جین شارپ و کودتای مخملی جین شارپ، استاد ارشد دانشگاه کمبریج ماساچوست است. او "انستیتو آلبرت اینشتاین" را با هدف گسترش تحقیق، مطالعه و آموزش در زمینه استراتژی‌هایِ بی‌خشونت در مقابله با دیکتاتورها، نسل‌کشی و جنگ بنا گذاشته و کتاب‌های بسیاری را نیز در این رابطه به چاپ رسانده است.
ظاهراً از جین شارب به عنوان "کسی که برای مقابله با دیکتاتوری و نسل‌کشی و جنگ تلاش می‌کند" یاد می‌شود اما واقعیت این است که او اصول و متد براندازی حکومت‌ها را آموزش می‌دهد. مبارزه‌ای به دور از خشونت و درگیری. مبارزه‌ای آرام.
یکی از کتاب‌هایی که جین شارپ در آن، راه و رسم مبارزه با حکومت‌ها را تئوریزه کرده است، کتاب "از دیکتاتوری تا دموکراسی" است. این کتاب به عنوان پایه‌ای برای مبارزه بر ضد حکومت‌ها، در کشورهای مختلف قرار گرفته است.
شارب در این کتاب، با مبنا قرار دادن این که "جوامع بشری به صورت طبیعی به سوی روابط دموکراتیک(از نوع غربی) حرکت می‌کنند، تنها راه علاج آن‌ها را الگو قرار دادن سیستم حکومتی غرب می‌داند. او همچنین، این باور را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند که کشورهای غیر غربی، ماهیتی دیکتاتوری داشته و باید با آن‌ها مبارزه کرد و آن‌ها را برچید؛ اما بدون خشونت و درگیری.
شارپ هدف خود از نگارش این کتاب را این‌گونه بیان می‌کند:
"من تلاش نموده‌ام با دقت به كاراترین روش‌ها برای شكست دادن دیكتاتوری‌ها بی‌اندیشم، روش‌هایی كه تا حد ممكن كمترین رنج را به افراد وارد كند و تا حد ممكن باعث از میان رفتن جان انسان‌ها نشود. در این تلاش به سال‌ها مطالعه‌ام درباره دیكتاتوری‌ها، نهضت‌های مقاومت، انقلاب‌ها، افكار سیاسی، سیستم‌های حكومتی و به خصوص مبارزات واقع‌بینانه بی‌خشونت توجه نموده ام."
جین شارپ در كتاب خود به عنوان اولین گام در مسیر اثبات برتری مبارزات خشونت پرهیز، به طور طبیعی به سراغ نفی خشونت در مبارزات آزادی‌خواهانه می‌رود و با بیان این كه انتخاب خشونت در مبارزه، ما را به میدانی وارد می‌كند كه دیكتاتورها در آن برتری دارند، عنوان می‌كند:
"در اقدامات خشونت‌آمیز، تنها، ماشه‌ی سركوبی بیشتر مردم توسط دیكتاتور را می‌چكانند و توده‌ها را در وضعیتی بی‌دفاع‌تر از گذشته باقی می‌گذارند."
وی كلیه گونه های خشونت‌آمیز مبارزه، اعم از جنگ‌های چریكی و كودتا را به جهت وجود شاخصه‌ی خشونت، مورد انتقاد قرار می‌دهد و انتخابات و مذاكره را نیز بدان جهت كه ساختگی است و قدرت غالب و مجری آن، نظام دیكتاتوری است، بی‌نتیجه می‌خواند.
نویسنده كتاب "از دیكتاتوری تا دموكراسی" در فصل دوم این كتاب به نهی از عقب‌نشینی و تأكید بر ایستادگی و مقاومت پرداخته و اشاره می‌دارد كه مذاكره با دیكتاتور به عنوان گزینه‌ای برای رهایی از دست او به هیچ وجه نمی‌تواند كارآیی مقاومت را داشته باشد. از این مقطع و پس از نفی كلیه گزینه‌های موجود در مبارزات دموكراسی‌خواهان، جین شارپ به توضیح تئوری خود، یعنی "استفاده از جنبش‌های اجتماعی، به عنوان اصلی‌ترین راهبرد در اجرای مبارزات مسالمت‌آمیز" می‌پردازد.
نكته حائز اهمیت در بیان این ویژگی‌ها، برجسته سازی نقش مردم در این گونه مبارزات در قالب بسیج توده‌ای و جنبش‌های اجتماعی خود‌ساخته است. اشاره به نقش مؤثر مردم، گروه های اجتماعی و مؤسسات مختلف، به صورت یك كل واحد، با هدف خاتمه دادن به سلطه‌ی عده‌ای معدود، كه در بیان ویژگی‌های مبارزه طلبی سیاسی عنوان گردید مقدمه ای است كه از طریق آن جین شارپ بتواند آخرین گام در تشریح تئوری خود را بردارد.
او در این بخش به وضوح به نقش مؤسسه‌های دولتی در تشكیل جنبش‌های اجتماعی برای شكل‌گیری مبارزات خشونت‌پرهیز اشاره می كند:
"یكی از مشخصه‌های جوامع دموكراتیك وجود گروه‌ها و مؤسسات متعدد غیر‌دولتی و مستقل از حكومت است. این گروه‌ها و مؤسسات شامل: خانواده‌ها، سازمان‌های مذهبی، انجمن‌های فرهنگی، باشگاه‌های ورزشی، مؤسسات اقتصادی، اتحادیه‌های تجاری، انجمن‌های دانش‌آموزی و دانشجویی، احزاب سیاسی، افراد ساكن یك روستا، سازمان‌های حقوق بشر، گروه‌های موسیقی، انجمن‌های ادبی و غیره می‌شوند. این تشكل ها همان‌گونه كه برای رسیدن به اهداف خود تلاش می كنند، نقش مهمی در پاسخ گویی به نیازهای اجتماعی بر عهده دارند.
شارپ می‌گوید: این تشكیلات مفاهیم سیاسی مهمی دارند. آن ها زمینه هایی را ایجاد می كنند كه از طریق آن مردم بتوانند در جهت دهی اجتماع خود تأثیر داشته باشند و در برابر دیگر گروه ها و دولت مقاومت نمایند. افراد منفردی كه عضو این گروه ها نباشند، قادر نخواهند بود فشار قابل ملاحظه ای بر جامعه، و كمتر از آن بر دولت، و مطمئناً هیچ فشاری بر حاكمیت وارد نمایند.
نکته‌ی جالب در این میان این است که "مدل جین شارپ به صراحت از سوی مهره‌های براندازی در ایران(در فتنه‌ی 88) نیز تجویز شده است: «هر ایرانی باید از هر فرصتی برای نابودی این دولت استفاده كند و این كار را باید ازطریق نافرمانی‌های مدنی، اعتصابات و برگزاری راهپیمایی دنبال نماید!"
منبع: خبرگزاری صراط گروه کتاب تبیان - امیر مقیمی
