علل و علایم آلرژی غذایی
آلرژی یا حساسیت غذایی نوعی پاسخ سیستم ایمنی بدن است که به دنبال مصرف یک ماده ی غذایی خاص ایجاد می شود. باید بدانیم که حتی مصرف مقدار خیلی کمی از غذاهای آلرژی زا می تواند باعث بروز علائمی مثل مشکلات بلع، کهیر و ورم راه های تنفسی گردد.
حساسیت غذایی در برخی از افراد ممکن است باعث ظهور علائم بسیار شدید و یا پاسخ های بسیار خطرناک و کشنده ای موسوم به آنافیلاکسی(anaphylaxis) گردد.
تقریبا 6 تا 8 درصد بچه های زیر 3 سال و 4 درصد بزرگسالان، حساسیت غذایی دارند.
برخی از بچه ها این حساسیت را همزمان با بزرگ تر شدن از دست خواهند داد(حتی اگر درمانی صورت نگیرد).
حساسیت غذایی به سادگی با مشکل متداول دیگری به نام عدم تحمل غذایی اشتباه گرفته می شود. در صورتی که عدم تحمل غذایی مشکل کم اهمیت تری است که در آن سیستم ایمنی درگیر نمی شود.
علائم
ممکن است واکنش آلرژیک به غذاهای خاص برای بعضی از افراد قدری ناخوشایند(اما نه خیلی شدید) باشد و برای برخی دیگر خیلی وحشتناک و حتی برای حیات تهدیدآمیز باشد.
علائم حساسیت غذایی در عرض چند دقیقه تا یک ساعت بعد از خوردن غذای ممنوعه ظهور می کنند.
اغلب علائم رایج آلرژی غذایی عبارت هستند از:
* سوزش دهان
* ورم لب ها، صورت، زبان و گلو یا بخش های دیگر بدن
* خس خس و گرفتگی بینی یا تنفس سخت
* درد شکمی، اسهال، حالت تهوع یا استفراغ
* سرگیجه، گیجی و یا غش
آنافیلاکسی:
در برخی از افراد، ممکن است یک حساسیت غذایی، واکنش آلرژیک شدیدی به نام آنافیلاکسی ایجاد کند. این حالت می تواند باعث بروزعلائم تهدید کننده حیات شامل موارد زیر شود:
* گرفتگی و تنگی راه های تنفسی
* ورم گلو به طوری که تنفس به سختی امکان پذیر باشد
* شوک و افت شدید فشار خون
* سرگیجه، گیجی و عدم هوشیاری
درمان های فوری و اضطراری برای آنافیلاکسی، حیاتی است. عدم درمان می تواند به کما و مرگ منجر شود.
حساسیت غذایی تحریک شونده با ورزش
برخی از افراد نسبت به یک غذا حساسیت دارند که به وسیله ی ورزش تحریک می شود. بدین صورت که هنگام فعالیت بدنی، شخصی که دچار یک حساسیت غذایی تحریک شونده با ورزش است، ممکن است احساس خارش و سرگیجه کرده و در موارد شدید، می تواند باعث کهیر و یا آنافیلاکسی شود.
اجتناب از غذا خوردن مدت زمانی قبل از ورزش و پرهیز از مصرف برخی غذاهای خاص می تواند در بهبود این مشکل کمک کننده باشد.
سندرم حساسیت غذا - گرده
در بسیاری از مردم که به گرده ها آلرژی دارند، میوه و سبزیجات تازه و برخی مغزها و ادویه جات می توانند محرک واکنش آلرژیک باشند که منجر به احساس سوزش و یا خارش در دهان می گردد.
در برخی از افراد این سندرم(که گاهی سندرم حساسیت دهانی نیز نامیده می شود) می تواند به تورم گلو و حتی آنافیلاکسی منجر شود. این در واقع یک نمونه واکنش پذیری مرتبط است. از آن جایی که پروتئین میوه و سبزی مشابه با پروتئین های آلرژی زای برخی گرده های خاص است، این ها باعث برانگیختن واکنش آلرژیک می شوند. به عنوان مثال اگر به ragweed (نوعی علف که تولید کننده ی گرده حساسیت زا است) حساسیت داشته باشید ممکن است با مصرف خربزه و هندوانه هم واکنش نشان دهید، یا اگر به گرده ی درخت غان(birch) حساسیت داشته باشید با مصرف سیب هم علائم آلرژی را بروز می دهید.
