راههای انتقال، در هاله‌ای از ابهام و شرم
در قسمت قبل به مطلب ایدز، سرماخوردگی تا مرگ پرداختیم . اینک در ادامه می خوانیم...
راههای انتقال ویروس HIV در چهار گروه اصلی جای می گیرند:
1- تماس جنسی مشكوك ـ همه افراد، مرد و زن، پیر و جوان، ثروتمند و فقیر، بر اثر تماس جنسی با فرد آلوده به ویروس HIV ممكن است آلوده شوند. این روش انتقال ویروس 80 % از موارد آلودگی در سراسر دنیا را به خود اختصاص داده است. نكته مهم آن كه ابتلا به سایر عفونت‌های دستگاه تناسلی، به ویژه زخم‌هایی در این نواحی، خطر انتقال ویروس HIV در هر بار تماس جنسی را با ضریبی معادل ده تا صد برابر افزایش می دهد.
دكتر مهرناز رسولی نژاد، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، شیوه‌های غیرطبیعی تماس جنسی را پرخطر می داند و درباره احتمال انتقال ویروس HIV در نتیجه تماس جنسی با این قبیل روش‌ها هشدار می دهد: «حتی یك بار تماس جنسی می تواند باعث انتقال این ویروس شود، چه از طریق دهان باشد، چه مقعد و چه آلت تناسلی زنانه. در تماس جنسی دهانی، احتمال انتقال ویروس كمتر از روش طبیعی است ولی در تماس مقعدی، این احتمال حتی از دستگاه تناسلی بیشتر است.»
كاندوم وسیله ای ارزان قیمت و در دسترس است كه سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای پیشگیری از انتقال ایدز به دنبال تماس جنسی، استفاده از آن را توصیه می‌كند. اما آیا استفاده از كاندوم به معنای به صفر رساندن احتمال انتقال ویروس HIV طی یك تماس جنسی مشكوك است؟ باید گفت كه خیر، در شرایط مطلوب و صحیح استفاده از كاندوم، باز هم خطر ابتلا وجود دارد (در حدود 2 %).
دكتر بهرام یگانه، رئیس انجمن مبارزه با آسیب‌های رفتاری، توجه به تاریخ تولید و انقضای كاندوم، آگاهی از روش صحیح استفاده از آن، و جنس كاندوم را در میزان ضریب اطمینان این وسیله در پیشگیری از انتقال ویروس HIV مؤثر می داند و می گوید: «تراوایی كاندوم‌های عادی برای جلوگیری از حركت اسپرم‌ها و تنظیم خانواده مناسب است، ولی این كاندوم‌ها نمی توانند حركت ویروس HIV را مهار كنند. یعنی كاندومی كه با هدف تنظیم خانواده استفاده می شود با كاندومی كه برای جلوگیری از انتقال ویروس HIV به كار می‌رود متفاوت است. كاندومی كه برای این منظور انتخاب می‌شود باید حداقل یك میلی متر ضخامت داشته و از جنس پلی ونیل باشد. كاندوم‌های «لاتكس» بهترین نوع كاندوم‌اند.»
دكتر رسولی نژاد در این مورد می‌گوید: «همیشه درصد پارگی در كاندوم وجود دارد. كاندوم باید در تمام مدت تماس جنسی استفاده شود، جنس آن خوب باشد و فقط یك بار به‌كار رود.»
در صورتی كه كاندوم لاتكس در تمام مدت رابطه جنسی به درستی استفاده شود، در برابر انتقال ویروس HIV بسیار كارآمد است. در مطالعه‌ای در اروپا بر روی تعدادی از زوج‌هایی كه یكی از شركای جنسی آلوده و دیگری سالم بود، مشخص شد از بین 123 زوجی كه از كاندوم استفاده می كردند، هیچ‌كدام از شركای جنسی سالم آلوده نشدند. اما در میان 122 زوجی كه متناوب از كاندوم استفاده می كردند، 12 شریك جنسی سالم آلوده شدند.
