آموزش، تنها راه پیشگیری
در قسمت قبل به مطلب ایدز و محرومیت از حقوق اجتماعی پرداختیم. اینک در ادامه می خوانیم...
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی كلینیك‌های مثلثی راه‌اندازی كرده است. سه رأس مثلث نمادین فعالیت‌های این كلینیك‌ها شامل مشاوره و درمان اعتیاد، مشاوره و درمان ایدز، مشاوره و درمان بیماری‌های آمیزشی به غیر از ایدز است. در بخش مشاوره و درمان ایدز، هدف طولانی كردن مرحله كمون بیماری ایدز است. درمان ایدز بسیار پرهزینه است. افرادی كه در مرحله فعال بیماری ایدز هستند سالانه به داروهایی با قیمت تخمینی شش میلیون تومان نیاز دارند كه تمام این هزینه را وزارت بهداشت و درمان می پردازد.
كلینیك‌های مثلثی با حفظ كلیه اصول رازداری و تنها با ارائه یك كُد به بیمار مبتلا به ایدز و بدون دریافت اطلاعات شخصی به این بیماران كمك می كنند.
دكتر مینو محرز فعالیت این كلینیك‌های مثلثی را تشریح می كند: «اولین كلینیك مثلثی در كرمانشاه تأسیس شد كه بعدها بهترین مركز مشاوره شناخته شد. بیماران به مكان‌هایی احتیاج دارند كه پاسخگوی آنها باشد. كلینیك‌ها ابتدا در سه نقطه كشور تأسیس شدند، به همین علت، به آنها كلینیك‌های مثلثی گفته می شود. درحال حاضر این كلینیك‌ها در اكثر نقاط كشور تأسیس شده‌اند. پزشكانی كه در این كلینیك‌ها فعالیت می كنند بیماران را معاینه می كنند و كارهای اولیه مانند واكسیناسیون و آزمایش‌های تشخیصی را برای آنان انجام می دهند. همچنین به آنها مشاوره می‌دهند.»
اما به گفته دكتر محبوبه حاج عبدالباقی، رئیس بخش عفونی بیمارستان امام خمینی، اطلاعات بیماران مبتلا به ایدز درباره این بیماری بسیار كم است؛ حال آنكه آموزش مهم ترین و مؤثرترین راه جلوگیری از انتقال این بیماری است. وی می گوید: «باید برخوردها در سطح جامعه به گونه‌ای باشد كه صحبت از این مسائل و بیان مشكلات امری عادی تلقی شود. همچنین، باید به جوانان، كه گروه در معرض خطر ابتلا به بیماری ایدز، هستند، راههای محفوظ ماندن از خطر را آموزش دهیم.»
به گفته دكتر حسین حاتمی، متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری، اساسی ترین راه برای كنترل ایدز مبارزه با نابسامانی‌های اجتماعی و فقر فرهنگی است. او پیشنهاد می كند: «مسئولان بهداشت مدارس باید به نوجوانان بیاموزند كه اعتیاد تزریقی، داشتن شركای جنسی متعدد و رفتارهای مخاطره آمیزی كه منجر به زندانی شدن می شود خطر ابتلا به ایدز را افزایش می دهد».
برخی منابع خبری به نقل از وزارت بهداشت تعداد مبتلایان كمتر از 19 سال را در كشور 140 نفر اعلام كرده‌اند. این آمار نگران كننده لزوم توجه به آموزش دانش آموزان و نوجوانان را نشان می دهد.
در اواخر سال گذشته، علی زرافشان، مدیركل دفتر تألیف و برنامه ریزی كتب درسی وزارت آموزش و پرورش، در گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی، از توزیع حدود دو میلیون جزوه آموزشی «پیشگیری از ایدز» در دبیرستان‌های سراسر كشور خبر داد. دبیران زیست شناسی مقطع اول دبیرستان ملزم به گذراندن دوره‌های آموزشی ویژه‌ای برای آموزش دانش‌آموزان شدند و تدریس جزوه «پیشگیری از ایدز» به‌عنوان فصلی از كتاب درس زیست شناسی اجباری شد. در این جزوه، كه به زبانی ساده نوشته شده، دانش‌آموزان با ویروس ایدز، راههای انتقال بیماری و نحوه مقابله با آن آشنا می شوند. با اجرای این برنامه آزمایشی، در سال تحصیلی جاری طرح مشابهی به شكل گسترده‌تر در مدارس كشور اجرا خواهد شد.
