آشنایی با ساختمان موشک ها(3)

ویژگی های ساختمان موشک

خصوصیات کلی ساختمان موشک اطلاعات زیادی را برای ما در مورد موشک مشخص می نماید. موشک های دارای متعادل کننده موشک هایی هستند مشابه هواپیما که برای حرکت در اتمسفر طراحی شده و به عنوان یک قانون کلی، موشک با بال های کوچک و متعادل کننده برای سرعت های فوق العاده و زیاد ساخته شده اند. موشک های با هدف سرعت، با بدنه بلند و باریک با سطوح فراگیر هوایی (AIRFOIL) کم طراحی می شود تا کمتر با مقاومت هوا در حین  پرواز مواجه شوند.

موشک ها کوتاه با قطر زیاد با بال ها و بالک های بزرگ با سرعت کمتری عمل می نمایند. موشک هایی که دارای کنترل های اولیه، شهپرها، بالابرها و سکان ها (AILERON ELEVATOR.RUDDER.ELEVONS) می باشند به سادگی قابل تشخیص اند، که هدایت شونده هستند و به منظور عملیات کنترلی برای تغییر مسیر موشک در حین پرواز می باشند. موشک های کوچک با بال و بالک های ثابت و فاقد سطوح کنترل اولیه  را موشک غیر هدایت شونده یا راکت گویند، که مسیر بالستیکی را می پیمایند و سرانجام موشک های عظیم و بدون بال و سطوح کنترل اولیه، به وسیله موتور و یا راکت موتور و یا راکت موتور کنترل می شوند. این موشک ها به طور معمول برای پرواز در بالای جو طراحی و ساخته شده اند.

مشترکات موشک و هواپیما

هدف از کاربرد اصطلاح هواپیمای بدون سرنشین (UNMANNED AIRCRAFT) یا بدون خلبان (PIOLT- LESS- ALRCRAFT) برای موشک به این دلیل است که این دو وسیله از بسیاری از جهات شبیه به هم می باشد. هر دو وسیله در هوا حرکت کرده و در ارتفاعات مختلف عملیات خود را انجام می دهند. از آنجا که توسعه و نامگذاری قطعات مختلف هواپیما سال ها قبل از موشک بوده لذا بعد از توسعه موشک، اصطلاحات مربوط به بخش های مختلف هواپیما و قطعات آن برای موشک نیز استفاده شده است. در شکل (a) یک هواپیمای معمولی و شکل (b) موشکی را که بیشتر به عنوان الگو در این کتاب استفاده شده، ملاحظه می نمایید. برابر آنچه در زیر نامگذاری شده، قسمت جلویی موشک یا هواپیما، نوک (NOSE) و قسمت عقبی آنها، دم (TAIL) نامیده می شود و اصطلاحات مربوط به سطوح کنترل ثابت و متغیر، نظیر بال ها، بالچه ها، سکان ها و تثبیت کننده های افقی و عمودی نیز به عینه در هر دو یکسان می باشد. اصطلاح بدنه اصلی موشک (MISSLE MAIN BODY درست معادل اصطلاح بدنه هواپیما AIRCRAFT-BODY) است.

چگونگی به کارگیری اصطلاحات مشترک در هواپیما و موشک با توضیحات فوق به سادگی قابل درک است. اضافه بر این به طوری که در شکل (a ) ملاحظه می شود نحوه قرار گرفتن و الحاق قطعات پیش گفته و شکل عمومی آنها نیز یکسان می باشند. موشک و هواپیمایی که در شکل  ترسیم شده است از نوع عادی و عمومی است، علی هذا تشخیص جدا سازی بخش های مختلف و طبقه بندی آنها (موشک و هواپیما) با توجه به مشترکات پیش گفته به شرحی که بیان می شود به سادگی میسر است.

