نبرد الکترونیکی و هواپیماهای جنگی
در قسمت قبل مقاله به قیاس دو سری جدید جنگنده یعنی سری اف آمریکا و سوخوی به قسمتی رسیدیم که مانورهای آن سه نوع هواپیما را بررسی کردیم در این قسمت می خواهیم به بررسی سیستم های الکترونیکی آنها نیز نگاهی داشته باشیم:
سیستم های الکترونیک
نقش سیستم های الکترونیک یا آویونیک هواپیماهای جنگی، روز به روز در حال رشد و توسعه می باشد. در جنگنده ی Su-30MKI زیرمجموعه ای از سامانه های اصلی، نظیر سیستم های ناوبری، ادوات مخابراتی و آلات دقیق داخل کابین، با انجام مناقصه و مشارکت کمپانی های خارجی طراحی و توسعه یافته اند؛ در نتیجه، این ادوات، از نظر سطح تکنولوژیکی، با بهترین تولیدات کمپانی های خارجی، برابری خواهند نمود.
مزیت های فوق العادهء رادار جنگنده ی Su-30MKI از جهت برد شناسایی، پویش قطاع ها و مصونیت بالا در برابر اغتشاشگرهای الکترونیکی دشمن، آن را در بین پرتاثیرترین رادار هواپیماهای جنگنده در جهان، جهت عملیات دوربرد شکار هواپیماها قرار داده است.
امروزه جنگنده های مدرن روسی نظیر Su-30، به سیستم های بسیار پیشرفته الکترواپتیکالی مجهز هستند. به وسیله ی این سیستم ها، می توان اهداف را جستجو و یافت کرد و بر رویشان قفل نمود. این سیستم همچنین می تواند به طور خودکار بر روی سطح زمین یا پهنه ی آسمان، به جستجوی اهداف پرداخته و آنها را با تسلیحات هدایت شونده، به راحتی مورد اصابت قرار دهد. از جمله ی سیستم های الکترواپیتکالی به کار رفته در Su-30 و MiG-29، می توان به جستجوگر مادون قرمز IRST(مخفف Infrared Search and Track)اشاره کرد. این سیستم، مستقل از رادار، به کشف اهداف می پردازد، از این رو، به هنگام قفل بر روی اهداف هوایی، دستگاه «گیرنده ی اخطار راداری»، پیغام خطر را برای خلبان هواپیمای دشمن، پخش نمی کند و خلبان متوجه رهگیری شدن هواپیمایش نمی شود.
همچنین استفاده از مکان یاب اپتیکالی و سایت نشانه روی نصب شده داخل کلاه خلبان، کمک شایانی به دقت هدفگیری اهداف هوایی می نماید.
سیستم با دقت بسیار بالای هدفگیری و ضد اغتشاش به کار رفته در Su-30 که با رادار بسیار پیشرفته، هماهنگ شده است، به راحتی امکان هدفگیری دقیق اهدافی فراتر از 50 کیلومتر را فراهم می آورد که حاکی از توسعه ی راندمان رزمی کلی جنگنده نسبت به Su-27 می باشد.
سایت نشانه روی داخل کلاه خلبان، تنها برای هدفگیری جنگنده های دشمن کاربرد دارد، در حالی که سیستم های الکترواپتیکالی، به طور عمده برای کشف و انهدام اهداف زمینی استفاده می شوند. این سیستم روسی، مشابه سیستم LANTIRN جنگنده ی F-16 و ATFLIR جنگنده ی F-18E/F می باشد؛ هرچند که سابقه ی استفاده چنین سیستمی در جنگنده های غربی، بیشتر است.
توان حمل مهمات
در قیاس با F-16C سری Block 50، جنگنده ی Su-30 حدود 20 درصد توان بیشتر برای حمل مهمات دارد که بدین جهت، زمان لازم جهت انهدام اهداف زمینی، برای یگان به خدمت گیرنده یSu-30، کاهش می یابد. یعنی در یک پرواز، 5 فروند جنگنده ی Su-30 به اندازه ی6 فروند F-16C قابلیت حمله به اهداف زمینی را پیدا می کنند؛ به ویژه اگر از بمب به جای موشکهای هدایت شونده استفاده نمایند. در این میان، از نظر بارگذاری مهمات، تنها جنگنده ی سوپرهورنت F-18E/F با جنگنده یSu-30 برابری می کند.
نکته ی قابل توجه دیگر این است که از نظر تنوع به کارگیری تسلیحات، جنگنده های روسی، برتری قابل ملاحظه ای نسبت به F-16C سری Block 50/60 دارند و تنها جنگنده ی سوپرهورنت F-18E/F با جنگنده ی Su-30MKI قابل قیاس می باشد.
از نظر مکان یابی و حمله به اهداف هوایی در زوایای مختلف، قابلیت مانور و غیره، موشک کوتاه برد هوا به هوای R-73E یکی از تسلیحات اصلی به خدمت گرفته شده با Su-30MKI می باشد که کارکردی مشابه موشکهای کوتاه برد هوا به هوای غربی داشته و می شود گفت یکی از بهترین های کلاس خود می باشد.
اما موشکهای پرقدرت، بالستیک و دوربرد هوا به هوای مخصوص Su-30MKI، که بستگی به قابلیتهای رادار هواپیما دارند، امکان پیشگیری از حمله هوایی جنگنده های دشمن را می دهند و از نظر توان بالقوه، با رقبای غربی خود، برابری می کنند.
