفی برای ایمان خداشناسان است. اما هدف عالی و نهایی، توجه به منبع فیض و سپس قدردانی از اوست.
معنی شُکر
«معنی شکر این است که انسان در مقابل فردی که از او خیری به وی رسیده است اظهار قدردانی کند... آیا معنی شکر خدا همین است که بگوییم «الهی شکر»؟ نه اشتباه است؛ الهی شکر صیغه شکر است نه خود شکر ...
پس شکر یک معنی دقیقی دارد و آن عبارتند از قدردانی، اندازه گیری، حق شناسی.
خدا شکور است یعنی... هر طاعتی که بنده می کند حقّی دارد، خدا اجر بنده اش را ضایع نمی گرداند.
بنده اگر بخواهد قدرشناس باشد باید قدر نعمتهای خدا را بداند، یعنی هر نعمتی را بداند برای چه هدف و منظوری است و در همان مورد مصرف کند.» (همان، ص14)
«مثلا فکر و اندیشه ی صدی هشتادِ مردم در راه شیطنتها صرف می شود در حالی که می توان در راه علم و خیر و صلاح مردم بکار برد. پس باید همیشه نعمتها را در راه خودش مصرف کرد.»(همان ص15)
نوشته سید روح الله علوی – گروه دین و اندیشه تبیان
