متکدیان شیک پوش در تهران

بخش اجتماعی-نگاهش شبیه خیلی از نگاههایی است كه ملتمسانه می خواهند كمكی به او كنی یا متاعی را به قیمت از او بخری. آنقدر در گوش تو نجوا می كند و آیه و قسم می آورد تا شاید با لرزش دلت، بهره ای نصیبش شود. حال تو مانده ای كه دست به جیب شوی یا نه و او مطمئن كه اگر از تو چیزی نرسد، خودروی بعدی آماده برای كمك كردن است.

داستان تهران و متكدی هایش روایت تازه ای نیست و هر لحظه و ساعت فصل تازه ای از آن ورق می خورد و در این میان عده ای كه هر روز تعدادشان بیشتر می شود، نهایت سو استفاده را از حس ترحم مردم می برند.

سواستفاده ای كه شمردن روش هایش بسیار سخت شده است و همچون برنامه های نرم افزاری رایانه كه به ساعت جدید و جدید تر می شود، روش های تكدی گری در پایتخت ایران نیز تازه و تازه تر می شود.

** مدرنیته در خدمت تكدی گری

برداشت شما از تكدیگری و فرد متكدی چیست؟ زنان كولی بچه بغل با صورتی نیمه پوشیده كه برای شما و خودروتان اسپند دود می‌كنند یا پیرمردی كه گوشه پیاده‌روی تنگ و شلوغ پاهایش را دراز كرده و پاچه شلوارش بالا زده تا با دیدن زخم عمیق سوختگی پایش، دلتان ریش شود.

تكدی گری این روزها چهره جدیدتری به خود گرفته و از جمله فروش گل و چسب زخم و جوراب كه گاهی فروشنده نوجوان، 50 متر دنبالتان می‌آید تا شاید كالایش را بخرید، تازه بقیه پول‌ را هم از او طلب نكنید! گاهی اوقات هم سرظهر روز تعطیل زنگ خانه‌تان به صدا در می‌آید كه: آقا ببخشید من خانمم وضع حمل كرده است، اگر پتویی، لباسی چیزی دارید، در خدمت شما هستیم.

اگر بعد از ساعت 23 هم برخی از چهارراه‌های كم تردد شهر را در نظر داشته باشید، هستند زنان جوانی كه هیچ شباهتی به كولی‌های متكدی ندارند و با سرو وضع مرتب كه پوشیده نیست از رانندگان كمك می‌خواهند، اگر هم توجه‌تان را به خود جلب نكنند، شاید آرام ناسزایی هم نثارتان كنند

مراجعه افرادی با چهره های موجه كه گاه با دختر و پسر، عنوان می كنند كه پول كرایه رفتن تا ترمینال و راه آهن را ندارند یا برای خرید دارو پول كم آورده اند و چشم به كمك شما دارند.

همه این شیوه ها برای تكدی گری در شهر در حالی صورت می گیرد كه طبق مواد 712 و 713 قانون مجازات اسلامی، تكدی گری جرم محسوب می‌شود و افرادی كه تكدی گری یا كلاشی را پیشه خود كرده باشند و از این راه امرار معاش كنند، به حبس از یك تا 3 ماه محكوم خواهند شد و چنانچه با وجود توان مالی گدایی كنند، تمام اموالشان مصادره می‌شود.

بر خی از كارشناسان معتقدند: اجرای این قانون محل تردید است و بعید می‌رسد كسی به خاطر گدایی به حبس محكوم شده باشد، اما این روزها تشخیص نیازمند واقعی در خیابان‌ها هم بسیار دشوار است و این دشواری تا آنجاست كه هنوز ماموران بهزیستی و شهرداری هم موفق به شناسایی و جمع‌آوری كامل آنها نشده‌اند، به همین دلیل و در كنار عواملی مانند كمبود شدید اعتبارات، جمع‌آوری متكدیان با وجود اصرار اعضای شورای شهر از سال گذشته تاكنون با موانعی روبه‌رو بوده است و جز چند طرح ضربتی، شهرداری و بهزیستی نتوانسته شهر را از وجود متكدیان پاكسازی كند.

