رئیس جامعه هتلداران ایران در گفتگو با تبیان
ایران ارزان ترین هتل ها را دارد
کیفیت هتل های ایران، اگر پرسر و صداترین چالش این روزهای گردشگری نباشد، می تواند یکی از تاثیرگذارترین فاکتورهای گردشگر پذیری در ایران تلقی شود. مساله ای که در سال های اخیر بیشترین انتقاد کارشناسان گردشگری را به خود اختصاص داده است. با این وجود، خسرو ایرانپور رئیس جامعه هتلداران ایران، هنوز هم به وضعیت هتلداری و آینده این صنعت در ایران امیدوار است. ایرانپور نه تنها هتل های ایران را گران نمی داند، بلکه معتقد است که یکی از مهم ترین دلایل رشد نکردن هتلداری در ایران همین پایین بودن قیمت هاست.
با خسرو ایرانپور درباره استانداردهای هتل در ایران گفتگو کردیم و چالش هایی که گردشگری و هتلداری را در کشور ما تحت تاثیر قرار می دهد:
آقای ایرانپور، درجه بندی هتل های ایران بر چه اساسی صورت می گیرد؟
نظام درجه بندی در دنیا اشکال مختلفی دارد اما رایج ترین آن ها نظام درجه بندی ستاره ای است که از یک ستاره تا 5ستاره به هتل ها اختصاص می دهد. اگر می شنوید که درباره هتل های 7ستاره صحبت می کنند باید بدانید که چنین چیزی اصلا وجود ندارد و بیشتر یک اصطلاح رایج است که اولین بار به برج العرب اطلاق شد چون ویژگی هایی بالاتر از هتل های 5ستاره داشت. نظام ستاره بندی بر اساس ویژگی های کمی یک هتل، مساحت آن، متراژ اتاق ها، نوع معماری و... عمل می کند و ویژگی های فیزیکی هتل را فارغ از امکانات و خدمات آن در نظر می گیرد. در مقابل امکانات کیفی هتل ها زیر مجموعه معیار دیگری می شوند که به آن classification یا CLگفته می شود. پس این دو مقوله از هم جدا هستند و شما ممکن است هتل کوچکی با امکانات و خدمات بسیار عالی ببینید که از نظر ویژگی های ساختاری مثل مساحت و تعداد اتاق و...، در رده هتل های 2ستاره دسته بندی شده است.
پس می توان گفت که تعداد ستاره های یک هتل معیار خوبی برای انتخاب آن به عنوان یک هتل مجهز نیست.
بله. البته چند سالی است که ما سعی داریم معیار CL را در ایران پیاده کنیم اما به دلیل فراهم نبودن بعضی از زیرساخت های آن، امکان عملی این کار وجود ندارد. در حقیقت زیرساخت های کار در سازمان میراث فرهنگی فراهم است اما پیاده سازی این معیار چیزی نیست که تنها به ما ارتباط داشته باشد. شبکه تولید و توزیع هم باید آمادگی اجرای این معیار را پیدا کنند.
