راه رفتن با چشمان نیمه باز

خوابگردی و حرف زدن در خواب، جزو اختلالات خوش‌خیم خواب هستند که در هر سنی ممکن است بروز کنند. در سنین کودکی تا بزرگسالی امکان بروز و ادامه این مشکلات وجود دارد.

معمولا کودکان بدون هیچ مشکل و استرس خاصی می‌خوابند اما در نیمه‌های شب ممکن است در مرحله خواب عمیق شروع به حرف زدن و یا راه رفتن در خواب کنند. برخلاف تصور اغلب مردم که معتقدند برای افراد خوابگرد اتفاقی نمی‌افتد و آنها حین خواب مراقب خود هستند، این‌گونه نیست و باید مراقب کودکان و بزرگسالان خوابگرد بود و امنیت کامل خانه را تامین کرد. چه بسیار اتفاق افتاده که در حین خوابگردی کودکان و بزرگسالان در منزل را باز کرده و از منزل خارج شده‌اند و یا پنجره را باز کرده و دچار مشکل شده‌اند. بنابراین باید مراقب بود در صورتی که کودکی در منزل دچار این اختلال است، وسایل تیز و برنده از کف اتاق برداشته شود تا کودک در حین خوابگردی دچار هیچ حادثه‌ای نشود. صحبت کردن در خواب در هر سنی ممکن است دیده شود معمولا حرف زدن در خواب با استرس‌های روزانه تشدید می‌شود.

روزهایی که کودک استرس بیشتری را تجربه کرده است، امکان دارد دچار خوابگردی و حرف زدن در خواب شود. معمولا صحبت‌هایی که در حین خوابگردی بیان می‌شود، مسایل روزمره زندگی است و معمولا افراد اسرار خود را حین حرف زدن در خواب افشا نمی‌کنند. در اختلال حرف زدن در خواب هم مانند اختلال خوابگردی که در حین مراحل عمیق خواب رخ می‌دهد، کودک و بزرگسال فردای آن روز خاطره‌ای از این مساله به یاد نمی‌آورد، بنابراین صحبت کردن راجع به این مساله با کودک که در حین خواب راه می‌روی و حرف می‌زنی مشکلی را حل نمی‌کند. به یاد داشته باشیم خوابگردی و حرف زدن در خواب، اختلال شایعی است که معمولا به درمان‌های طبی و دارویی نیاز ندارد. در مراحل مربوط به خواب عمیق که دو تا سه ساعت بعد از خواب شروع می‌شود، خوابگردی و حرف زدن آغاز می‌شود.

با کودک خوابگرد چه باید کرد؟

خوابگردی جزو اختلالات خوش‌خیمی است که مشکلی را برای کودک و بزرگسال ایجاد نمی‌کند و فقط امن کردن منزل، ضرورت دارد. لزومی به کنترل بچه‌ها نیست و فقط خوابگردها باید در محیط امنی قرار گیرند تا از بروز حادثه برای آنان جلوگیری شود. معمولا یک دوره کوتاه دارد که به طور دقیق نمی‌توان مشخص کرد چه مدت طول می‌کشد اما پس از اتمام دوره فرد به سر جای خود برگشته و می‌خوابد. در مورد حرف زدن در خواب هم که شامل جیغ زدن و صحبت کردن می‌شود بعد از اتمام خواب عمیق و شروع مراحل دیگر خواب این اختلال به پایان می‌رسد. آمار دقیقی در مورد شیوع حرف زدن در خواب و اختلال خوابگردی وجود ندارد اما حرف زدن در خواب شیوع بالاتری دارد. معمولا اختلالات خواب جنبه فامیلی و خانوادگی دارند و در سایر افراد درجه اول نیز ممکن است دیده شود. همان‌طور که گفتیم، استرس به‌طور خاص موجب تشدید این اختلال می‌شود.

اگر چند ساعت بعد از خوابیدن، فرزندتان را در حالت خواب و در حین راه رفتن دیده‌اید تعجب نکنید، چرا که این اختلال در میان برخی کودکان دیده می‌شود. خوابگردی مساله‌ای شایع در بین کودکان است، با این حال اغلب خوابگردها فقط گاهی این کار را انجام می‌دهند و با رسیدن به سنین نوجوانی معمولاً خوابگردی از بین می‌رود.

خوابگردی؛ چرا و به چه علت؟

خوابگردی در بچه‌ها نسبت به بزرگسالان بسیار رایج‌تر است چون اغلب خوابگردی‌ها با بزرگ شدن و رسیدن به سال‌های اولیه نوجوانی از بین می‌روند. این مساله ممکن است در بین نسل‌ها ادامه پیدا کند. عوامل دیگری که ممکن است موجب خوابگردی شوند، عبارت‌اند از:

• خواب ناكافی، محرومیت از خواب یا خستگی یا برنامه نامنظم خواب، • خواب از هم گسسته، • بیماری یا تب ،• برخی از داروها،  • استرس (خوابگردی به ندرت به علت یک مشکل روانی یا هیجانی اساسی رخ می‌دهد) ،• پر بودن مثانه

• خوابیدن در محیطی شلوغ و پرسروصدا

چه علایمی دارد؟

برخاستن از رختخواب و راه رفتن در اطراف در حال خواب آشکارترین نشانه خوابگردی است ولی خردسالان خوابگرد ممکن است، در خواب صحبت کنند، بیدار شدن‌شان مشکل باشد، گیج به نظر برسند، وقتی با آنها صحبت می‌شود پاسخ ندهند، در رخت‌خواب بنشینند. همچنین چشم‌های خوابگردها باز است، اما مانند موقع بیداری‌شان همسان نمی‌بینند و اغلب فکر می‌کنند که در اتاق دیگری از منزل هستند یا در مجموع در مکانی دیگر هستند.