2 - مادر آلوده ـ مادران آلوده به ویروس HIV در صورت باردار شدن ممكن است، طی بارداری، هنگام زایمان یا بعد از زایمان، از طریق شیر دادن، ویروس را به كودك خود منتقل كنند. مادرانی كه بعد از زایمان به ویروس ایدز آلوده می شوند نیز، با احتمال 30 %، از طریق شیردهی عفونت را به كودك خود انتقال می‌دهند.
به زنان آلوده به HIV توصیه می شود كه باردار نشوند و در صورت بارداری به آن خاتمه دهند. مصرف داروهای ضد ویروس به میزان زیادی از ابتلای جنین پیشگیری می كند و زن HIV مثبت باردار باید به روش سزارین زایمان كند و حتی الامکان از تغذیه نوزاد با شیر خود خودداری كند.
3 - خون و فرآورده‌های خونی آلوده ـ در حدود چهار درصد از حاملان ویروس در جهان، به علت دریافت خون یا فرآورده‌های خونی آلوده به این ویروس، به ایدز مبتلا شده‌اند. البته هم اكنون، با كنترل دقیق نمونه‌های خون، انتقال از این روش به میزان قابل توجهی كاهش یافته است.
4 - استفاده مشترك از لوازم تیز و برنده ـ وسایلی كه در سطح بدن خراش یا سوراخ ایجاد می‌كنند، از قبیل ابزار حجامت و خالكوبی و ختنه و طب سوزنی و تیغ سلمانی، مسواك، وسایل سوراخ كردن گوش، تجهیزات دندان پزشكی، سرنگ و سرسوزن، ماشین اصلاح و اپی‌لیدی، اگر بدون ضد عفونی كامل مشتركاً استفاده شوند، ممكن است ویروس HIV را منتقل كنند. هر وسیله ای كه به خون فرد آلوده آغشته شود، در صورت تماس با زخم و مایعات بدن فرد دیگر، ممكن است آلوده كننده باشد.
اما در اغلب روابط سالم اجتماعی احتمال انتقال ویروس HIV وجود ندارد یا نزدیك به صفر است. دكتر یگانه توضیح می‌دهد: «برای انتقال ویروس HIV از طریق مایعات بدن یك فرد به فردی دیگر، باید در هر سانتی متر مكعب آن حداقل ده عدد ویروس فعال وجود داشته باشد. مقدار ویروس در بزاق دهان و اشك بسیار كم است؛ به‌علاوه، آنزیم‌های موجود در این مایعات، ویروس را نابود می‌كند. بنابراین، بزاق نمی‌تواند در انتقال ایدز نقش داشته باشد، اما اگر تماس از راه دهان باعث خونریزی شود، امكان انتقال وجود دارد.»
خوردن غذای آغشته به خون آلوده به ویروس HIV، نیش حشرات به خصوص نیش پشه، تماس‌های معمولی مانند دست دادن و در آغوش گرفتن و بوسیدن، سرفه و عطسه، استفاده از رختخواب مشترك، استفاده از ظروف غذاخوری مشترك، استفاده از تلفن عمومی، استخر و توالت عمومی، دست زدن به دستگیره وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس یا تاكسی بیماری ایدز را منتقل نمی‌كند.
بهترین راه ضد عفونی كردن وسایل پزشكی استفاده از اتوكلاو است. الكل 70 درجه نیز برای ضد عفونی كردن به كار می‌رود. اشیا باید به مدت 15 دقیقه در الكل باقی بمانند. اما برای وسایل جراحی این روش ضدعفونی كافی نیست و حتماً باید اتوكلاو استفاده شود. ویروس HIV نسبت به حرارت بسیار حساس است و در برابر نور خورشید غیرفعال می شود. گزارش‌های مختصری در مورد پایداری این ویروس در لخته خون به مدت شش روز وجود دارد.
منبع : WWW.ZANAN.CO.IR
برای اولین بار انسانی بر ویروس اچ. آی. وی. فائق آمد!
همه چیز درباره ایدز ، علائم، مراحل و راههای پیشگیری