ما متاسفانه نتوانسته ایم از ویژگی های خاص کشورمان برای جذب توریست استفاده کنیم. حتی نتوانسته ایم حجاب را طوری به توریست خارجی معرفی کنیم که برای او محدودیت نباشد و جاذبه به حساب بیاید. همین گردشگر به یک کشور مسلمان دیگر که سفر می کند با اشتیاق و ماجراجویی از پوشش مردم منطقه استفاده می کند و لذت هم می برد
چطور؟
ببینید طبقه بندی (کلاسیفیکیشن) 3زیر مجموعه دارد. در زیر مجموعه عملکردی این معیار، محصول، مدیریت و سرویس ارائه شده در هتل مورد بررسی قرار می گیرند که هر کدام درصدی از نمره هتل را به خود اختصاص می دهند. در مرحله بعد، ما با کیفیت تجهیزات هتل مواجه هستیم. مثلا یک هتل باید ظروف هتلی، آسانسور هتلی، توالت های هتلی و... داشته باشد. این محصولات در کارخانه های تولید کننده اختصاصا برای هتل ها ساخته می شوند و بر اساس کیفیت ساختشان، در کارخانه کدی دریافت می کنند که درجه محصول را نشان می دهد. در زمان رتبه بندی هتل ها بر اساس کلاسیفیکیشن، این کدها اهمیت پیدا می کنند و نشان می دهند که تجهیزات یک هتل چقدر به استانداردها نزدیک است که البته چنین چیزی در ایران وجود ندارد. معیار سوم هم ویژگی های ایمنی و سلامت یک هتل است. مثل سیستم اطفای حریق، بهداشت فردی و محیطی، سیستم تهویه، نظافت، شوتینگ و مواردی از این دست که باز هم در ایران وجود ندارد.
تا به حال برای اجرای این معیار کیفی کاری انجام شده است؟
بله. ما در می 2004 در اجلاسی که توسط جامعه هتلداران دنیا (IHRA) برگزار شد شرکت کردیم و در آنجا تفاهم نامه ای را امضا کردیم که ما را موظف به اجرای کلاسیفیکیشن در هتل های ایران می کرد. در سال 84 هم آیین نامه ای تنظیم شد که این اقدام صورت گیرد و بر اساس این آیین نامه هتل هایی که معیار CL را داشته باشند از قیمت گذاری معاف هستند.
پس چرا در این 5سال آیین نامه اجرایی نشد؟
خب ما تجربه قبلی نداشتیم و مدتی طول کشید تا تجربیات دیگران را به دست آوریم. من در این مدت سفرهایی به کشورهای مختلف داشتم و الگوهای اولیه این طرح را بر اساس تجربیات این کشورها استخراج کردم. اما وقتی هنوز در بخش توزیع و تولید آمادگی وجود ندارد به سختی می توان کار را اجرا کرد. مثلا هیچ تولید کننده ای در ایران موکت ضدحریق تولید نمی کند. پس هتلدار برای آنکه معیار CL را کسب کند، باید موکت را از خارج وارد ایران کند که مسلما برایش به صرفه نخواهد بود. بنابراین به موکت ایرانی معمولی بسنده می کند. البته ما برای این مشکل هم راه حلی داریم و از مدتی قبل با سازمان میراث فرهنگی وارد مذاکره شده ایم تا با همکاری دولت تجهیزات مورد نیاز هتل ها را از مناطق آزاد وارد کشور کنیم و موانع مربوط به این تجهیزات را از جلوی پای هتل ها برداریم.
هیچ جای دنیا قیمت گذاری هتل بر اساس کیفیت انجام نمی شود. بلکه مدیریت خوب هتل، تجهیزات و به طور کلی معیارهای کیفی تنها باعث ایجاد رقابت بین هتل ها و جذب بهتر مشتری خواهد شد. الان هدف تمام هتل های دنیا برگشت مشتری است. هتل ها امکانات خوب ارائه می کنند به امید آنکه مشتری دوباره به سراغ آنها بیاید. یعنی یک سرمایه گذاری دراز مدت
از همه این ها گذشته، حتی اگر معیار CL یک معیار جهانی باشد، باز هم قیمت گذاری هتل ها بر اساس ستاره منطقی به نظر نمی رسد. چون گردشگری که وارد یک هتل می شود، به امکانات و مدیریت خوب نیاز دارد نه یک هتل بزرگ با ساختمان چشمگیر.
