شب بیست وپنجم

شبی است فرخنده که رحمت خدای تعالی در آن فرود می آید و شب دحوالارض است . یعنی در صبحگاه این شب ، زمین از زیر کعبه پهن گردید و بر سطح آب ، گسترش یافت . احیای این شب به عبادت و نماز ، اجر بسیار دارد. در ثواب الاعمال ، از حسن بن علی و شاء نقل شده است که گفت : پسر بچه ای بودم و در شب بیست و پنجم ذوقعده ، با پدرم ؛خدمت امام رضا (ع) شام می خوردیم . پس به پدرم فرمود : « شب بیست و پنجم ذو قعده ؛ در این شب ، ابراهیم (ع) به دنیا آمد و عیسی بن مریم (ع) زاده شده و زمین از زیر کعبه گسترده گشت . هر کس فردای این شب را روزه بدارد ، به کسی ماند که شصت ماه روزه گرفته است. » در همان کتاب است که قائم (عج) قیام خود را در این روز می آغازد. سید بن طاووس در اقبال الاعمال گوید : « در روایت است که در شب بیست و پنجم ذو قعده ، رحمت پروردگار از آسمان فرود آمد و فرمان بزرگداشت کعبه ، بر آدم نازل گردید...»

دحوالارض ؛روز نمایش بندگی

ماه ذیقعده اولین ماه از ماه‌های حرام است و مرسوم بوده که دعا در آن بسیار به اجابت مقرون است، خاصه در شب پانزدهم و بیست و سوم ، بیست و پنجمین روز ماه ،روز دحوالارض است.

دحوالارض چیست؟ مرحوم کلینی در کافی نقل می‌کند: محمد بن عبدالله صیقل می‌گوید: روز ، بیست و پنجم ذیقعده امام رضا(علیه السلام) در مرو از منزل بیرون آمدند و فرمودند این روز را روزه بگیرید که من هم روزه هستم! عرض کردم فدایت شوم امروز چه روزی است. فرمود: روزی است که رحمت خدا در آن گسترده شده و زمین پهن گردیده و کعبه بنا شده و آدم قدم بر زمین گذارده است. حسن بن وشا می‌گوید: من کودک بودم و شب ، بیست و پنجم ذیقعده با پدرم مهمان امام رضا(علیه السلام) بودیم و حضرت فرمودند: در روز ، بیست و پنجم ذیقعده حضرت ابراهیم و عیسی بن مریم به دنیا آمدند و نیز در آن شب زمین در زیر کعبه گسترانده شد و هر کس این روز را روزه بدارد ثواب 60 سال روزه را دارد. در روایتی دیگر آمده دحوالارض (، بیست و پنجم ذیقعده) روز قیام امام زمان(عج الله تعالی فرجه الشریف) است.

براساس روایات وارده در این روز نعمت‌های الهی بر تمام خلقت از جماد گرفته تا انسان و فرشته تمام گشت و خدای سبحان مواهب و عطایای خود را بر مخلوقاتش نازل فرمود و هر کسب عاقل باشد در این روز با اشتغال به عبادت ضمن شکرگزاری خود را به پادشاه عالمیان نمایان می‌سازد و به وسیله عبادت خود را در مجرای دریافت فیض الهی قرار می‌دهد.

امیرالمؤمنین(علیه السلام) می‌فرماید: اولین رحمتی که از آسمان به سوی زمین نازل شد در روز ، بیست و پنجم ذیقعده بود. اگرکسی شب ، بیست و پنجم ذیقعده را به تعبد و احیا بگذراند و روزش را روزه بگیرد ثواب صد سال عبادت برایش ثبت است به گونه‌ای که گویا تمام روزهایش را روزه بوده و شب‌هایش را به عبادت سپری کرده و رحمت خاص خدا بر حلقه ذاکران او و آنان که برای عبادتش اجتماع کنند نازل می‌شود و در روایتی از رسول مکرم اسلام(صلی الله علیه و آلهو سلم) آمده است که خدای سبحان در پنج شب آخر ماه ذیقعده رحمتش را نازل می‌فرماید و در نقل دیگر آمده در شب و روز ، بیست و پنجم ذیقعده هر کس به عبادت و روزه‌داری بپردازد تمام مخلوقات عالمین برای او طلب مغفرت می‌نمایند. روز ، بیست و پنجم ذیقعده روز زیارتی امام رضا(علیه السلام) هم هست زیرا بنا بر نقلی آن حضرت در این روز از مدینه به سوی خراسان عزیمت نمود و در متون شیعی وارد شده است هر روزی که به نوعی منسوب به آن حضرت است مستحب است چه از نزدیک چه از دور آن حضرت را زیارت نمود و مرحوم میرداماد فرموده زیارت امام رضا(علیه السلام) در این روز بالاترین عبادت و عمل مستحب است و بر آن تأکید فراوان دارد.

آنچه سید بن طاووس در اقبال الاعمال، از کتب علمای شیعه اهل قم همچون شیخ صدوق نقل کرده است که انسان در روز بیست و پنجم ذیقعده ، هنگام بالا آمدن آفتاب دو رکعت نماز به جای آورد که در هر رکعت بعد از حمد ، پنج مرتبه سوره شمس و بعد از سلام بخواند لاحول و لا قوة الا بالله العلی العظیم و بخواند دعای یامقیل العثرات... در مفاتیح آمده است.

استحباب خواندن این دعا که شیخ طوسی در مصباح المتهجد ذکر کرده است : دعای اللهم داحی الکعبة و فال الحبه...

بدان که محقق داماد در رساله اربعه ایام ، در بیان اعمال روز دحوالارض گوید: زیارت امام رضا علیه السلام در این روز ، از برترین کارهای مستحب و موکدترین آداب دینی است.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی امام رضا

تنظیم برای تبیان: سمانه دولت آبادی