هوای آلوده استخوان تهرانی‌ها را پوک می‌کند

پوکی استخوان در تمام شهرهای ایران کم و بیش وجود دارد، اما میزان پوکی استخوان در تهران، به دلیل آلودگی هوا و تابش نامناسب نور خورشید بیشتر از شهرهای دیگر است.

20 اکتبر ( 28 مهر 1389) روز جهانی پوکی استخوان است. شعار امسال روز جهانی پوکی استخوان، "توجه به سلامت ستون فقرات" است.

پوکی استخوان یا استئوپوروز حالتی است که در آن استخوان شکننده می شود و احتمال شکستگی آن با ضربات کوچک افزایش پیدا می‌کند. پوکی استخوان از مشکلات شایع در جوامع بشری است که بعد از سن 35 سالگی روند آن در انسان آغاز می‌شود.

شکستگی‌ها به طور عمده در استخوان های گردن، ران، مهره‌های ستون فقرات و مچ دست دیده می‌شوند.

پوکی استخوان عارضه‌ای است که با بالا رفتن سن به وجود می‌آید، در نتیجه از استحکام بافت و املاح استخوانی کم شده و از مقاومت آن کاسته می‌شود.

استخوان انسان در دوران کودکی، خاصیت ارتجاعی دارد و فشار زیاد را تحمل می کند. به تدریج استخوان ها سفت و محکم می‌شوند که این مسئله در سن 20 سالگی به اوج خود می‌رسد و بین سن 20 تا 35 سالگی استحکام استخوان‌ها به همان قوت باقی می‌ماند.

اما از این سن به بعد، به تدریج و با سرعتی کم، از تراکم استخوان‌ها کم شده و با بالا رفتن سن پوک می‌شوند. در خانم ها بعد از سن یائسگی به علت توقف ترشح هورمون‌های زنانه و نقش مهم این هورمون‌ها در استحکام استخوان‌ها، شیوع پوکی استخوان زیادتر است.

به طور تقریبی و با احتمال زیاد همه ما در معرض پدیده ناخوشایند پوکی استخوان قرار داریم. شیوع بیماری پوکی استخوان در خانم ها بیشتر از آقایان است و شکستگی ناشی از این بیماری در خانم ها، چهار برابر آقایان است.

حمیدرضا آقایی، معاون مرکز تحقیقات پوکی استخوان دانشگاه علوم پزشکی تهران در این رابطه می‌گوید:

"مصرف بیش از اندازه داروهای کورتونی باعث تسریع پوکی استخوان در افراد می‌شود. همچنین استعمال سیگار، کمبود ویتامین D و بیماری‌های غدد روند بروز این بیماری را در افراد سرعت می‌بخشند.‌

پراکندگی این بیماری در تمام شهرهای ایران مشاهده شده است، اما میزان پوکی استخوان به دلیل آلودگی هوای تهران و تابش نامناسب نور خورشید در تهران بیشترین و در بوشهر کمترین است.

‌با افزایش سن احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر می‌شود. روند کاهش تراکم استخوان در آقایان از سرعت کمتری نسبت به خانم ها برخوردار است و پس از سنین 65 تا 70 سالگی، این روند در خانم ها و آقایان یکسان می‌شود."

سید ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه در این رابطه می‌گوید:

"کلسیم یکی از مواد معدنی بسیار ضروری برای بدن است که در پیشگیری از پوکی استخوان در تمام سنین مؤثر می باشد و یکی از عوامل بازدارنده شکستگی سر استخوان ران و ترک خوردن یا شکستگی لگن در سنین بعد از یائسگی در خانم ها است.

مهم ترین منابع غذایی تأمین‌ کننده کلسیم، شیر و فرآورده‌های شیری است؛ به طور مثال یک لیوان شیر، ماست یا کفیر حاوی 240 میلی‌گرم کلسیم است.

مقدار نیاز روزانه به کلسیم بستگی به سن، جنس، رنگ پوست و شرایط محیطی دارد و در افراد مختلف، متفاوت است، ولی به طور متوسط، نوزادان 400 میلی‌گرم، نوجوانان، جوانان و میانسالان، 1200 میلی‌گرم و زنان حامله و شیرده حتی تا 20 هزار میلی‌گرم (2 گرم) در روز نیاز دارند.

انجام ورزش‌های متناسب با سن با وارد کردن فشار بر استخوان‌ها، موجب مستحکم‌تر شدن استخوان‌های بلند و همچنین لگن به بهترین وجه می‌شود.

از سن 35 تا 50 سالگی خروج تدریجی قسمتی از ذخایر کلسیم استخوان‌های بدن آغاز می‌شود، به خصوص در خانم های 42 تا 50 ساله که تغییراتی در روند سیکل ماهانه آنها به وجود می‌آید و علائم یائسگی و پیری بروز می‌کند و به علت تغییرات هورمونی، خواه ناخواه سالانه چند درصدی از تراکم استخوانی آنها کاسته می‌شود.

برای تعدیل و پیشگیری از سرعت کاهش تراکم استخوان‌ها، استفاده از منابع غذایی حاوی کلسیم همراه با حرکات و فعالیت‌های بدنی متناسب با سن و بهره‌مندی از نور آفتاب، بسیار مهم و ضروری است.

انجام فعالیت‌های ورزشی مثل دویدن، پریدن، والیبال، فوتبال و ژیمناستیک که با تحمل وزن بدن همراهند، باعث افزایش جذب کلسیم دریافتی در بدن شده و یک نوع بیمه برای حفظ تراکم استخوان ها در سنین بزرگسالی تلقی می‌شود.

شنا و دوچرخه سواری گر چه اثر کمتری در افزایش تراکم استخوان‌ها دارند، ولی به عنوان ورزش‌های محافظت کننده دستگاه گردش خون، عضله قلب و تقویت کننده اهمیت دارند."

احمدرضا جمشیدی، فوق تخصص روماتولوژی در این رابطه می‌گوید:

"در عارضه پوکی استخوان، هم اسکلت بدن به هم می ‌خورد و هم قسمتی از بخش معدنی آن تخریب می‌شود. لذا استخوان شکل ظاهری خود را از دست می‌دهد و در آن شکنندگی ایجاد می‌شود.

برخی علل ابتلا به این عارضه علل ژنتیکی است ، زیرا در برخی افراد ژن گیرنده ویتامین D مختل است.

عامل تأثیرگذار دیگر در پوکی استخوان مسئله ورزش و تغذیه است که در تغذیه باید املاح مختلف به خصوص کلسیم در رژیم غذایی وجود داشته باشند، ولی متأسفانه در بهترین شرایط در رژیم غذایی ایرانیان 400 میلی‌گرم کلسیم در روز وجود دارد، در حالی که همین عدد در کشورهای اروپایی روزانه 800 میلی‌گرم است.

از مهم ترین علل افزایش پوکی استخوان در کشور کمبود کلسیم در رژیم غذایی است و مردم باید هر چه بیشتر در برنامه غذایی روزانه خود از لبنیات استفاده کنند.

باید توجه داشته باشید که هزینه های درمان شکستگی‌ها و عوارض ناشی از پوکی استخوان، چند برابر هزینه مصرف لبنیات خواهد بود. "

خبرگزاری فارس

اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.

* مطالب مرتبط :

نگذارید استخوان هایتان بشکنند

چگونه استخوان‏های مان را قوی‏تر کنیم؟

نقش تغذیه در پیش گیری از پوکی استخوان

استخوان ایرانی‌ها زودتر پوک می‌شود

راست قامت بمانید