پختن میوه ها و سبزیجات می تواند کمک کننده باشد. اغلب میوه ها و سبزیجات پخته باعث ظهور علائم آلرژی نمی شوند.
برخی واکنش پذیری های متقاطع بین گرده ها و میوه و سبزی
| اگرشما حساسیت دارید به: | گرده درخت birch | گرده ragweed | سبزه وچمن | گردهmugwort |
| ممکن است به این غذاها نیز واکنش نشان دهید | سیب گلابی سیب زمینی خام | موز صیفی جات (هندوانه، طالبی، خربزه) گوجه فرنگی | کیوی گوجه فرنگی | سیب هویج کرفس کیوی بادام زمینی |
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر زمان کوتاهی بعد از خوردن یک غذا علائم آلرژی در شما بروز کرد، به یک پزشک و یا متخصص آلرژی مراجعه کنید. اگر برای تان میسر است در زمان ظهور پاسخ آلرژیک به پزشک تان مراجعه کنید و علایم را به وی نشان دهید؛ این کار می تواند به پزشک تان در تشخیص بیماری کمک کند.
اگر هریک از علائم آنافیلاکسی را به شرح زیر مشاهده کردید با اورژانس تماس بگیرید:
* تنگی مجاری تنفسی به طوری که نفس کشیدن را مشکل کند
* شوک با افت شدید فشارخون
* نبض تند
* سرگیجه، گیجی
علل:
در حساسیت غذایی، سیستم ایمنی بدن شما به طور اشتباه یک غذا یا جزئی از غذا را به عنوان ترکیبی مُضر برای بدن شناسایی می کند. سیستم ایمنی بدن سلول ها را به ترشح نوعی آنتی بادی که ایمونوگلوبولین(E (IgE نامیده می شود برای مبارزه با این ترکیب غذایی(آلرژن) تحریک می کند و دفعه ی بعدی که شما حتی مقدار خیلی کمی از آن غذا را بخورید، آنتی بادی IgE آن را شناسایی کرده و به سیستم ایمنی پیام می فرستد تا ترکیب شیمیایی به نام هیستامین و ترکیبات شیمیایی دیگری را به داخل جریان خون آزاد کند.
این ترکیبات شیمیایی باعث بروز یک سلسله علائم و نشانه های آلرژیک می شوند. در واقع آن ها باعث پاسخ های آلرژیکی شامل آبریزش بینی، خارش چشم ها، خشکی زبان، دانه های پوستی و کهیر، حالت تهوع، اسهال، سختی تنفس و حتی شوک آنافیلاکسی می شوند.
پروتئین های خاص موجود درغذاهایی به شرح زیر، محرک بیشتر حساسیت های غذایی هستند:
* نرم تنان صدف دار مثل میگو و خرچنگ
* بادام زمینی
* مغزهای درختی مثل گردو و گردوی آمریکایی
* ماهی
* تخم مرغ
هم چنین در بچه ها، معمولا حساسیت غذایی به وسیله ی پروتئین های غذاهای زیر تحریک می شود:
* تخم مرغ
* شیر
* مغزهای درختی
البته ذکر این نکته ضروری است که خیلی از حساسیت های غذایی به شیر حساسیت واقعی نیستند و معمولا پس از عادت کردن فرد مشکل خاصی را به همراه نخواهند داشت. شکلات نیز که مدتی طولانی به عنوان محرک آلرژی در بچه ها توسط والدین در نظر گرفته می شد، در حقیقت به ندرت ممکن است باعث حساسیت غذایی شود.
برای مشاهده ی وب سایت دکتر فرشچی می توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه نمایید.
دکتر حمیدرضا فرشچی - همکار تبیان
متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی
اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت درباره رژیم های غذایی مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.
*مطالب مرتبط:
پیدا و پنهان آلرژی ها (1) و (2)
تفاوت آلرژی غذایی با عدم تحمل غذایی
آلرژی کودکان ایرانی به 4 ماده غذایی
قبل از یک سالگی، نباید به کودک شیر گاو بدهید