اما هنوز فقدان آموزش به نحو چشمگیری در گروه‌های مختلف اجتماعی به چشم می‌خورد و فقط 23 مركز مشاوره بیماری‌های رفتاری برای آموزش و مشاوره بیماران ایدز در ایران وجود دارد.
در این میان، رسانه‌های دیداری، شنیداری و نوشتاری نقش بسیار مهمی در آگاه‌سازی مردم و پیشگیری از بیماری ایدز دارند. در كشورهای اروپایی، ساخت فیلم‌های مستند آموزشی ایدز به‌ویژه برای جوانان تجربه ای موفق در آگاه‌سازی عمومی بوده است. جوانان تمایل زیادی به شنیدن نصیحت ندارند. با ساخت فیلم‌های آموزشی می توان ابعاد این بیماری را به تصویر كشید و راههای پیشگیری را آموزش داد. ساخت فیلم مستند داستانی 75 دقیقه‌ای به نام «متولد ایدز»، به كارگردانی علیرضا رزازی‌فر، از جمله این تلاش‌هاست. این فیلم كه با ساختاری دراماتیك بیماری ایدز و زندگی بیماران مبتلا را به تصویر می كشد زیر نظر كارشناسان و متخصصان نامداری نظیر دكتر مینو محرز، دكتر رسولی نژاد و دكتر ستایش تهیه شده است.
تجربه جهانی مقابله با ایدز نشان داده است كه وزارت بهداشت نمی‌تواند به تنهایی این وظیفه سنگین را بر عهده گیرد و دخالت نیروهای مردمی بدون تردید اجتناب‌ناپذیر است. در ایران نیز مانند سایر كشورهای جهان نقش سازمان‌های غیردولتی در فعالیت‌های ضد ایدز روزبه روز پررنگ تر می شود.
دكتر صدیقه ضیائی، رئیس مؤسسه تحقیقات، بازتوانی و بهبود زندگی زنان، در كارگاه آموزشی مشاوره در ایدز، كه اواخر تیرماه سال جاری به‌همت مركز امور مشاركت زنان نهاد ریاست جمهوری و مؤسسه تحقیقات، بازتوانی و بهبود زندگی زنان برگزار شد، نقش سازمان‌های غیردولتی در كنترل بیماری ایدز را بسیار مفید دانست و گفت: «عوامل ملی و مذهبی هر جامعه در میزان گسترش بیماری ایدز و نوع برخورد آنان با این بیماری مؤثرند. نهادهای مدنی كه از دل جامعه برخاسته اند، با آگاهی از وضعیت بومی و فرهنگی هر كشور، در مسیر پیشبرد برنامه‌های جهانی كنترل و مبارزه با ایدز فعالیت می‌كنند. سازمان‌های غیردولتی خود جمعی را به‌كار می‌گیرند و همكاری‌های منطقه‌ای را جذب می كنند. در این میان سازمان‌های زنان با توانمندسازی و آموزش زنان آنان را با راههای پیشگیری از ایدز آشنا می كنند و وسایل لازم برای این كار را به‌آسانی در اختیار داوطلبان قرار می‌دهند. همچنین، این سازمان‌ها، با تلاش برای رفع تبعیض‌های جنسیتی، عرصه را برای فعالیت زنان برای مبارزه با ایدز فراهم می كنند، زیرا در جوامعی كه خشونت جنسی نسبت به زنان وجود دارد، زنان بیشتر از مردان قربانی ایدز می شوند».
عملی كردن شعار «هر نوع رابطه جنسی خارج از چارچوب ازدواج ممنوع» از دیگر راههای كنترل بیماری ایدز است. باید به افراد جامعه تعلیم داد كه در یك زندگی زناشویی طولانی، درصورتی‌كه زوج جنسی نسبت به هم وفادار باشند و خود را به رعایت اصول اخلاقی ملزم كنند، خطر انتقال ویروس ایدز از طریق تماس‌های جنسی آنها را تهدید نخواهد كرد. اما هرگونه رابطه جنسی خارج از این چارچوب ، مشكوك و پرخطر است.
منبع : WWW.ZANAN.CO.IR
راه های انتقال ، در هاله ای از ابهام و شرم
