تبیان، دستیار زندگی
برگزیده‏اى از سایر سفارش‏ها توجه آخرت راه بهشتى شدن انس با خدا ارزش سكوت حسابرسى خود نشانه‏هاى ناتوانى سخاوت كردارهاى برتر خواندن پنجاه ركعت نماز و رعایت وقت نماز اساس اسلام دورى از دشمنان امام صادق علیه السلام در سفارش‏هاى ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سیماى شیعه در نگاه امام صادق علیه السلام

امام صادق علیه السلام  در سفارش‏هاى خود به عبدالله بن جندب پس از هشدار بهشیعیاننسبتبه دام‏هاى شیطان، ویژگى‏هاى برجسته دوستان حقیقى خود را برمى‏شماردكهعبارت است از:

توجه آخرت

«لقد جلت الاخرة فى اعینهم حتى ما یریدون بها بدلا... و انما كانت الدنیا عندهم بمنزلة الشجاع الارقم والعدو الاعجم‏»؛ آخرت ‏در نگاه آنها بسیار بزرگ است، به اندازه‏اى كه چیزى را با آن‏عوض نمى‏كنند... و دنیا نزد آنها همانند مار گزنده و دشمن بى‏زبان‏ است.

بر هر مسلمانى كه ما را مى‏شناسد، سزاوار است كه كردارش را در هر شبانه روز بر خود عرضه دارد و به محاسبه آنها بپردازد، تا اگر كار نیكى در آنها دید، برآنها بیفزاید و اگر كردار بدى در اعمال خود مشاهده كرد، از آن ها توبه كند، تا دچار ذلت و خوارى روز قیامت نگردد.
پیروان حقیقى و دوستان واقعى خاندان نبوت علیهم السلام به چیزى‏ جز آخرت نمى‏اندیشند و تمام كردارها و رفتارهاى خود را با نگاه ‏به آخرت مى‏سنجند. دنیا در نظر مؤمن وسیله‏اى است ‏براى رسیدن به ‏هدفى بزرگ كه همان زندگى جاودان آخرت است. دوستان حقیقى اهل ‏بیت ‏علیهم السلام از مواهب دنیوى بهره مى‏برند، اما هرگز زندگى ‏جاودان را با زندگى گذراى دنیا عوض نمى‏كنند.

انس با خدا

«انسوا بالله واستوحشوا مما به استاءنس المترفون‏»؛ آنها با خدا انس گرفته‏اند و از آنچه كه مال اندوزان به آن انس‏ گرفته‏اند، در هراسند.

مومنان از نعمت‏هاى الهى بهره مى‏برند اما به آنها وابسته ‏نمى‏شوند. وابستگى به مال دنیا موجب بندگى انسان در برابرمادیات خواهد شد. زراندوزان هماره به ثروت خود وابسته‏اند وشیعیان واقعى با یاد خدا آرامش مى‏یابند.

شیعیان ما با دشمنان همسایگى نمى‏كنند و اگر از گرسنگى بمیرند، چیزى از آنها نمى‏خواهند.
حضرت صادق علیه السلام پس از برشمردن این دو ویژگى مهم، فرمود: «اولئك‏ اولیائى حقا بهم تكشف كل فتنه و ترفع كل بلیه‏»؛ آنها دوستان ‏حقیقى من هستند. به وسیله آنها فتنه شكست مى‏خورد و گرفتارى‏ها برطرف مى‏شود.

حسابرسى خود

«حق على كل مسلم یعرفنا ان یعرف علمه فى كل یوم و لیلة على‏ نفسه فیكون محاسب نفسه فان راى حسنه استزاد منها و ان راى ‏سیئه استغفر منها، لئلا یخزى یوم القیمه‏»؛بر هر مسلمانى كه ما را مى‏شناسد، سزاوار است كه كردارش را در هر شبانه روز بر خود عرضه دارد و به محاسبه آنها بپردازد، تا اگر كار نیكى در آنها دید، برآنها بیفزاید و اگر كردار بدى در اعمال خود مشاهده كرد، از آنها توبه كند، تا دچار ذلت و خوارى روز قیامت نگردد.

اگر شیعیان ما استقامت كنند، فرشتگان دست در دست آنها مى‏گذارند، ابرهاى سفید(رحمت) برآنها سایه مى‏افكند، چون روز درخشنده و تابناك مى‏شوند، از زمین و آسمان روزى مى‏خورند و آنچه ‏از خدا بخواهند، خداوند به آنها عطا مى‏كند.

