دیوارِصوتی
اصطلاح دیوارِصوتی در پروازهایی استفاده می شود كه هواپیما در نزدیكی سرعت صوت حركت می كند و در این حالت امواج صوتی حاصله به صورت فشرده در جلوی هواپیما تشكیل می شود.
این پدیده بدان واسطه حاصله می شود كه امواج صوتی حاصله از موتور جت با فاصله كمی و به صورت فشرده به همراه هواپیما حركت می كنند.
برای مشاهده فیلم روی شکل زیر کلیک کنید.
شرایط شكل زیر را در نظر بگیرید. دانش آموزی در حال دویدن در یك محوطه است و با حداكثر صدای خود فریاد می كشد. امواج صوتی از دانش آموز دور می شوند زیرا سرعت صوت خیلی بیشتر از سرعت وی است.
حال فرض كنید یك دانش آموز موتوریزه شده! با سرعت زیاد (نزدیك سرعت صوت) حركت كند. در هنگامی كه دانش آموز نعره می زند امواج صوتی از وی صادر می شوند. اما امواج صوتی به طور پیوسته تولید شده و با دانش آموز حركت می كنند. این موضوع لحظه به لحظه تكرار می شود و باعث افزایش فشار هوا در مقابل فرد دونده می گردد. این ناحیه پر فشار با سرعت صوت حركت می كند و حامل انرژی فوق العاده زیادی است. البته در واقع هیچ فردی نمی تواند با سرعت صوت بدود یا دائماً بتواند نعره بكشد!
وقتی دانشمندان درصدد طراحی هواپیماهایی با سرعت صوت و فراصوت بودند مشكل اوّلیه آن ها تأمین انرژی لازم برای رسیدن به چنین سرعتی نبود بلكه مشكل اصل آن ها به‌وجود آمدن ناحیه پر فشار در مقابل هواپیما بود. این ناحیه به شدّت بدنه هواپیما را تحت فشار قرار می داد و باعث از كار افتادن سیستم هدایت بال ها می گردید. به‌عبارتی هواپیما دیگر در اختیار خلبان نبوده و لرزش ها و ضربه های شدیدی به بدنه وارد می گردید. این موضوع باعث از بین رفتن بسیاری از هواپیما ها و مرگ خلبانان زبده گردید.
در هواپیماهای امروزی به‌كمك موتورهای پرقدرت جت و طراحی شكل بال، دست یابی به سرعت صوت و فراصوت امكان پذیر شده است.
برای مشاهده فیلم روی شکل زیر کلیک کنید.
اوّلین هواپیمایی كه به سرعت صوت رسید ١-xs بود. (اكتبر ١٩٤٧).
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محسنی
تنظیم: سمیرا بادامستانی
