تبیان، دستیار زندگی
یکی بود، یکی نبود. تاجری بود که کارش خرید و فروش پنبه بود. پنبه های کشاورزان را می خرید و انبار می کرد. بعد، آن ها را بسته بندی می کرد و به شهرهای دیگر می برد و می فروخت.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پنبه دزد، دست به ریش می کشد

پنبه دزد

یکی بود، یکی نبود. تاجری بود که کارش خرید و فروش پنبه بود. پنبه های کشاورزان را می خرید و انبار می کرد. بعد، آن ها را بسته بندی می کرد و به شهرهای دیگر می برد و می فروخت.

کار و بار تاجر پنبه سکه شده بود. پول و پله ی زیادی به هم زده بود؛ تا آنجا که بازرگانان دیگر به او حسودی می کردند.

یک روز یکی از بازرگان ها نقشه ای کشید و شبانه به انبار پنبه ی تاجر دستبرد زد. برای این که کسی از کارش سر در نیاورد و رازش فاش نشود، به تنهایی شب تا صبح پنبه های تاجر بیچاره را از انبارش بیرون کشید و در زیرزمین خانه ی خودش انبار کرد.

صبح که شد، به تاجر پنبه خبر دادند: « چه نشسته ای که خانه خراب شده ای و دزد، دار و ندارت را برده است.»

تاجر با عجله به طرف انبارش رفت و دید: «ای دل غافل! جا تر است و بچه نیست. انبارش خالی است و تمام پنبه هایش به غارت رفته است.

تاجر بیچاره داد و فریاد کنان و به سرزنان راه خانه ی قاضی را در پیش گرفت و پیش قاضی رفت. قصه ی دزدیده شدن پنبه هایش را برای قاضی تعریف کرد و گفت: «به دادم برس که خانه خراب شدم.»

قاضی تاجر پنبه ها را ساکت کرد و به مأمورانش دستور داد به بازار بروند و برای پیدا کردن دزد به پرس و جو بپردازند. مأموران رفتند و چند ساعتی بعد برگشتند، اما نه دزد را پیدا کرده بودند و نه پنبه های دزدیده شده را.

قاضی وقتی گزارش مأمورانش را شنید، با عصبانیت به آن ها  گفت: «صبح تا حالا برای پرس و جو رفته اید و آن وقت دست خالی برگشته اید؟ یعنی حتی به یک نفر هم مشکوک نشده اید؟»

یکی از مأموران قاضی فکری کرد و گفت: «ما از خیلی ها پرس و جو کردیم. ولی نتوانستیم دزد را پیدا کنیم. البته کسانی بودند که درست و حسابی جواب ما را نمی دادند. شاید بتوانیم بگوییم که آن ها مشکوکند، ولی مدرکی بر ضد آن ها نداریم.»

قاضی گفت: «این افراد مشکوکی که به شما جواب درست و حسابی نمی دادند، چه کسانی بودند؟»

مأمور قاضی گفت: «همه جور آدمی توی آن ها پیدا می شد. از باربر بازار گرفته تا بازرگان پولدار.»

قاضی  که نمی دانست چه باید بکند، فکری کرد و گفت: «از این ستون به آن ستون فرج است. بروید همان آدم هایی که به آن ها شک دارید، بیاورید ببینم چه می شود. شاید از پرت و پلا گفتن آن ها به سر نخی رسیدیم و دزد را پیدا کردیم.»

مأموران برگشتند و چند نفری را که به آن ها شک داشتند، دستگیر کردند و به حضور قاضی آوردند. قاضی به تاجر پنبه گفت: «تو به کدام یک از این ها شک داری؟»

تاجر پنبه نگاهی به آن ها انداخت و گفت: «به هیچ کدام. آن باربر بیچاره که حرف زدن عادیش را هم بلد نیست، چه رسد به این که بخواهد به پرس و جوی مأموران شما جواب بدهد. آن تاجرهای محترم هم که اهل این کارها نیستند. دو سه نفرشان را هم اصلاً نمی شناسم.»

قاضی کاملاً درمانده شده بود. چند تا سوال از هر کدامشان کرد. می خواست دستور آزادی شان را بدهد و همه را مرخص کند که فکر تازه ای به خاطرش رسید. کمی مکث کرد و گفت: «من دزد پنبه ها را شناخته ام. دزد بیچاره آن قدر دست پاچه بوده و عجله داشته که حتی وقت نکرده جلو آیینه برود و پنبه ها را از سر و ریش خودش پاک کند آن که پنبه به ریشش چسبیده، دزد است.»

ناگهان و به طور ناآگاهانه، یکی از همان تاجرهای محترم، دست به ریشش کشید تا اگر پنبه ای به ریشش چسبیده، آن را از لابه لای موهای ریشش درآورد. قاضی خنده ی بلندی کرد و رو به تاجر کرد و گفت: «تو چرا دست به ریشت می کشی؟»

تاجر به تته پته افتاد و حرف های بی سر و ته زد. و بعد هم با ناله و زاری گفت: «من تاجر محترمی هستم. باور کنید که من پنبه های همکارم را ندزدیده ام.»

پنبه دزد

قاضی گفت: «پس چرا توی این همه آدم، فقط تو دست به ریشت کشیدی؟ در حالی که پنبه ای روی صورت تو نبود. حالا که راستش را نمی گویی و به دزدی اعتراف نمی کنی، مأمورانم را می فرستم تا خانه ات را بازرسی کنند.»

یک ساعت بعد، مأموران حاکم خبر دادند که پنبه های دزدیده شده توی زیرزمین خانه تاجر انبار شده است. تاجر را به جرم دزدی به زندان انداختند و پنبه ها را به صاحب آن بر گرداندند.

از آن به بعد، وقتی بخواهند بگویند که آدم خطا کار یک جوری خودش را لو می دهد، این مثل را به زبان می آورند و می گویند: «پنبه دزد، دست به ریشش می کشد.»

مصطفی رحماندوست_مثل ها و قصه هایشان

تنظیم:نعیمه درویشی_تصویر:مهدیه زمردکار

مطالب مرتبط

بلایی به سرت بیاید که...

بنازم این سر را

تاپش پنج و نانش چهار

خرس را وا داشته اند به آهنگری

نه خانی آمده، نه خانی رفته

دزدباش و مردباش

اول چاه را بکن

کسی با تو کار ندارد اگر ...

باغ شاه که رفتی

استخوان لای زخم گذاشتن

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.