سخاوت

«یابن جندب! ان شیعتنا یعرفون بخصال شتى: بالسخاء والبذل ‏للاخوان‏»؛ اى پسر جندب! همانا شیعیان ما به چند خصلت ‏شناخته ‏مى‏شوند: به سخاوت و بخشش به برادران.

خواندن پنجاه ركعت نماز و رعایت وقت نماز

« و بان یصلوا الخمسین لیلا و نهارا... و یحافظون على‏ الزوال‏»؛شیعیان ما در شبانه روز پنجاه ركعت نماز مى‏خوانند و توجه به ‏وقت نماز ظهر(خواندن نماز اول وقت) دارند.

دورى از پرخاش و داد و فریاد

«لایهرون هریرالكلب‏»؛ شیعیان ما همانند سگ زوزه-  فریاد -نمى‏كشند.

دورى از طمع

«ولا یطمعون طمع الغراب‏»؛ شیعیان ما همانند كلاغ طماع و حریص ‏نیستند.

دورى از دشمنان

«ولا یجاورون لنا عدوا ولا یساءلون لنا مبغضا ولو ماتوا جوعا»؛شیعیان ما با دشمنان همسایگى نمى‏كنند و اگر از گرسنگى بمیرند، چیزى از آنها نمى‏خواهند.

دقت در خوراك

«شیعتنا لا یاكلون الجرى... ولا یشربون مسكرا»؛ شیعیان ما مارماهى نمى‏خورند... و شراب نمى‏نوشند.

در برخورد با گناهكاران باید با سخنان نیكو و گفتن خوبى‏هاى‏آنان، امید مرده در آنها را زنده كرد و از خشونت، گفتار ناروا و بازگو نمودن لغزش‏هاى آنها پرهیز كرد؛ زیرا چنین برخوردهایى ‏مجرمان را از پیمودن راه درست ناامید و نسبت ‏به دین و آموزه‏هاى ‏آن گریزان مى‏سازد.

برگزیده‏اى از سایر سفارش‏ها

آثار استقامت

«یابن جندب لو ان شیعتنا استقاموا لصافحتهم الملائكه ولا ظلهم ‏الغمام ولا شرقوا نهارا ولا كلوا من فوقهم و من تحت ارجلهم و لما سالوا الله الا اعطاهم‏.»

اگر شیعیان ما استقامت كنند، فرشتگان دست در دست آنها مى‏گذارند، ابرهاى سفید(رحمت) برآنها سایه مى‏افكند، چون روز درخشنده و تابناك مى‏شوند، از زمین و آسمان روزى مى‏خورند و آنچه ‏از خدا بخواهند، خداوند به آنها عطا مى‏كند.

شیوه برخورد با گناهكاران

1- گفتن خوبى‏ها و پرهیز از سخن ناروا.

«یابن جندب لاتقل فى‏المذنبین من اهل دعوتكم الا خیرا»؛ اى پسرجندب! به گناهكاران از همكیشان خود جز خوبى و نیكویى چیزى مگو.

در برخورد با گناهكاران باید با سخنان نیكو و گفتن خوبى‏هاى‏آنان، امید مرده در آنها را زنده كرد و از خشونت، گفتار ناروا و بازگو نمودن لغزش‏هاى آنها پرهیز كرد؛ زیرا چنین برخوردهایى ‏مجرمان را از پیمودن راه درست ناامید و نسبت ‏به دین و آموزه‏هاى ‏آن گریزان مى‏سازد.

2- در خواست توفیق براى گناهكاران

«واستكینوا الى الله فى توفیقهم‏»؛ توفیق آنها را خاضعانه از خداوند بخواهید.

3- در خواست توبه براى گناهكاران

توبه از حالات سازنده انسان است كه انجام دهنده آن محبوب خداوند است:

«ان الله یحب التوابین‏»؛ خداوند كسانى كه بسیار توبه مى‏كنند را دوست دارد.(1)

توبه روشى است كه امام صادق علیه السلام براى پاكسازى گناهكار توصیه‏ كرده است. شیعیان واقعى باید از خدا بخواهند كه گناهكاران از كردار ناشایست ‏خود پشیمان شوند و به سوى خدا بازگردند، زیرا خداوند بسیار توبه ‏پذیر و بخشنده است؛ «ان الله هوالتواب ‏الرحیم‏.»(2)

