گنجی که بنام حضرت زهرا ثبت شد!

روزی امیر مومنان علی علیه‌السلام با مردی از قبیله بنی سعد سخن گفت و جریان جالبی را از دوران زندگی خود با همسرش فاطمه علیها السلام تعریف کرد. امام علی علیه‌السلام به او فرمود:

«بگذار تا قصّه اى درباره خودم و فاطمه برایت بگویم: فاطمه همسر من در میان خانواده رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله از محبوبترین افراد بود.

او با مشک به قدرى آب مى‏آورد كه اثر آن در سینه اش به جاى مانده بود و به قدرى با آسیا كار مى‏كرد كه دستهایش پینه بسته بود و به قدرى خانه را جارو مى‏كرد كه گرد و غبار بر لباسهایش مى‏نشست و به قدرى در زیر دیگ آتش مى افروخت كه لباسهایش سیاه و چركین مى شد. او به سبب این كارها دچار زحمت و رنج شدیدى شده بود.»

شایسته است که بدانیم خانه علی و فاطمه با دیگر خانه های مدینه متفاوت بود. علی علیه‌السلام که همه وجودش را برای اسلام گذاشته بود, کمتر به کارهای خانه می رسید. ماموریت های درون شهری و برون شهری فراوانی که بر دوش او بود, خود به خود کارها را به گردن فاطمه می انداخت.

او که هم داماد و پسر عموی پیامبر بود و هم جایگاه ویژه ای در چشم پیامبر داشت, خانه اش محل مراجعه مردم بود. فقیر و یتیم و مسکین و در راه مانده اگر پیامبر را نمی یافتند به خانه او مراجعه می کردند. اما سنگینی بار این همه مسئولیت بر گرده فاطمه فشار می آورد . در کنار همه اینها نگهداری و مراقبت فرزندان نیز که کار اصلی او بود, کار را مشکل تر کرده بود.

امیر مومنان داستان را اینچنین ادامه می دهد و می فرماید:

«یک روز به فاطمه گفتم: كاش نزد پیامبر مى رفتى و از آن حضرت تقاضا مى كردى كه خادمى برایت در نظر بگیرد تا در كارهاى خانه به تو كمک نماید.

هنگامى كه فاطمه براى بیان این تقاضا به حضور پیامبر رفت, دید كه عده اى در اطراف پیامبر نشسته و با او مشغول گفتگو هستند. به همین دلیل خجالت كشید و به خانه بازگشت.

پیامبر از این کار فاطمه متوجه شد كه او براى حاجتى نزد او آمده. به همین دلیل رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرداى آن روز صبح زود، به خانه ما آمد.

پیامبر از پشت در فرمود: السلام علیكم. من هم پاسخ ایشان را دادم و گفتم: و علیک السلام یا رسول اللَّه! وارد شوید.

وقتى پیامبر وارد شد, رو به فاطمه کرد و گفت: چه حاجتى داشتى كه دیروز به نزد من آمدى؟

من پیشدستى كردم و قدری از کارهای سخت و مشقت آور فاطمه را برای ایشان بازگو کردم و به ایشان عرض کردم که به همین دلیل, من به فاطمه گفتم كه نزد شما بیاید و خادمى مطالبه نماید تا در این گونه كارها یاور او باشد.

پیامبر فرمود: آیا بهتر نیست چیزى به شما بیاموزم كه از خادم براى شما بهتر باشد؟ هر گاه خواستید بخوابید, سى و سه مرتبه سبحان اللَّه و سى و سه مرتبه الحمد للَّه و سى و چهار مرتبه اللَّه اكبر بگویید.

در این هنگام فاطمه سه بار چنین گفت: از خدا و رسولش راضى شدم.»¹

اگرچه این گنج با عظمت به نام حضرت فاطمه ثبت شده است, اما از آن پس پیامبر خدا این ذکر را به همگان سفارش می کرد و با همین نام به آنها می آموخت. یعنی با اینکه این هدیه آسمانی به نام او تمام شد, اما به کام دیگران نیز چشانده شد.

