میرزای جنگلی
میرزا یونس معروف به میرزا كوچك، در محله استاد سرای رشت، در سال 1259 شمسی، به دنیا آمد. پدرش، میرزا بزرگ، از روحانیون رشت بود. خانواده میرزا کوچک وضعیت متوسطی داشتند. در قیاس با نام پدرش ـ که میرزا بزرگ بود ـ او را میرزا کوچک خان می خواندند.
سال های نخست عمر را در مدرسه ی حاجی حسن واقع در صالح آباد رشت و مدرسه ی جامعه آن شهر به آموختن مقدمات علوم دینی سپری كرد. چندی هم در مدرسه محمودیه تهران به همین منظور اقامت گزید.
میرزا کوچک از نظر جسمانی مردی قوی هیکل و دارای چهره ای متبسم و بازوانی ورزیده و پیشانی بلند بود و در بُعد اخلاقی فردی مؤدب و متواضع و خوش برخورد و حامی مظلومان و اهل ورزش بود و معتقد به فرایض دینی و مؤمن به اصول اخلاقی بود.
در سال 1286 شمسی، در گیلان به صفوف آزادی خواهان پیوست و برای سركوبی محمدعلی شاه روانه ی تهران شد.
میرزا کوچک خان، مرد دین بود که برای خدا دست به قیام زد و هدفی جز اجرای احکام دین، جلوگیری از تجاوزهای دشمن و اصلاح کشور نداشت. وی در آغاز جوانی، در تهران درس طلبگی خواند و بعد به مجاهدان مشروطیت پیوست. بیداد پادشاهان قاجار و بی کفایتی آنان، موجب شده بود تا مردم در اندیشه قیام برآیند. میرزا کوچک خان، مرد قیام و مبارزه بود. او با مشاهده ستم دشمنان خارجی و بی لیاقتی حاکمان داخلی، تصمیم گرفت کاری انجام دهد. به همین دلیل، تحت تأثیر افکار استادش «سید عبدالوهاب صالح» که رهبری روحانیت رشت را در انقلاب مشروطه بر عهده داشت، از ابتدای جنبش مشروطه به آنان پیوست و با سخنرانی ها و افشاگری های خود، مردم را به انقلاب دعوت کرد.
او بارها در برابر مردم گیلان، هدف از نهضت خود را، زنده ساختن قوانین اسلام اعلام و بیان کرد که میرزا کوچک خان، هرگز اسلحه را از خود دور نمی کند، مگر زمانی که مطمئن شود افراد ایرانی، از متجاوزان بیگانه و ستمکاران داخلی مصون، و از امنیت و رفاه برخوردارند.
میرزا درصدد بود با گردآوری بزرگان گیلانی در یک مبارزه با اشغالگری خارجی و دولت مستبد، همه گیلانی ها را به قیامت فراخوانَد و به این منظور «هیئت اتحاد اسلام» متشکل از روحانیان برجسته منطقه را تشکیل داد.او در این انجمن، به اعضا، مشق نظامی می داد و در عین حال، به فراهم آوردن اسلحه می پرداخت.
یکی از کارهای «هیأت اتحاد اسلام» که علاقه و اشتیاق میرزا کوچک خان و اطرافیان او را به کارهای فرهنگی و تبلیغاتی به خوبی نشان می دهد، انتشار نشریه جنگل بود. شماره اول نشریه به مدیریت غلامحسین کسمایی در شوّال 1335 ق انتشار یافت. این نشریه با خط علی حبیبی و به شیوه چاپ سنگی انتشار می یافت.
پی گیری های محمدعلی شاه برای سرکوب آزادی خواهان در ولایات، او را وادار ساخت به اتفاق چند تن از رفقای خود به قفقاز سفر کنند، در آنجا با آزادی خواهان ایرانی که در میان آنان شماری از گیلانی ها نیز بودند، آشنا شد و در فعالیت های آنان شرکت کردند اما مشکلات مادی او را مجبور به بازگشت کردند.
حدود سال 1332 ق میرزا کوچک از قفقاز بازگشت و به طور پنهانی وارد رشت شد. دیری نگذشت که در نزاعی دخالت کرد و باعث کشته شدن نظامیان روس گردید و از شهر فرار کرد و به جنگل پناه برد و گروه جنگل را تشکیل داد. افرادی که میرزا را همراهی می کردند: مجاهدان، روشن فکران و جوانان گیلانی بودند که بدرفتاری های روس ها و سکوت حکومت، آنان را سخت آزرده ساخته بود.
میرزا پس از مبارزات و تلاش بسیار در خصوص تفکرات خویش و آگاه کردن مردم، سرانجام به همراه یکی از دوستانش در هنگام عزیمت به خلخال در برف و سرما یخ زدند و فوت کردند.
روز یازدهم آذر ماه،روز شهادت میرزا کوچک خان جنگلی، مردی از تبار روحانیان، آزادی خواهان و استقلال طلبان که از طبقه محروم، ولی باایمان برخاسته بود.روحش شاد.
تهیه و تنظیم : مهدیه زمردکار
مطالب مرتبط
اوخط امام خمینی را خوب شناخته بود