در Su-30 به طور استاندارد، 12 جایگاه حمل تسلیحات تعبیه شده است که امکان حمل ترکیبی از انواع مهمات هوا به هوا با قابلیت درگیری همزمان با چند جنگندهء دشمن را به این هواپیما می بخشند؛ بدین طریق، Su-30MKI توان دفع یک حملهء هوایی گسترده را دارد.
Su-30MKI دو برتری مهم نسبت به F-16C دارد که این برتری ها، یکی در زمینه ی تعداد تسلیحات هدایت شوندهء هوا به زمین و دیگری در زمینه ی دقت و قدرت فوق العاده ی آنها در اصابت به اهداف زمینی می باشد.
قدرت تخریب بالای تسلیحات هدایت شونده ی هوا به زمین جنگنده ی Su-30MKI، این امکان را می دهد تا اهداف بسیار مقاوم و حفاظت شده در زیرزمین را نیز به راحتی و دقت بالا منهدم سازد.
موشکهای میان برد هدایت شونده ی جنگنده ی Su-30MKI می توانند از فواصل دور از دسترس پدافند دشمن، پرتاب شوند؛ اما جنگنده ی سوپرهورنت F-18E/F، پس از سال 2005 به چنین موشکهایی مجهز شد. همچنین برای جنگنده ی Su-30 موشکهایی هوا به زمین با قابلیت هدایت به وسیله ی ماهواره نیز پیش بینی شده است؛ هرچند در نمونه های صادراتی این جنگنده، همانند مدلهای فروخته شده به چین، هند، ونزوئلا و ایران، چنین امکانی حذف شده است.
برای جنگنده ی Su-30MKI، موشکهای ضدکشتی و ضدرادار نیز پیش بینی شده است که از ای لحاظ، بر نمونه های غربی خود نظیر F-18E/F و F-16C به طور کامل برتری پیدا می کند.
مسلسل تعبیه شده در Su-30MKI دقت بسیار بالایی داشته و دارای گلوله های بسیار پرقدرتی می باشد که قدرت نفوذ در برخی خودروهای زرهی سبک را دارند؛ در حالی که مسلسل به کار رفته در F-16 و F-18، بسیار ضعیفتر بوده و تنها می تواند در نبرد نزدیک هوایی مفید واقع شود.
سوخوی30 می تواند در نقش یک شکاری رهگیر دوربرد همانند F-14 Tomcat عمل نماید، یا یک جنگنده ضربتی همانند F-16C باشد، یا به عنوان هواپیمای فرماندهی عملیات، پرواز نماید.
با در نظر گرفتن خصوصیات بی نظیر خانوادهء جنگنده های Su-30 که آن را از همتاهای غربی خود، کاملا متمایز می نماید، جنگنده ی Su-30MKI که توسط چندین شرکت معتبر هواپیمایی، جهت نیروی هوایی هند، مورد بهینه سازی قرار گرفته است، به عنوان یکی از بهترین جنگنده های «چندکاره» در آغاز قرن 21 ام در نظر گرفته می شود.
قیاس در نبرد هوایی دور
قابلیتهای هواپیماهای جنگی معمولا با مخلوطی از شاخص های بارز تعیین می شوند که کارایی کلی هواپیما را مشخص می سازند. بر اساس تخمین های اولیه، در نبرد هوایی از فاصله ی دور، جنگنده ی Su-30MKI بدین ترتیب ارزیابی می شود:
* 20 درصد برتری نسبت به F-16C Block 50
* 15 درصد برتری نسبت به F-16C Block 60
* 12 تا 15 درصد برتری نسبت به F-18E/F
و این برتری، به دلیل «رادار با برد شناسایی بیشتر»، «امنیت بالا در برابر اغتشاشگرهای الکترونیکی»، «قابلیت کارکرد چندکاناله» و «مانورپذیری بسیار بهتر» می باشد.
قیاس در نبرد نزدیک هوایی
قابلیت ابرمانورپذیری جنگنده Su-30MKI و موشکهای هوا به هوای بهتر، به این جنگنده، برتری زیادی در «نبرد نزدیک هوایی» می بخشد؛ برتری این جنگنده در این حالت، به ترتیب زیر ارزیابی می شود:
* 10 تا 15 درصد برتری نسبت به F-16C Block 50
* 20 تا 30 درصد برتری نسبت به F-16C Block 60
* 15 تا 20 درصد برتری نسبت به F-18E/F
البته برخلاف Su30MKI، بارگذاری مهمات کامل در F-16C و F-18E/F، باعث کاهش قدرت مانورپذیری در نبردهای نزدیک هوایی می شود.
بر طبق مقایسه ای که شرح آن را در بالا خواندید، جنگنده ی Su-30MKI دارای قابلیتهای رزمی و شاخصهای تکنیکی فوق العاده ای است که به این جنگنده قابلیت «برتری هوایی»، «دفع حملهء هوایی وسیع دشمن»، «پشتیبانی عملیات رزمی سایر گروههای هوایی»، «انهدام گستردهء اهداف زمینی و دریایی» و «اجرای عملیاتهای گوناگون اختصاصی» را می بخشد.
منابع: انجمن هوانوردی
millitarypitures
تنظیم برای تبیان: محسن مرادی
