بیماری های پوستی لیکن پلان، سالک و خارش پوستی

در قسمت قبل به مطلب

آیا هر نوع تغییری در خال ها و ناخن ها نشانه ی بیماری است؟ پرداختیم . اینک در ادامه می خوانیم...

لیكن پلان

لیكن پلان بیماری التهابی پوستی - مخاطی است که با یك سری ضایعات پوستی و خارش شدید شناخته می شود . شایع ترین سن بروز 30 تا 60 سالگی می باشد. علت بیماری ناشناخته است. چندین علت را در این بیماری دخیل می دانند که اختلال ژنتیكی به صورت درگیری سیستم ایمنی بدن هسته اصلی این علل می باشد.

مناطق درگیر

پوست : انواع و اقسام ضایعات پوستی در این بیماری دیده می شود ، ولی شایع ترین آن به صورت پاپول یا برجستگی های بنفش رنگ است که در ابتدا قرمز هستند و بیشتر در مچ دست ، پایین ساق پا ، و روی ساعد به صورت قرینه دیده می شوند البته در جاهای دیگر بدن نیز می توانند دیده شوند.

مخاط : در داخل دهان به صورت لکه های سفید خاکستری و بنفش رنگ معمولاً بدون علامت و گاهی با ضایعات برجسته و در موارد نادر با زخم های سطحی دهان همراه با درد دیده می شوند .

حس خارش وقتی خفیف باشد تا حدی لذت بخش است ولی در موارد شدید بسیار رنج آور است به حدی که حتی شخص مبتلا را وادار به خودکشی می کند. خارش ممکن است منحصر به یک فرد باشد و یا در عده ای از افراد یک خانواده یا مدرسه و غیره پیدا شود.

ناخن: درگیری ناخن نیز در این بیماری دیده می شود که به صورت شکنندگی و حفره حفره شدن ناخن و ضخیم شدن صفحه ناخن و یک سری تغییرات دیگر دیده می شود.

مو: در این بیماری ریزش مو در فعالیت بیماری شایع است و در مواردی ریزش مو دائمی بوده و باعث کچلی دائمی می گردد .

درمان و مراقبت های لازم :

درمان های متفاوت و متعددی در این بیماری تجویز می شود از آنتی بیوتیک ها گرفته تا ویتامین ها ، استروئید و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی که باید تحت نظر پزشک متخصص تجویز شوند. این بیماری خوش خیم است و در مواردی بدون درمان بهبودی حاصل می شود.

چون بعضی از داروها و تماس با بعضی مواد شیمیایی در بروز آن نقش دارند در صورت مشخص شدن مورد خاص باید از آن اجتناب نمود.

سالک

بیماری عفونی است که انواع گوناگون دارد و پوست ، مخاط و احشاء بدن را درگیر می کند. ضایعه آن حدود یك سال طول می كشد و سپس بهبود می یابد، و جای زخم بر جای می گذارد. عامل ایجاد سالك «لیشمانیا» نامیده می شود كه یك موجود تك سلولی است (جزء باكتری ها نیست و انگل محسوب می شود). لیشمانیا در بدن موش زندگی می كند. یك نوع پشه بسیار كوچك به نام پشه خاكی موش را می گزد و این انگل وارد بدن پشه می شود. این پشه كوچك كه قدرت پرواز زیادی هم ندارد چنانچه شخصی را نیش بزند، این موجود تك سلولی یعنی لیشمانیا وارد پوست شخص شده و بیماری سالك را به وجود می آورد. سالك پوستی به دو صورت

خشك و مرطوب دیده می شود.

سالك خشك در بهار و اوایل تابستان شیوع دارد. ابتدا محل گزش پشه خاكی، به صورت یك برجستگی كوچك روی پوست است ولی بعداً به صورت زخم در می آید كه قطر آن به چند سانتیمتر هم ممكن است برسد این ضایعات درد و خارش ندارند. پس از حدود یك سال این ضایعه خوب می شود و جای زخم (جای سالك) از خود باقی می گذارد. چون پشه خاكی بیشتر صورت و دست ها را كه در معرض اوست نیش می زند، محل سالك بیشتر در این مناطق است.