باید توجه داشت که محتوای این تسبیح چنان پرمغز و کامل است که همانند یک غذای پر انرژی روح انسان را سرشار از معنویت می کند و تاثیرات مادی و معنوی فراوانی را به همراه خود به ارمغان می آورد. امام باقر علیه السّلام در مورد عظمت این تسبیح می فرماید:

مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ التَّحْمِیدِ أَفْضَلَ مِنْ تَسْبِیحِ فَاطِمَةَ ع وَ لَوْ كَانَ شَیْ‏ءٌ أَفْضَلَ مِنْهُ لَنَحَلَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَاطِمَةَ علیهاالسلام.²

«خداوند به ذكرى بهتر و بالاتر از تسبیح حضرت فاطمه علیها السّلام مورد تمجید و پرستش قرار نمى گیرد. زیرا اگر چیزى بالاتر از آن وجود داشت، رسول خدا آن را به دخترش فاطمه یاد مى داد.»

به همین جهت است که آن ذکر در نزد اهل بیت از جایگاه ویژه ای برخوردار است. تا آنجا که امام صادق علیه‌السلام به یکی از یاران خود می فرماید:

إِنَّا نَأْمُرُ صِبْیَانَنَا بِتَسْبِیحِ فَاطِمَةَ ع كَمَا نَأْمُرُهُمْ بِالصَّلَاةِ فَالْزَمْهُ فَإِنَّهُ لَمْ یَلْزَمْهُ عَبْدٌ فَشَقِیَ.³

«ما (اهل بیت,) كودكانمان را همانگونه به خواندن تسبیح فاطمه علیهاالسّلام سفارش می کنیم که به نماز فرمان می دهیم. پس تو نیز بر آن مواظبت کن. زیرا هر كه به خواندن این تسبیح, مداومت كند بدبخت نخواهد بود.»

این روایت نشان می دهد که ارزش این تسبیح و همچنین تاثیر آن به قدری فراوان است که می توان آن را با نمازهای واجب نیز مقایسه کرد. بنابراین چه هدیه ای برای دل بندانمان بهتر و ارزشمندتر از آموزش این تسبیح وجود خواهد داشت.

با آنکه به خواندن نمازهای نافله و مستحبی بسیار سفارش شده و حتی خواندن 34 رکعت نماز نافله در هر شبانه روز بر پیامبر خدا واجب بوده است, اما امام صادق علیه‌السلام مداومت بر این تسبیح را برتر از خواندن نمازهای فراوان معرفی کرده است. امام صادق علیه‌السلام پیوسته می فرمود:

تَسْبِیحُ فَاطِمَةَ ع فِی كُلِّ یَوْمٍ فِی دُبُرِ كُلِّ صَلَاةٍ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ صَلَاةِ أَلْفِ رَكْعَةٍ فِی كُلِّ یَوْمٍ.⁴

«برای من, خواندن تسبیح حضرت فاطمه بعد از هر نماز واجبی محبوبتر است از هزار رکعت نماز (نافله) در هر روز.»

پس بیایید خوشبختی خود را با مداومت بر گفتن این تسبیح ارزشمند بیمه کنیم و تسبیحی را که به نام حضرت زهرا(سلام الله علیها) رقم خورده همیشه همراه داشته باشیم.

کیفیت این تسبیح

درباره کیفیت این تسبیح, اندک اختلافی در برخی از روایات دیده می شود که دیدگاه مشهور دانشمندان بر این است که ابتدا 34 مرتبه تکبیر (الله اکبر), سپس 33 مرتبه تحمید (الحمدلله) و در نهایت 33 مرتبه تسبیح (سبحان الله) گفته شود.

نظر دیگر این است که هنگام خواب بهتر است ابتدا تکبیر, سپس تسبیح و در نهایت تحمید گفته شود.

دانشمندان اهل تسنن هم که آن را مستحب می دانند, نظر به این دارند که ابتدا تسبیح سپس تحمید و در نهایت تکبیر گفته شود.

1- علل الشرائع، ج 2، ص 366.

2- الكافی، ج 3، ص 343.

3- همان.

4- همان.