سوسنگرد؛ شهر عاشقان شهادت

حماسه آزادسازی شهر سوسنگرد که باعث شد طراحی صدام برای تصرف اهواز تنها بر صفحات نقشه های جنگی باقی بماند و هیچگاه وعده تسخیر چند روزه خوزستان محقق نشود در تاریخ 26 آبان 1359 در جبهه جنوب به فرماندهی مشترک سپاه ،ارتش و ستاد جنگهای نامنظم انجام گرفت.

شهر مرزی و عرب نشین سوسنگرد در طول هشت سال دفاع مقدس سه بار مورد تهاجم دشمن قرار گرفت اما در نهایت این مقاومت و پایمردی مدافعان نظامی و غیرنظامی ایران بود که باعث شد دشمن با وجود محاصره شهر نتواند آن را اشغال کند. در این حماسه که آزادسازی سوسنگرد را به دنبال داشت، دلیرمردانی حضور داشتند که با دستان خالی اما دلی پر امید حماسه 26 آبان 59 را آفریدند و امروز این شهر میعادگاه هزاران زائر کاروان سرزمین نور است.

سوسنگرد یک ‌بار در روز هشتم مهر اشغال و دهم مهر با عملیاتی که "شهید غیوراصلی" در حمیدیه انجام داد، آزاد شد. بار دوم نیروهای بعثی عراق سعی کردند از طریق لشگر پنجم مکانیزه از جبهه‌ جنوب و از طریق لشگر 9 از جبهه‌ شمال، جاده‌ حمیدیه- سوسنگرد، این شهر را اشغال کنند که فرمانده سپاه سوسنگرد "شهید محمدرضا پورکیان" که دانشجوی دانشگاه اهواز و عضو سپاه اهواز بود، به دشمن حمله کرد و آن را از جاده حمیدیه عقب راند و بعد خود نیز به شهادت رسید.

بعد از اشغال خرمشهر در 4 آبان، تیپ 33 نیروی مخصوص و تیپ 6 زرهی عراق برای اشغال آبادان در 8 آبان 59 به ذوالفقاریه حمله کردند اما شکست خورده و با عقب نشینی در شمال بهمن ‌شیر خط دفاعی ساختند.

با اینکه عراق برخی از شهرهای مرزی را تا آن زمان اشغال کرده بود اما شکست در آبادان و طول کشیدن جنگ به جای یک هفته به 55 روز، عراق را با یک بحران در تهاجم مواجه کرده بود. عراق برای برون رفت از این بحران دست به تصرف سوسنگرد در 23 آبان‌ماه سال 59 زد و نام آن را «خفاجیه» گذاشت و از این طریق اهواز و دشت آزادگان را مورد تهدید قرار داد. حملات و جنایات دشمن به حدی بود که نیروهای بعثی صدام در روز 24 آبان‌ ماه با اشغال، بسیاری را به خاک و خون کشیدند و تعداد زیادی از افرادی که مقاومت کردند با سرنوشت نامعلومی روبرو شدند.

بر اساس گفته برخی از مسئولان سیاسی و نظامی کشور در آن دوران اسنادی از خیانت بنی صدر در واقعه حصر و آزادسازی سوسنگرد در دست است که نشان می دهد بنی صدر که در آن زمان رئیس جمهوری را بر عهده داشت با بی

توجهی نسبت به حوادثی که در ابتدای جنگ و فشارهای متعددی که بر جبهه های جنگ بود زمینه کشته شدن بسیاری از رزمندگان و مردم مناطق جنگی را فراهم کرده است. بر طبق این اسناد او طی نامه‌ای به مرحوم ظهیر‌نژاد مانع اعزام نیروی ارتش برای کمک رسانی می شود و دستور توقف تیپ 92 زرهی را که بنا بود برای مشارکت در آزادسازی سوسنگرد وارد عمل شود، صادر کرده است.

با محاصره شدید شهر سوسنگرد، نیروهای بعثی عراق در تاریخ 23 آبان به این شهر حمله کردند و شهید "اسماعیل دقایقی" فرمانده سپاه سوسنگرد و "علی تجلایی" فرمانده عملیات سپاه و فرمانده نیروهای اعزامی از تبریز در شهر سوسنگرد به مقابله با دشمن می پردازند اما از آنجایی که عراقی ها "ابوحمیظه" را اشغال کرده و از این طریق وارد شده بودند در 24 آبان یک بخشی از شهر به تصرف دشمن در می آید.

در این زمان اسماعیل دقایقی با شهید داوود کریمی، فرمانده عملیات خوزستان و شهید حسن باقری تماس می گیرد و به آنها وضعیت بحرانی سوسنگرد را اعلام می کند و شهید داوود کریمی به فرماندهان سپاه مناطق دهگانه اطلاع می ‌دهد. (آن زمان سپاه ده منطقه داشت). خبر به امام (ره) می ‌رسد که شهر سوسنگرد درحال سقوط است و امام(ره) فرمان تاریخی خود را مبنی بر آزادسازی فوری سوسنگرد در 24 آبان به نماینده خویش در شورایعالی دفاع (مقام معظم رهبری) اعلام می کنند.

ایشان شبانه دو نامه خطاب به فرمانده لشکر 92 زرهی برای اعزام یک تیپ به عملیات آزادسازی و نامه دیگری خطاب به جانشین رئیس ستاد ارتش یعنی تیمسار فلاحی می نویسند و در آنجا جمله امام (ره) را مبنی بر اینکه فلاحی باید مباشر عملیات باشد را قید می فرمایند.

با تشکیل جلسه فوری در اتاق جنگ خوزستان که با حضور مقام معظم رهبری، شهیدان فلاحی جانشین ستاد مشترک، دکتر چمران، فکوری فرمانده نیروی هوایی، رحیم ‌نژاد، داوود کریمی، حسن باقری و فرمانده لشگر 92 و غرضی استاندار خوزستان برگزارشد، شهید باقری وضعیت دشمن و اشغال شهر را گزارش و نحوه آزادسازی شهر را توضیح می دهد.

در تاریخ 25 آبان نیروهای سپاه سوسنگرد، سپاه اهواز، تیپ 2 دزفول، هوانیروز و نیروهای شهید چمران و... با تمام امکاناتی که داشتند حمله را آغاز کرده و با وحدتی که بین نیروهای رزمنده بود سرانجام سوسنگرد در ساعت 14:30 بعدازظهر روز 26 آبان از اشغال نیروهای بعثی در آمد و سپاه اسلام از چندین محور وارد این شهر شد که با گذشت سی سال از این عملیات غرورآفرین، هنوز بقایای آن در شهر سوسنگرد یادآور مقاومت و نبرد دلیرانه رزمندگان اسلام است.

در عملیات آزادسازی سوسنگرد در کنار عشایر عرب، نیروهای مردمی در قالب بسیج، پاسدار و ستاد جنگ‌های نامنظم از 12 استان خوزستان، تهران، آذربایجان شرقی، اردبیل، بوشهر، خراسان، قزوین، لرستان، قم و نیز یک تیپ از لشگر 92 ارتش شرکت و گردان‌هایی از جهاد سازندگی استان‌های خراسان و سمنان رزمندگان اسلام را پشتیبانی کردند و به واسطه حماسه و رشادت های‌ بی ‌نظیر آنان سوسنگرد به «شهر عاشقان شهادت» معروف شد.