درمان سالك:

داروهای محتوی آنتیموان 5 ظرفیتی به صورت آمپول و یا قرص های كتوكونازول یا داروهای دیگر طبق دستور پزشك.

پیشگیری از سالك:

سالك واكسن مؤثر تأیید شده برای معرفی عمومی ندارد. استفاده از پشه بند پارچه ای كه پشه خاكی نتواند از آن عبور كند مفید است. طول یك پشه خاكی حدود دو تا سه میلیمتر است.

خارش

خارش هم مانند درد حسی است نامطبوع و به منزله استمداد پوست برای خلاصی از شر عوامل نامساعد بیرونی یا درونی یا پاره ای از امراض پوستی است. این حس، شخص را از طریق رفلکس نخاعی وادار به عمل خاراندن می کند. عمل خاراندن گاه حالت نرم و نوازش گونه داشته با کف دست صورت می گیرد مانند کهیرهای خفیف؛ و گاهی حالت خراشاندن و تخریبی دارد مانند پروریگو که درآن شخص پوست را زخمی می کند تا از آن خون خارج شود و این عمل با ناخن و یا وسایلی خشن مانند مسواک و برس صورت می گیرد. خارش در اگزمای آتوپیک از این نوع می باشند.

گاهی خارش خیلی شدید و همراه حس سوزش ودرد می گردد که نمونه آن را در بیمار دورینک می بینیم و عکس العمل خاراندن در اینجا بلافاصله منجر به پاره شدن تاول های ریز بیماری می شود. حس خارش ، مخصوص پوست و نیمه مخاط های سنگفرشی مانند بینی و حلق و چشم و قسمت فوقانی دستگاه تنفسی است .

حس خارش توسط رشته های عصبی آزاد و بدون میلینن که در حد فاصله بین درم ( لایه زیر پوست ) و اپیدرم ( لایه روی پوست ) قرار دارند، گرفته و منتقل می شود. حس خارش وقتی خفیف باشد تا حدی لذت بخش است ولی در موارد شدید بسیار رنج آور است به حدی که حتی شخص مبتلا را وادار به خودکشی می کند. خارش ممکن است منحصر به یک فرد باشد و یا در عده ای از افراد یک خانواده یا مدرسه و غیره پیدا شود. اگر خارش دسته جمعی باشد احتمالاً مربوط به گال یا سایر بیماری های انگلی می باشد. خارش مهمترین علامت ذهنی ( سوبژکتیو) بیمارهای پوستی است. خارش در غیاب علایم پوستی ممکن است نشانه بیماری های داخلی باشد مانند بیماری های هورمونی ، کبدی، کلیوی ، خونی و ... یا ممکن است جنبه عصبی داشته باشد مثل خارش در دپرسیون و نـِوروزها(NEUROSIS) و خارش در فوبی ها ( نوعی ترس ) و پسیکوزها.

ذکر مطلب با این جزئیات ضرورتی ندارد و خواننده متوجه هم نمی شود . (حس خارش توسط گیرنده ها گرفته شده و به عقده های عصبی پشتی نخاع همان طرف می رسد و سپس از آنجا به شاخ خلفی همان طرف رفته و در شاخ خلفی، نورون عوض کرده و سپس به طرف مقابل می رود و بعد از طریق رشته های اسپینوتالامیک به تالاموس رفته و از آنجا به کورتکس مغز می رسد). خارش فیزیولوژیک خفیف و گذرا است و ممکن است منجر به خاراندن نگردد ، برعکس خارش پاتولوژیک شدید و سبب خاراندن می گردد.

خارش ممکن است محدود به منطقه خاصی باشد یا ژنرالیزه باشد. مثلاً پسوریازیس و اگزمای سبورئیک مربوط به پوست سر است و آلرژی های موجود در هوا و

مواد آرایشی و لاک ناخن در پلک ها ایجاد حساسیت می کند.

ادامه دارد...

در قسمت بعد به مبحث سرطان پوست می پردازیم.

منبع: اینترنت

گردآوری : بخش اجتماعی تبیان

کارشناس مشاوره پزشکی : دکتر میثم شیرزاد