دما و دماسنجی
به نظر شما چرا برای نشان دادن گرما و دما به عدد نیاز داریم؟ اولین وسیله اندازهگیری در مبحث حرارت چه بود و چگونه ساخته شد؟
قبل از گالیله، مردم سردی و گرمی را توسط حس لامسه درك می كردند. مثلاً می دانستند كه آب در حال جوش گرمتر از آب معمولی است یا آب معمولی گرمتر از یخ می باشد.
هوای زمستان به خصوص در شب سردتر از هوای تابستان است. در ارتفاعات بخصوص قلهها هوا بسیار سرد میشود. آب را متوان توسط شعله گرم و توسط یخ و برف سرد كرد.
به نظر شما آیا با همین احساس سردی و گرمی می توانیم امورات خود را خوب و دقیق بگذرانیم؟ و یا پدیده های فیزیكی مربوط به حرارت را با دقت تجزیه و تحلیل كنیم؟
آیا دو كوهنورد كه یكی به قله دماوند و دیگری به قله كلیمانجارو صعود كرده اند می توانند حس خود را از شب های سرد این قله ها برای هم بیان كنند؟
آیا یك صحرانشین عربستان می تواند اندازه گرمی صحرا را برای یك همدانی تشریح كند؟
آیا گرمی كه یك نانوا از نان تازه و داغ احساس می كند با گرمی كه شما از آن نان احساس می كنید یكی است؟
آیا تا به حال چای آماده نوشیدن را (گرمی آن قابل تحمل برای لب و زبان باشد) با نی نوشیدهاید؟ اگر نه، اوّل این كار را انجام دهید بعد به ادامه این بحث بپردازید.
اگر قدم به ارتفاعات گذاشتید و رودخانه یا جوی آبی دیدید دست و پای خود را در آب قرار دهید. آیا احساس سرما توسط دست و پا یكسان است؟
فعالیت:
چند دقیقه دست چپ خود را در آب سرد و دست راست را در آب گرم قرار دهید سپس هر دو آن ها را همزمان وارد یك ظرف آب ولرم كنید. آیا احساس دستان شما یكی است؟ آیا با دست چپ آب را گرمتر و دست راست آب را سردتر احساس نمی كنید؟
بنابراین مشاهده می كنید كه حس لامسه برای درك سردی و گرمی دقیق نیست و بهتر است كه این حس به صورت عدد بیان شود. به عبارتی به سردی و گرمی اجسام عددی نسبت دهیم تا بهتر قابل بررسی باشند. این قدم بعدی بود كه بشر در مبحث حرارت برداشت. قدمی كه برای حس های دیگر برداشته نشد.
به نظر شما چرا حس بویایی و حس چشایی كمی نشد؟ چرا به میزان شیرینی و ترشی عدد نسبت نمی دهیم؟ چرا تفاوت بو ها را با عدد بیان نمی كنیم؟
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محسنی
تنظیم: سمیرا بادامستانی