اى پسر جندب! با كسى كه از تو بریده، وصل كن؛ به كسى كه چیزى ‏به تو نداده، چیز بده؛ با كسى كه به تو بدى كرده، خوبى كن؛ به ‏كسى كه به تو دشنام داده، سلام كن؛ با كسى كه با تو دشمنى كرده، انصاف داشته باش و از كسى كه به تو ظلم كرده، در گذر، همچنان‏ كه دوست دارى از تو در گذرند. از گذشت‏ خداوندنسبت به خودت عبرت‏ بگیر. آیا نمى‏بینى خورشید خداوند بر خوبان و بدان مى‏تابد و بارانش بر صالحان و مجرمان نازل مى‏شود؟

راه بهشتى شدن

حضرت امام جعفر صادق علیه السلام سه راه را فراروى جویندگان بهشت قرار داده است:

1- پیروى از ائمه علیهم السلام .

2- برائت از دشمنان.

3- سخن گفتن آگاهانه و سكوت هنگام نا آگاهى.

«فكل من قصدنا و تولانا و لم یوال عدونا و قال ما یعلم و سكت‏ عما لایعلم او اشكل علیه فهو فى‏الجنه‏»؛هر كس جویا و پیرو ما باشد و از دشمنان ما پیروى نكند و چیزى‏ كه مى‏داند، بگوید و از آنچه كه نمى‏داند، یا بر او مشكل (مشتبه)است، سكوت كند، در بهشت است.

ارزش سكوت

«علیك بالصمت، تعد حلیما، جاهلا كنت او عالما، فان الصمت زین ‏لك عندالعلماء و سترلك عند الجهال»؛عالم باشى یا جاهل، خاموشى را برگزین تا بردبار به شمار آیى؛زیرا خاموشى نزد دانایان زینت و در نزد نادانان پوشش است.

دورى جستن از عقاید منحرف

خطر بدعت‏ها، گرایش‏هاى منحرف و قرائت‏هاى ناصواب از دین، همیشه ‏متوجه جوامع شیعى بوده است.

«یابن جندب! بلغ معاشر شیعتنا و قل لهم: لاتذهبن بكم ‏المذاهب‏»؛ اى پسر جندب! به شیعیان ما بگو؛ مبادا عقاید منحرف، شما را از مذهب خودتان بیرون برد.

نشانه‏هاى ناتوانى

«قد عجز من لم یعد لكل بلاء صبرا و لكل نعمه شكرا و لكل عسریسرا»؛ ناتوان است كسى كه براى هر بلایى صبرى، براى هر نعمتى ‏شكرى و براى هر سختى آسانى آماده نكند.

كردارهاى برتر

«یابن جندب! صل من قطعك، واعط من حرمك، و احسن الى من اساءالیك، و سلم على من سبك، و انصف من خاصمك، واعف عمن ظلمك، كماانك تحب ان یعفى عنك، فاعتبر بعفوالله عنك، الا ترى ان شمسه‏ اشرقت على الابرار والفجار و ان مطره ینزل على الصالحین والخاطئین.»

اى پسر جندب! با كسى كه از تو بریده، وصل كن؛ به كسى كه چیزى ‏به تو نداده، چیز بده؛ با كسى كه به تو بدى كرده، خوبى كن؛ به ‏كسى كه به تو دشنام داده، سلام كن؛ با كسى كه با تو دشمنى كرده، انصاف داشته باش و از كسى كه به تو ظلم كرده، در گذر، همچنان‏ كه دوست دارى از تو در گذرند. از گذشت‏ خداوندنسبت به خودت عبرت‏ بگیر. آیا نمى‏بینى خورشید خداوند بر خوبان و بدان مى‏تابد و بارانش بر صالحان و مجرمان نازل مى‏شود؟

اساس اسلام

آخرین جمله از سفارش‏هاى امام صادق علیه السلام به ابن جندب درباره اهمیت ‏و ارزش محبت اهل‏بیت علیهم السلام است.

« لكل شیى‏ء اساس و اساس الاسلام حبنا اهل‏البیت‏»؛ هر چیزى را پایه‏اى است و پایه اسلام، محبت ما، اهل بیت علیهم السلام است.

پى‏نوشت ها:

1- بقره، آیه 222.

2- توبه، آیه 118.

منبع :

ماهنامه كوثر شماره 40، نویسنده : على محمدى.

ارسالی كاربر گرامی: حمیدرضا محمدرضایی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.