ببینید، هیچ جای دنیا قیمت گذاری هتل بر اساس CL انجام نمی شود. بلکه مدیریت خوب هتل، تجهیزات و به طور کلی CL باعث ایجاد رقابت بین هتل ها و جذب بهتر مشتری خواهد شد. الان هدف تمام هتل های دنیا برگشت مشتری است. هتل ها امکانات خوب ارائه می کنند به امید آنکه مشتری دوباره به سراغ آنها بیاید. یعنی یک سرمایه گذاری دراز مدت دارند. جالب است بدانید که در ژاپن ستاره هتل ها را مشتری ها تعیین می کنند. یعنی بازخورد مشتری برای هتل دار آنقدر مهم است که به آن اعتماد کامل دارد و بر اساس آن امکانات خود را ارتقا می دهد. این ها قواعد نانوشته در هتل های دنیاست که این روزها مبنای خدمات هتل ها را مشخص می کند.
خیلی ها معتقدند هتل های ایران در مقایسه با امکاناتی که می دهند، حتی در مقایسه با تعداد ستاره هایشان گران هستند. یعنی گردشگر خارجی در مقابل هزینه ای که می پردازد، بهره کمی از یک هتل ایرانی می برد.
من با این نظر مخالفم. هر کس می گوید هتل های ایران گران است، می تواند از کشورهای همجوار قیمت بگیرد تا ببیند که ایران از همه کشورهای همسایه هتل های ارزان تری دارد. البته کیفیت هتل های ما با دیگر کشورها متفاوت است و این به همان معیار کیفی یا CL بر می گردد. اما چون معیار قیمت گذاری در همه دنیا کمی است، نمی توان کیفیت را در قیمت دخیل کرد. هتل لاله تهران چه بخواهیم و چه نه یک هتل 5ستاره است. چون با قواعد هتل 5ستاره ساخته شده و نرخ هتل 5ستاره را هم دارد. با این حال نرخی که در مقایسه با کشورهای دیگر نه تنها گران تر نیست بلکه ارزان تر هم هست و اصلا همین ارزان بودن هتل های ایران یکی از مهم ترین دلایلی است که سرمایه گذاران خارجی تمایلی به ساخت هتل در ایران ندارند.
چرا؟
من یک مثال می زنم. ساخت یک هتل 5ستاره در ایران یا هر کشور دیگری با در نظرگیری بازه زمانی برای بازگشت سرمایه همراه است. یعنی امروز که نرخ پایه اتاق در یک هتل 5ستاره در دنیا 350هزار یورو محاسبه می شود، هتلدار می سنجد که در چه زمانی می تواند هزینه ساخت هتل را از این 350هزار دلارهایی که از مشتری هایش می گیرد به دست بیاورد. اما شما در کشور ما می بینید که نرخ گرانترین اتاق در گران ترین هتل 5ستاره 240هزار تومان است. بنابراین سرمایه گذار خارجی می بیند در مدت طولانی تری از یک هتل ایرانی بازگشت سرمایه خواهد داشت و به همین خاطر در ایران هتل نمی سازد.
متاسفانه مردم ما عادت به مسافرت های جمعی و سفر با تور ندارند. شما
می بینید که در یک تعطیلی آخر هفته هرکس ماشین شخصی اش را مجهز
می کند و با 4نفر از اقوام و دوستان راهی سفر می شود. اما اگر
مسافرت جمعی و سفر با تور در ایران رواج پیدا کند، ما می توانیم
تخفیف های چشمگیری برای اقامت مسافران در هتل ها قائل شویم
پس چرا استقبال مسافران داخلی از هتل های ما کم است؟ فکر نمی کنید دلیل آن قیمت بالای هتل ها باشد؟
نه من قبول ندارم. اتفاقا گردشگر ایرانی استقبال خیلی خوبی از هتل های داخلی می کند منتها تنها در فصل سفر. در ایران ما دو پیک سفر داریم که یکی نوروز است و دیگری تابستان. استقبال از هتل ها در این مدت آنقدر زیاد است که ما با کمبود هتل مواجه می شویم و ستاد ساماندهی سفرها، مکان های اسکان موقت را معرفی می کند. چون نمی تواند برای دو پیک سفر در سال هتل بسازد و در بقیه اوقات سال هتل ها خالی بمانند. من می توانم با قطعیت بگویم که از همین حالا که آبان ماه است، هتل های ما برای عید و تعطیلات نوروز رزرو شده اند و این نشان می دهد که مردم ما از اقامت در هتل ها استقبال می کنند.