ترکیب بال و بدنه

یکی از اصول نامگذاری، گروه بندی و تشریح موشک، شکل و ترکیب استقرار بال ها، نسبت به بدنه می باشد. بر این اساس، موشکی که در شکل زیر ملاحظه می شود به علت اینکه بال ها در وسط بدنه اصلی قرار گرفته، موشک بال در وسط، یا میان بال (MID WING) نامیده می شود. همچنین با توجه به شکل عمومی قسمت عقبه، استقرار عمودی تثبیت کننده افقی و عمودی، نسبت به هم و محورهای موشک، آن را صلیبی (CRUCIFORM) می نامند.

شکل بعد صور مختلف طراحی و استقرار تک بال معمولی (MONO WING) را نشان می دهد. به کارگیری اصطلاحات بال پایین یا بال در زیر (LOW WING) میان بال (MID WING) و سرانجام بال چتری (PARASOL) یکی دیگر از اصولی است که با توجه به قرار گرفتن بال نسبت به بدنه در طبقه بندی موشک به کار می رود. لازم به ذکر است اصطلاح صلیبی به نحوه یا ترکیب یا ترتیب قرار گرفتن تثبیت کننده های عمودی و بال نیز اطلاق می شود. شکل استقرار تثبیت کننده های عمودی و افقی به صورت معمولی گفته می شود؛ این قطعات که در تثبیت افقی و عمودی هواپیما دخالت دارند در قسمت عقب هواپیما قرار گرفته اند. تشخیص بال و بالک در موشک از نظر قرار گرفتن آنها در بدنه مشکل است، لذا برای شناسایی آنها به وظایفی که در پرواز انجام می دهند، باید توجه شود.

عقبه یا بخش بالک ها

پاره ای از شکل های بسیار معمولی بالک ها در شکل زیر ترسیم گردیده است. نوعی از موشک یا هواپیما که برابر طراحی، فرم استقرار بالک  آنها به شکل حرف لاتین «H» است (H-TYPE) دارای دو پایدار یا تثبیت کننده متحرک عمودی است که در انتهای تثبیت کننده های ثابت افقی قرار گرفته اند. عقبه V شکل (V-TAIL) اغلب دارای سکان (RUDDER WATER) یا بخش کنترل های دو گانه در هر بخش و شاخه است، عقبه با شکل عمودی (VERTICAL) دارای دو پایدارکننده عمودی بوده و فاقد پایدار کننده از نوع افقی است و موقعی از این فرم استفاده می شود که شکل بال ها به صورت دلنا باشد.

بالک های 120 درجه (120 FIN) دارای سه بالک می باشند، با فاصله زاویه ای 120 درجه از همدیگر در روی بدنه قرار دارند. بالک های صلیبی به صورت زاویه 90 درجه در روی بدنه قرار دارند. این بالک ها نوعی دیگری از ترتیب قرار گرفتن بالک ها را تشکیل می دهند.

اشکال ترکیبی

در این نوع بررسی استقرار ساختمانی بال ها و بالک ها روی بدنه به صورت ترکیبی در نظر گرفته می شود. شکل زیر دو نوع از این سیستم را نشان می دهد در شکل (c) بال ها و بالک ها به طور یک نواخت و در امتداد هم قرار گرفته  اند که به نوع در خط (IN LINE) معروف می باشد. به طوری که در شکل ملاحظه  می شود، بالک ها و بالک نسبت به هم و محور موشک در زاویه ای مساوی قرار دارند.

در شکل (d) نوع پنجه ای (INTEDIGITAL) در استقرار بال و بالک نمایش داده شده است. به طوری که در شکل ملاحظه می شود هر بال و بالک به فاصله زاویه 45 درجه از همدیگر قرار گرفته اند.

با توضیحات فوق  مشخص می شود بیشتر اصطلاحاتی که برای بیان قطعات و شکل عمومی موشک به کار می رود، آنهایی است که برای هواپیما استفاده می شود.

تهیه کننده: محسن مرادی