جهت یابی بدون قطب نما
ممكن است در یك سفر قطب نما نداشته باشیم یا قطب نمای ما از كار افتاده باشد. در چنین شرایطی است که نیاز یك طبیعت گرد به آگاهی از روش های طبیعی جهت یابی مشخص می شود. باید بدانید كه روش های بسیار متنوع و جالبی با استفاده از امكانات موجود در طبیعت وجود دارد كه می تواند ما را در امر جهت یابی یاری کند. اما در این مطلب شما با روش پیدا كردن جهات جغرافیایی با استفاده از خورشید و سایه آشنا می شوید.
روش خورشید و سایه
یكی از دقیق ترین روش ها استفاده از سایه و خورشید است. در این روش به یك آسمان صاف و مقداری زمان نیاز داریم. بااستفاده از یك چوب صاف به طول یك متر و دو قطعه سنگ یا چوب كوچك نوك تیز و همینطور یك تكه نخ یا طناب آن هم در صورت موجود بودن می توانید به راحتی جهت را مشخص کنید.
در صبح و كمی قبل از ظهر درجه بندی را شروع می كنیم، چوب بلند را در زمین فرو می كنیم . یادتان باشد که زمین اطراف چوب باید افقی و هموار باشد.
حالا یكی از چوب های كوچك و یا یك قطعه سنگ كوچك را درست در جایی كه سایه چوب بلند تمام می شود می گذاریم. و بعد نخ یا طناب را به پایه چوب بلند می بندیم و و سر دیگر آن را به چوب بلند و نوك تیزی می بندیم بطوری كه وقتی طناب را كاملا می كشیم چوب نوك تیز به سنگ یا چوب دیگری كه در زمین فرو كردیم برسد.
حالا به كمك چوب نوك تیز نیم دایره ای بر روی زمین می كشیم و تا بعد از ظهر صبر می كنیم. در طول روز سایه كوتاه و كوتاه تر شده و از ظهر به بعد دوباره بر طول آن افزوده خواهد شد. در ظهر و هنگامی كه سایه در كوتاه ترین حالت خود قرار دارد، بر روی نیم دایره راستای سایه را علامت می زنیم، دراین حالت سایه راستای شمال را نشان خواهد داد، سرانجام سایه بلندتر شده و دوباره به نیم دایره رسم شده می رسد. در این نقطه هم چوب كوچك نوك تیز فرو می كنیم و یا قطعه سنگی قرار می دهیم. اگر طناب یا ریسمان برای رسم نیم دایره نداشتیم می توانید از یك چوب صاف بلند و یا هر وسیله دیگری كه بتوان با آن یك نیم دایره رسم كرد استفاده كنید.
در نظر داشته باشید كه سایه اجسام در صبح به سمت غرب و در عصر به سمت شرق است.
حالا خطی كه دو چوب كوچك و یا دو قطعه سنگ را به هم متصل می كند راستای شرقی - غربی را نشان می دهد. در حقیقت باید نقاط را بطور دقیق مشخص کنیم، زیرا هر دو نقطه كه فاصله های مشابهی از قائده چوب بلند داشته باشند برای ما خط شرقی - غربی را مشخص می كنند.
یك راه سریع تر اما تقریبی برای این روش وجود دارد كه البته در زیر خط استوا نادرست خواهد بود، در این راه نیاز به چوب تیز و طناب نداریم. نشانه اول را با یك تكه سنگ مشخص می كنیم و حدود 20 دقیقه بعد نشانه دوم را در انتهای سایه چوب بلند بر روی زمین می گذاریم . خط مابین این دو سنگ از طرف نشانه اول به سمت نشانه دوم مسیر غرب به شرق را بطور تقریبی نشان می دهد.
گروه گردشگری تبیان- الهام مرادی
برگرفته از: بقا در طبیعت