برای جذب مسافر در فصل های دیگر سال چه کاری انجام شده است؟
متاسفانه مردم ما عادت به مسافرت های جمعی و سفر با تور ندارند. شما می بینید که در یک تعطیلی آخر هفته هرکس ماشین شخصی اش را مجهز می کند و با 4نفر از اقوام و دوستان راهی سفر می شود. اما اگر مسافرت جمعی و سفر با تور در ایران رواج پیدا کند، ما می توانیم تخفیف های چشمگیری برای اقامت مسافران در هتل ها قائل شویم. ضمن آنکه باید تدبیری بیندیشیم تا مقاصد گردشگران از 7، 8 استان فراتر رود و تمام 30 استان کشور گردشگر پذیر شود. مثل عید امسال که ما گردشگران زیادی در استان هایی مثل سیستان و بوشهر داشتیم. باید نگاهی علمی به پدیده توریسم داشته باشیم تا بتوانیم سرمایه هایمان را جهت دهی کنیم.
چون معیار قیمت گذاری در همه دنیا کمی است، نمی توان کیفیت را در قیمت دخیل کرد. هتل لاله تهران چه بخواهیم و چه نه یک هتل 5ستاره است. چون با قواعد هتل 5ستاره ساخته شده و نرخ هتل 5ستاره را هم دارد. با این حال نرخی که در مقایسه با کشورهای دیگر نه تنها گران تر نیست بلکه ارزان تر هم هست
این روزها زیاد از هتل های سنتی و تاثیری که در جذب گردشگر داخلی و خارجی دارند صحبت می شود. سازمان میراث فرهنگی برای ترویج این هتل ها چه برنامه ای دارد؟
ببینید، توریست در همه جای دنیا، سفر می کند تا تاثیر بپذیرد نه این که تاثیر بگیرد. علاوه بر این، توریست است که ما را انتخاب می کند نه ما. پس باید خیلی تلاش کنیم تا بتوانیم مشتری های خود را پیدا و حفظ کنیم. ما متاسفانه نتوانسته ایم از ویژگی های خاص کشورمان برای جذب توریست استفاده کنیم. حتی نتوانسته ایم حجاب را طوری به توریست خارجی معرفی کنیم که برای او محدودیت نباشد و جاذبه به حساب بیاید. همین گردشگر به یک کشور مسلمان دیگر که سفر می کند با اشتیاق و ماجراجویی از پوشش مردم منطقه استفاده می کند و لذت هم می برد. پس این نشان می دهد که ما در معرفی محصولات خود به توریست کوتاهی کرده ایم. این کاری است که تورها مسئول انجام آن هستند و متاسفانه نتوانسته اند به خوبی آن را انجام دهند. تورها حتی در معرفی جاذبه های کشور هم موفق نبوده اند. ما باید به توریست پکیج سفری ارائه کنیم نه این که بگوییم ما از نظر جاذبه های طبیعی جزو ده کشور اول دنیا هستیم و ...
حکایت هتل های سنتی هم همین است. توریست از این هتل ها تاثیر می پذیرد و با فرهنگ ایرانی آشنا می شود. گردشگری که از آمریکا به ایران آمده، نیامده که در رستوران های ایرانی استیک بخورد. ما باید این گردشگر را با غذای سنتی، فضای سنتی و تاریخ و فرهنگ کشوری آشنا کنیم که جزو 5تمدن بزرگ دنیاست و به عنوان چنین تمدنی این حق ماست که از ورود توریست ها به کشور بیشتر از درآمد نفتی مان منفعت ببریم.
گفتگو: آرزو رستم زاد
