تبیان، دستیار زندگی
طبیعت گردان و کوهنوردانی که به شمال غرب کشور سفر کرده اند، به احتمال زیاد نام قلعه جوشن را شنیده اند. قلعه ای باستانی که قرن هاست در ارتفاعات ورزقان جا خوش کرده و زیر و بم تاریخ ایران را به چشم دیده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

قلعه ای در دل کوه

جوشن قلعه


طبیعت گردان و کوهنوردانی که به شمال غرب کشور سفر کرده اند، به احتمال زیاد نام قلعه جوشن را شنیده اند. قلعه ای باستانی که قرن هاست در ارتفاعات ورزقان جا خوش کرده و زیر و بم تاریخ ایران را به چشم دیده است.


باستان شناسانی که قلعه جوشن را بررسی کرده اند، قدمت آن را به هزاره اول قبل از میلاد نسبت داده اند. آنها در کاوش های خود آثاری از دوره های اشکانی و ساسانی در آن پیدا کرده اند که اهمیت قلعه جوشن را در این دو دوره نشان می دهد. این قلعه از شرق به رودخانه و از شمال و جنوب به دره و مراتع اطراف کوه محدود می شود و تنها راه ارتباطی آن گذری كوهستانی و تنگ است كه تنها به اندازه عبور یك یا دو نفر جا دارد. بنابراین عجیب نیست که با این امکان دسترسی دشوار، قلعه جوشن کارکردی حفاظتی و نظامی داشته باشد.

جوشن قلعه

محلی های ورزقان قلعه جوشن را به نام جوشین قلعه یا جوشون قالاسی می شناسند و معتقدند که این قلعه در زمان حمله اعراب به ایران قلعه جوشن مركز مقاومت بوده است و به دلیل همین کاربرد نظامی حداقل اتاق های سرپوشیده را برای زندگی در داخل قلعه دارد. این قلعه در مرز دو روستای جوشین از طرف شمال و گال(گلو) از طرف جنوب قرار گرفته و رودخانه ای درست از کنار آن و در بخش جنوبی و غربی در جریان است.

جوشن قلعه

اصلی ترین ویژگی قلعه جوشن که آن را از قلعه های دیگر متمایز می کند، پلکانی است که در دامنه کوه کنده شده و دیواره هایی که در قسمت غرب قلعه قرار داشتند و به صورت سنگ های خشکه چین ساخته شده بودند اما در طول زمان از بین رفتند.

جوشن قلعه

سفال های به کار رفته در معماری این قلعه به دو رنگ قرمز و نخودی هستند که روی آنها تزئینات ظریف و منحصر به فردی با نقش های سنتی آن دوره و اشکال هندسی، موجی، نوارهای افقی و خطوط نقطه چین به چشم می خورد. این سفال ها با خمیر مایه مواد کانی و به صورت چرخ ساز ساخته شده اند تا ظرافت بیشتری داشته باشند.

قلعه جوشن چندین آب انبار هم دارد که هر کدام با کانال هایی به صورت لوله کشی، آب برف و باران را به درون آب انبارها هدایت می کردند.

جوشن قلعه

چطور برویم؟

برای دیدن قلعه جوشن باید به استان آذربایجان شرقی، 26 كیلومتری غرب ورزقان به سوی جلفا و 6كیلومتری روستای جوشن بروید. روستایی که به بخش خاروانای این شهرستان تعلق دارد و شما را از راهی سخت وکوهستانی به قلعه جوشن می رساند.

قلعه جوشن اگرچه در طول دوران آسیب دیده اما بیشترین سهم تخریب آن را حفاران غیر مجازی به گردن دارند که در پی یافتن گنج این قلعه را زیر و رو کرده اند. با این حال، چند سال قبل هم در حین احداث لوله گاز، گورستان این قلعه که در غرب آن واقع شده بود به طور کامل تخریب شد تا امروز چیز زیادی از قلعه نظامی جوشن قابل دیدن نباشد.


گروه گردشگری تبیان- رستم زاد