قرآن و اهمیت قربانى
قرآن، از قربانى حج، به عنوان شعائر الهى یاد كرده كه باید مورد تكریم و احترام قرار گیرد:
یا ایها الذین آمنوا لاتحلوا شعائر الله ولا اشهر الحرام ولا الهدى ولا القلائد ولاامین بیت الحرام.1
اى كسانى كه ایمان آورده اید، شعایر خدا و ماه حرام و قربانى را، چه بدون نشانه و چه با نشانه، حرمت مشكنید و آزار آنان را كه به طلب روزى و خشنودى پروردگارشان، آهنگ بیت الله الحرام كرده اند، روا مدارید.
والبدن جعلناها لكم من شعائر الله لكم فیها خیر فاذكروا اسم الله علیها صواف فاذا وجبت جنوبها فكلوا منها و اطعموا القانع والمعتر.2
شتران قربانى را براى شما از شعایر خدا قرار دادیم. شما را در آن خیرى است.
و همچنان كه بر پاى ایستاده اند، نام خدا را بر آنها بخوانید و چون پهلوى آنها بر زمین رسید، از آنها بخورید و فقیران قانع و گدایان را اطعام كنید. در این آیه شریفه، سخن از خیر و بركت است: لكم فیها خیر كه خوردن و خوراندن و بهره مند شدن از گوشت آن، یكى از خیرها و بركت هاست، لیكن بركت ها و خیرهاى قربانى، در خوردن و خوراندن، خلاصه نمى شود و اسرار دیگرى نیز وجود دارد كه به پاره اى از آنها رسول خدا صلی الله علیه وآله و امامان علیه السلام اشاره فرموده اند.
امام على علیه السلام مى فرمایند: سمعت رسول الله صلی الله علیه وآله نخطب یوم النحر و هو یقول:... ما تهریقون فیه من الدماء فمن صدقت نیته كان اول قطرة له كفارة لكل ذنبه.3
شنیدم رسول خدا بر مردم خطبه مى خواند و مى فرمود: كسى كه با نیت خالص و ناب قربانى كند، نخستین قطره خون قربانى، كفاره گناهان وى است.
یا امام موسى كاظم علیه السلام مى فرمایند: قال رسول الله صلی الله علیه وآله استفرهوا ضحایاكم فانها مطایاكم على الصراط. 4 قربانی هاى خود را فربه برگزینید، زیرا آنها مركبهاى شمایند در پل صراط.
قربانى از شعایر الهى است و باید هر چه با شكوه تر در موسم حج، انجام گیرد و در روایات به این نكته، بسیار اهمیت داده شده است.
شعائر الهی باید به گونه جمعى انجام شود؛ همه همزمان در یك مكان گرد آیند، خانه خدا را طواف كنند، سعى صفا و مروه را انجام دهند، با هم به سوى مواقف حركت كنند، با هم وقوف داشته باشند، و با هم رمى جمرات كنند، با هم در یك زمان و در یك مكان، صحنه با شكوه قربانى را بیافرینند
امام صادق علیه السلام مى فرمایند: ذبح رسول الله صلی الله علیه وآله عن امهات المؤمنین بقرة بقرة ونحر هو ستا و ستین بدنه و نحر على علیه السلام اربعا و ثلاثین بدنه.5
در واقع تعظیم شعائر الهى در نظر بوده كه باید به گونه جمعى انجام شود: همه همزمان در یك مكان گرد آیند، خانه خدا را طواف كنند، سعى صفا و مروه را انجام دهند، با هم به سوى مواقف حركت كنند، با هم وقوف داشته باشند، و با هم رمى جمرات كنند، با هم در یك زمان و در یك مكان، صحنه با شكوه قربانى را بیافرینند.
این كه در آیات و روایات تاكید بسیار شده بر تعظیم شعائر در قربانى، دلیل بر این است كه در انجام قربانى، یك خواسته هدف نبوده، كه بر آوردن نیاز بینوایان باشد و خواسته و خواسته هاى دیگرى نیز در نظر بوده كه مهم ترین آنها بزرگداشت شعائر الهى است.
تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان
1- سوره مائده، آیه 2.
2- سوره حج، آیه 36.
3- بحارالانوار، ج 96/301؛ علل الشرایع، 2/141.
4- علل الشرایع ، 145/.
5- وسائل الشیعه ، ج 10/101.
