ولایت پدر و جد پدری

بخش حقوقی- بهزاد اکبرآبادی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص باب سوم از کتاب هشتم قانون مدنی (ولایت قهری پدر و جد پدری)، اظهار كرد: لفظ ولایت دارای مفاهیم وسیع و گسترده‌ای است که در مفهوم عام یعنی کسی که سلطه‌ای بر مال و جان دیگری پیدا می‌کند و در مفهوم حقوقی یعنی سلطه‌ای که قانون به طریقی به شخصی داده كه امور مربوط به دیگری را انجام دهد و کسی که این اقتدار را دارد ولی نامیده می‌شود که به دو قسم ولی عام و ولی خاص تقسیم می‌شود.

وی افزود: ولی عام کسی است که امور مربوط به اشخاص را در حدود قانون بر عهده دارد و این شخص از سوی مرجع صلاحیت دار این صلاحیت و شایستگی را دارد لذا حاکم ولی عام است و اکنون سمت حاکم را دادستان برعهده دارد و قانون وظایفی را برعهده وی نهاده است.

اکبرآبادی ادامه داد: ولی خاص عبارت است از ولایت پدر و جد صغیر و وصی منصوب از طرف آنان که ماده 1194 قانون مدنی نیز به آن اشاره و عنوان کرده که پدر و جد پدری و وصی از طرف یکی از آنان ولی خاص طفل نامیده می‌شود.

وی تصریح کرد: در اصطلاح و عرف حقوقی و قضایی وصایت و ولایت دو مقوله جدا از هم هستند و اختیار ولی را قانون مشخص می‌کند و این سمت خارج از اراده اشخاص است و به صورت قهری به وجود می‌آید اما عنوان وصایت و وصی به اراده شخص است و حدود اختیارات وی را اشخاص معین می‌كنند.

اکبرآبادی خاطرنشان کرد: لذا همین که طفل به دنیا آمد، خود به خود تحت ولایت پدر قرار می‌گیرد و هیچ مقامی حق تغییر یا تنفیذ این وضع را ندارد و ولی خاص، خود دو قسمت است یکی ولی قهری و دیگری وصی.

این عضو پیوسته انجمن جرم شناسی ایران اذعان داشت: ولایت پدر و جد پدری در یک ردیف دانسته شده یعنی واحد یک مستقلا حق ولایت دارند اما آنچه که در عرف مقدم است، این است که پدر مقدم بر جد پدری است اما بعضی فقها معتقدند جد پدری مقدم بر پدر است زیرا جد زمانی ولایت بر پدر را نیز داشته است لذا ولایت برطفل برعهده پدر و جد پدری است (بصورت مشترک) و مادر حق هیچگونه دخالتی در این خصوص نداشته و نسبت به اداره اموال فرزند خویش سمتی ندارد.

وی عنوان کرد: حتی اگر پدر یا جد پدری حضور نداشته یا فوت شده باشند و وصی نیز وجود نداشته باشد، ولایت با حکم یعنی دادستان است.

اکبرآبادی در پایان عنوان كرد: ولایت جد پدری با وجود پدر فاقد کارآیی بوده و نیز ولایت جد پدری زمانی کاربرد لازم و وقیع خود را پیدا می‌کند که ولایت پدر به نحوی زائل شده باشد و باید شخصی جای او را در حمایت از کودکان بگیرد.

منبع : ایسنا

تنظیم: ندا پاک نهاد/ گروه جامعه و ارتباطات