گشتی در مجامع زنانه: ونوسی ها در كنار هم
گفتند پیدا كردن آدرس كار سختی نیست؛ به خیابان اصلی كه رسیدی جمعیت زن ها را دنبال می كنی تا خانه مورد نظر. اینجا جمعی زنانه است. می گویند باید زودتر می آمدی تا مجبور نباشی كنار پاشنه در بنشینی. همه اینها كه می بینی سه تا چهار ساعت زودتر می آیند. همهمه بالا گرفته است. طبقه همكف، حدود 200 متر فرش شده و دور تا دور پشتی های تركمن. صندلی بالای مجلس خالی ست. خانمی از میان جمعیت رد می شد و به صندلی نزدیك می شود. همه كف می زنند و ...
از نوع محلی
در این جمعیت كه از زنان سالخورده و میانسال تا دخترهای جوان در آن شركت كرده اند، چه می گذرد كه چند نسل در كنار هم جمع شده اند و به نقطه ای مشترك رسیده اند. در این جمع سر هر صحبتی باز می شود، موضوع ها تغییر می كند. از مذهب و روان شناسی به خانواده می رود و از خانه به اجتماع دور می زند، مابین بحث ها چند بیت شعر خوانده می شود و عامیانه و به زبانی ساده پیش می رود. تمامی اهل محل،این جمع را به نام جلسات هما فروزش می شناسند. دیپلم اقتصاد دارد و روان شناسی جامع، عرفان و مقامات معنوی، روان شناسی زنان و شاخه های دیگر این علم را نزد استادان مختلف آموخته است. او ایده برگزاری چنین جلسه ای را از سفری به كشور سوئد گرفته. در این كشور مردم جذب جلسه های محلی هستند. در اینگونه جمع ها همه آنچه كه زن ها یا مردها با آن درگیرند به صورت ساده بیان می شود و جلسات انرژی دهنده ای هستند .
او مسئله زنان را كه درصد زیادی از آنها را زنان خانه دار تشكیل می دهند عدم آگاهی عنوان می كند. شاید به همین دلیل است كه بحث ها ساده و عامیانه بیان می شود؛ از روابط خانوادگی زنان تا آداب و رسوم غلط جا افتاده و... .
وی می گوید: من برای جلسه ها معمولا موضوع خاصی انتخاب نمی كنم. به بافت جمع توجه می کنم و با چندین ساعت مطالعه قبل از هر مجلس، پیش می روم. منابعی هم كه استفاده می كنم اغلب از قرآن ، نهج البلاغه ، كتاب های روان شناسی از جمله اسكاول شین، پاندر و ... است .
امروز بیایید طرح نو بریزیم. من می خواهم كه شما درست فكر كنید. می خواهم...
جمعیت كف می زنند. خانمی از میان جمع بلند می شود، كیسه ای را دور می گرداند و هر كس اسكناسی در آن می اندازد. فروزش اعلام می كند كه پول در راه خیریه صرف می شود. شعری از فروغ فرخزاد خوانده می شود. صدایش بالا می رود و فریاد می زند: من زن مسلمان ایرانی ام. كمر همت بسته ام و گفته ام می توانم . موضوع از «ارزش و مقام زن» به «آرامش وجود» تغییر می كند. زندگی ساده است. شما سختش كرده اید. آرامش تان را به روزی حرام نفروشید كه ... ، خداوند رحمان و رحیم است .
باز بحث تغییر می كند و ...
زمان به اتمام رسیده، كیسه پول به نفر آخر می رسد. خانمی كه تا این لحظه صدای سخنران را ضبط می كرد، نوارهای مربوط به جلسات قبلی را برای فروش بیرون می آورد. همهمه بالا می رود. خانمی كه در این میان تجارت شاخه ای را دنبال می كند، زن ها را به دور خودش جمع می كند، گویی او زیرشاخه ای از سخنران است. اطلاعات ناقص و جزیی گفته و شماره تماس آنها گرفته می شود تا در جلسه ای شخصی و حضوری معرفی كار انجام شود. سرمایه اولیه حدود 40 هزار تومان است. كاغذ در دست او پر از شماره شده است. جمع متفرق می شود و عده ای دور سخنران حلقه می زنند. هر كس مسئله ای را مطرح می كند. مشاوره های او به صورت تلفنی و حضوری انجام می شود؛ تلفنی رایگان و حضوری به مبلغ های متفاوت، گویا تنها درآمدی كه از این تجمع برای او باقی می ماند، از جلسات مشاوره است. خانه خالی می شود و تنها خانمی می ماند كه صاحبخانه است. او كه خانه اش را وقف حسینیه و امور خیریه كرده است، می گوید: فروزش را در جلسه ای دیدم. از حرف هایش خیلی خوشم آمد و او را به این محل دعوت كردم .