توصیه‌ هایی به والدینی که کودک‌شان خوابگرد است

1در حال خوابگردی او را بیدار نکنید زیرا این کار ممکن است او را بترساند. در عوض به آرامی او را به طرف رخت‌خواب‌اش راهنمایی کنید.

نه تنها پنجره‌ها و در‌های اتاق بچه را، بلکه در بقیه اتاق‌ها را نیز قفل کنید. می‌توانید از قفل‌های اضافی یا قفل امنیت کودک هم برای درها استفاده کنید. سوییچ ماشین هم باید همیشه خارج از دسترس این بچه‌ها باشد.

یک روش که پیش از به خواب رفتن کودک خردسال بسیار مهم است، حضور یکی از والدین در کنار او است که با خواندن داستان و یا حرف زدن صورت می گیرد. به کودکان خود اجازه دهید افکار درون ذهنشان را بیرون بریزند .حتی اگر در حد چند کلمه بی‌معنی است معمولا این روش در ایجاد خواب مناسب در کودک بسیار موثر است. اما مراقب باشید به عادت و وابستگی تبدیل نشود.

 اگر کودک از استحمام لذت می برد می توان از آن به عنوان وسیله ای برای کسب یک خواب خوب استفاده کرد.

به کودکتان روش های آرام سازی (نفس عمیق، کشش و آرام سازی عضلات بدن) را آموزش دهید. سعی کنید قبل از خوابیدن، کودک این روش ها را انجام دهد. به کودک اجازه دهید تا زمانیکه خواب آلوده و خسته نشده بیدار بماند و سپس او را به رختخواب ببرید.

از تمرین مثبت استفاده کنید. در طول روز راه هایی که کودک می تواند با بکارگیری آنها به خواب رود برای او بیان کنید. مثلا" کودک می تواند با فکر کردن درباره صحنه های آرام و زیبا مانند برخورد امواج دریا به ساحل، و یا با تکرار حروف الفبا و یا خواندن ترانه های کودکانه این کار را تمرین کند.

برای زمان خواب کودکتان برنامه تعیین کنید. برنامه های خانواده و خواسته های کودک را نیز در نظر بگیرید. انعطاف پذیر باشد، ولی برخورد قاطع با کودک را تمرین کنید. الگویی راکه تصمیم به ادامه آن ندارید، شروع نکنید. برنامه شبانه باید در کل روز موجب احساس امنیت و نزدیکی میان افراد خانواده شود.

برای پیشگیری از سقوط کودک، به او اجازه ندهید در یک تخت‌خواب‌ تاشو یا مرتفع بخوابد.

چیزهای شکستنی یا تیز را از اطراف بستر بچه دور کنید. اشیای خطرناک را نیز دور از دسترس قرار دهید.

موانع را از اتاق فرزندتان و سایر اتاق‌های منزل بردارید تا از سکندری خوردن او جلوگیری کنید، به خصوص اشیا برنده را از کف اتاق خواب کودک یا اتاق بازی او بردارید.

در‌های حفاظتی در خارج از اتاق فرزندتان و یا در ورودی بالای هر پلکان نصب کنید.

برای به حداقل رساندن وقایع خوابگردی فرزندتان می‌توانید با گوش دادن به کاست‌های آرامش بخش یا ترانه های کودکی به فرزندتان در هنگام خوابیدن آرامش بخشید.

یک برنامه خواب و چرت زدن روزانه منظم تنظیم کنید که در آن هم زمان خوابیدن و هم بیدار شدن لحاظ شده باشد.

زمان خوابیدن فرزندتان را زودتر قرار دهید. این کار می‌تواند خواب آلودگی مفرط را بهبود بخشد.

به فرزندتان اجازه ندهید در شب مایعات زیادی مصرف کند و مطمئن شوید که فرزندتان قبل از رفتن به رخت‌خواب دست‌شویی رفته است.

اجازه ندهند كودك هنگام خواب خیلی خسته و متشنج به خواب رود.

از مصرف کافئین در نزدیکی وقت خواب اجتناب کنید.

مطمئن شوید که اتاق خواب فرزندتان ساکت، راحت، گرم و نرم و مساعد برای خوابیدن است.

 اگر فرزندتان را نیمه‌شب سرگردان دیدید، وحشت نکنید. او را با آرامش و امنیت به رخت‌خوابش برگردانید.

كودك را برای چند شب تحت نظر بگیرند (چه موقع از خواب بیدار می شود و چه مدتی خواب گردی می كند).

بعد از چند شب، كودك را 15 دقیقه قبل از خواب گردی شبانه اش بیدار كنند. كودك را 5 دقیقه بیدار نگه دارند (با او كمی حرف بزنند و یا كمی آب به او بدهند).  این كار را به مدت یك هفته انجام دهند.

از مصرف داروهای خواب آور خودداری كنید.

والدین، خواهر‌ها و برادرها و اعضای خانواده بهتر است كودكی را كه زیاد دچار خوابگردی می‌شود، دست نیندازند و اذیت نكنند زیرا او نسبت به این رفتار خود هیچ آگاهی‌ ندارد و به‌طور كلی چیزی به یاد نمی‌آورد.