مقدمه ای بر پلاستیک ها - پلیمر ها

پلاستیک به خاصیتی از مواد که آن ها را قابل قالب گیری و تغییر شکل می کند اطلاق می شود. از نظر تاریخی این عبارت برای موادی همچون واکس و آسفالت بکار می رفت. با پیشرفت هایی که در علم شیمی به وجود آمده کلمه پلاستیک برای مواد پلیمری اصلاح شده و مواد مصنوعی که قابلیت تغییر شکل دارند استفاده می شود. کلمات پلاستیک و پلیمر معمولا به یک معنی استفاده می شوند اما به طور دقیق تر پلاستیک به قطعات نهایی تکمیل شده و پلیمر به مواد خام اولیه گفته می شود.

پلیمر ها از مولکول های بسیار بزرگی تشکیل شده اند. یک مولکول آب از سه مولکول که شامل دو مولکول هیدروژن و یک مولکول اکسیژن می باشد تشکیل شده است. یک پلیمر از صدها و یا هزاران اتم تشکیل شده است. یک پلیمر از تعداد زیادی منومر که کنار همدیگر قرار گرفته اند تشکیل شده است. در یونانی "پلی" به معنی چند تا و "مر" به معنی واحد یا بخش می باشد.

پلیمرها را بر حسب خواص حرارتی به دو دسته ی بزرگ می توان تقسیم کرد :

ترمو پلاستیک ها همان طور که از نامشان پیداست با اعمال حرارت جریان پیدا می کنند و به راحتی قالب گیری می شوند و به دفعات متعدد می توان آن ها را ذوب کرد که پس از سرد شدن به جامد تبدیل می شوند. برخلاف ترمو پلاستیک ها، ترموست ها به صورت صد در صد پلیمر شده عرضه نمی شوند بلکه به حالت منومر نیز عرضه می گردند و واکنش نهایی پلیمریزاسیون آن ها به همراه قالب گیری و شبکه ای شدن زنجیرها انجام می شود. ترموست ها را می توان به تخم مرغ تشبیه کرد که پس از این که با حرارت پخته شد و سفت گردید هیچ گونه راه برگشتی برای تبدیل آن به ماده ی سیال اولیه وجود ندارد.

هر پلیمر ساختار منحصر به فرد خود را دارد و نام شیمیایی آن نیز مشخص است. بعضی از نام ها بر حسب طول زنجیره می باشد مثل پلی پروپیلن.

بلورینگی :

زنجیره های پلیمری به صورت های مختلف کنار هم قرار می گیرند. به حالت کنار هم قرار گرفتن منظم، بلوری و به حالت غیر منظم، بی شکل یا آمورف می گویند.

هر چه نظم زنجیره ها بیشتر باشد، درجه بلورینگی هم بیشتر خواهد بود. درجه بلورینگی یک پلیمر به شکل زنجیره پلیمر بستگی دارد. پلی اتیلن سنگین زنجیره های خطی طویلی دارند که منجر به بلورینگی بالای آن می شود در حالی که زنجیره های پلی اتیلن سبک به شدت شاخه ای بوده و شکل هندسی نامنظمی دارند. اغلب پلیمر ها درجه بلورینگی مختلف دارند.

گروه مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه و تنظیم : طیبه موسیوند