به همین سادگی!
هر چند زنان خانه دار همواره از بی دقتی برای انجام كارهای خانه شكایت می كنند، اما حقیقت در این است كه انجام كارهای روزانه و روتین فضای یكنواختی به وجود می آورد كه اغلب آنها را به تكرار و افسردگی می رساند. از همین رو آنها نیاز دارند كه همه آنچه كه ندارند را در چنین جلسه هایی پیداكنند؛ دور هم جمع شوند و انرژی بگیرند، هر چند اغلب صحبت ها تكراری و چندباره باشد! زنانی كه از چنین جمعی خارج می شوند، پرانرژی و بانشاط اند، اما این انرژی تا چه حد می تواند ماندگار باشد و تا چه حد می تواند مرهم مسائلی باشد كه اغلب ریشه ای و عمیق اند. اما به هر حال زنان مطابق با روحیه خاص زنانه كه به امر خودیاری در مقابل مردان توجه خاصی دارند به سوی چنین جلساتی كشیده می شوند تا برای چند ساعت فضایی خالی از مسئولیت ها، درگیری ها و نگرانی های روزانه شان را تجربه كنند.
از نوع رسمی
در مقابل جمع های محلی، گروه های حمایت از زنان خانه دار به صورت رسمی نیز شكل گرفته است. در فرهنگسرای خانواده صدیقه كمان گر به یاری مدیریت این فرهنگسرا موفق به انجام این امر شده است. هدف از تشكیل این انجمن شناساندن جایگاه واقعی زنان، خودباوری، كشف خلاقیت ها و استعدادها عنوان شده است. این كانون با دعوت از استادان متفاوت، اقداماتی از جمله تست های خودشناسی، مراقبه های دسته جمعی و همچنین برگزاری گلگشت های متنوع انجام داده است. كمان گر كه بیش از 30 سال سابقه در برگزاری كلاس های هنرهای دستی دارد، می گوید: شركت در این كانون رایگان است و در راستای این امر ما با برگزاری كلاس های مختلف هنرهای دستی به زنان نشان می دهیم كه آنها می توانند. استعدادهایشان را نشانشان می دهیم. ما می خواهیم بگوییم كه زنان افسرده نیستند، بلكه فعال و پویایند . وی اضافه می كند: ما به زنان برنامه ریزی كردن یاد می دهیم. به آنها می آموزیم با فرزندانشان پیش روند، به روز باشند و استفاده از رایانه را یاد بگیرند . از نظر صدیقه كمان گر به این طریق زن های خانه دار در كنار وظایف روزانه شان، فعالیت های مفیدی انجام می دهند كه به آنها كمك می كند همواره با حس توانگر بودن زندگی كنند.
تنوع طلبی
امروز جمع های زنانه صورت جدید و متنوعی به خود گرفته است. شروع چنین جمع هایی برگزاری جلسه های مذهبی بود تا زن های هر محل دور هم جمع شوند و علاوه بر آموزش بخش های مختلف دین، نذورات شان را ادا كنند، در كنار هم باشند، پایه دوستی بریزند و گذران وقت كنند. اما امروز علاوه بر این، جمع های زنانه بر مبنای دوره های دوستانه، تفریحی، برگزاری تورهای ایرانگردی ، فعالیت های فرهنگی، روان شناسی، ورزشی و گاهی با تلفیق چند بخش تشكیل می شود و استقبال زنان نیز اغلب از چنین گروه هایی ست تا بتوان پاسخ به نیازهای متفاوتی را در آن یافت.
شیرین نجوان
