تبیان، دستیار زندگی
به نظر شما اگر منبع تولید صدا ساكن باشد و شنونده به سمت آن حركت كند آیا باز هم پدیده دوپلر روی می دهد؟ ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.

به نظر شما اگر منبع تولید صدا ساكن باشد و شنونده به سمت آن حركت كند آیا باز هم پدیده دوپلر روی می ‌دهد؟

محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.

به تصویر زیر توجّه كنید. اگر به جای این كه منبع صوت متحرّك باشد شنونده ‌ای به سمت منبع صوت حركت كند (یا از آن دور گردد) باز هم پدیده دوپلر روی خواهد داد (امّا با چند تفاوت مفهومی مهم).

محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.

در این حالت اگر چه بسامد منبع تولید صدا در حین انتشار در هوا تغییر نمی ‌كرد. اما تعداد شكل موج ‌های دریافتی توسط شنونده در واحد زمان تغییر می‌ كند. ( نسبت به حالتی كه شنونده ساكن باشد. )

در شكل فوق سرعت شنونده V0 فرض شده ‌است ( در این جا به معنی (observer) شنونده و ناظر است ) وی درباره زمانی t به مقدار V0t به جلو حركت می ‌كند. البته در این بازه زمانی، تمام امواجی كه اگر ساكن می ‌بود را باز هم دریافت می‌ كند ( در مدّتثانیه وی به تعداد محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.شكل موج دریافت می‌ كند. ) اما به واسطه حركتش به سمت منبع تولید صدا و جابه جایی ‌اش به‌اندازة محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است. عدد شكل موج دیگر نیز دریافت می ‌كند. تعداد این شكل موج ‌ها اضافی برابر نسبت مسافت محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است. به طولِ‌ موج محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.یعنی محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است. خواهد بود.

بنابراین در واحد زمان (t=1) تعداد شكل موج ‌های دریافتی اضافی برابر محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.  خواهد بود.

اگر تعداد شكل موج‌ های دریافتی توسط شنونده را F2 بنامیم. آن گاه خواهیم داشت:

محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.

اما از قبل می ‌دانیم: محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است. پس خواهیم داشت:

محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.

اگر به جای سرعت صدا  نماد V را به كار ببریم و رابطه فوق را كمی تغییر دهیم آن گاه خواهیم داشت:

محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.

اگر ناظر از منبع تولید صدا دور شود آن گاه مطالب فوق را با كمی تغییر می ‌توان بازنویسی نمود و در این حالت خواهیم داشت:

محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.

پس برای حالتی كه شنونده از منبع تولید صدا دور (-) و یا نزدیك می‌ شود (+) بسامد صدای دریافتی از رابطه زیر به ‌دست می ‌آید.

محاسبه بسامد صدا در حالتی كه شنونده متحرّك است.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محسنی

تنظیم: سمیرا بادامستانی