اما تكدی گری آنجا شكل و صورت آسیب‌زا به خود می‌گیرد كه در كنار تغییر شكل و ظاهر متكدیان، این افراد از شیوه‌های غیرمتعارف تنها برای متاثر كردن افكار مردم برای جمع‌آوری پول استفاده كنند، یكی از این شیوه های سواستفاده از احساسات دینی و قلبی مردم است.

** زنگ هایی كه برای گدایی به صدا در می آید!

در مدرن شدن شیوه های گدایی در تهران گروهی از آنها با ادبیاتی كه در حد مدرك لیسانس! به بالاست، زنگ واحدهای مسكونی مركز و شمال شهر را به صدا درآورده و بسیار محترمانه دقایقی از وقت شهروندان را می گیرند و قصه ای طولانی از نیازمندی خود تعریف می كنند.

سپس هم عنوان می كنند كه برای دچار نشدن به اعمال خلاف! مجبور كمكی از مردم بگیرند تا مشكلاشان بر طرف شود.

بیماری دختر خردسال كه عكس از او نیز به همراه دارند، بیشترین علت تكدی گری محترمانه گروهی از متكدیان است كه پس از مواردی چون سرطان خون همسر، بیكاری از كارخانه و دم بخت بودن دختران جوان تهیه جهیزیه برای آنها مطرح می شود.

عده قلیلی از مردم با بی تفاوتی ار كنار این متكدیان گذشته و در را به روی آنها می بندند اما تعداد زیادی نیز از هزار تومان تا چند برابر آن را به عنوان كمك پرداخت می كنند.

دیدن چهره های متاسف در كنار گوله اشكی كه از چشمان گروهی از مردم در رویارویی با این متكدیان جاری می شود نیز جالب توجه است و اوج حرفه ای گری متكدیان در جلب ترحم مردم را می رساند.

** 80 درصد متكدیان پایتخت، تهرانی نیستند

دیدن متكدیان با ظواهری متفاوت كه از گویش آنها بر می آید كه دنبال خوشبختی در پایتخت ،آنهم با دست خالی می گردند، امری عادی برای شهروندان است كه به گفته معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران بیش از 80 درصد افرادی كه در تهران دست به تكدی‌گری می‌زنند، شهرستانی هستند.

"محمد هادی ایازی" به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: افرادی كه در تهران دست به تكدی گری می‌زنند، اغلب شهرستانی و اتباع خارجی هستند و كمتر شاهدیم كه خود اهالی پایتخت به تكدی گری روی آورند.

این مقام مسوول در شهرداری تهران به جمع آوری روزانه متكدیان از شهر تهران اشاره می كند و می افزاید: با این اقدام تعداد متكدیان كم اما افرادی كه پیشتر تكدی‌گری می‌كردند به شغل‌های كاذب همچون فال فروشی، گل فروشی و دود كردن اسپند روی می آورند كه مشابه تكدی گری است.

وی با بیان اینكه طبق قانون شهرداری تهران نمی‌تواند افرادی را كه داری شغل هستند( حتی كاذب) جمع آوری كند و مراجع دیگر وظیفه جمع آوری آنها را بر عهده دارد اظهار می دارد:

متكدیان را پس از جمع‌آوری در مراكز شهرداری نكهداری می‌كنیم و همچنین متكدیان شهرستانی و اتباع خارجی را نیز به محل‌های اصلی زندگیشان می‌فرستیم.

** دور باطل جمیعت آوری متكدیان

با آنكه بسیاری از مردم و حتی دستگاههای دولتی شهرداری تهران را مسئول جمع آوری ، ساماندهی و حذف آنها از سطح شهر می دانند اما قانون این وظیفه را بر عهده دستگاههای چون نیروی انتظامی، بهزیستی و حتی دستگاه قضایی گذاشته است تا پس از جمع آوری متكدیان توسط شهرداری مابقی اقدامات برای ساماندهی این افراد از سوی این دستگاهها صورت پذیرد.

مساله ای كه پس از گذشت سالها هنوز به جمع بندی نهایی نرسیده و متكدیان پس از جمع آوری دوباره در شهر ظهور پیدا می كنند.

رییس سازمان رفاه و خدمات اجتماعی شهر تهران در این باره به وجود مافیای تكدی گری در پایتخت اشاره می كند و می گوید: تعداد زیادی از متكدیان ساعت كار ، محل و موقعیت از پیش تعیین شده برای تكدی گری دارند و در ساعت معینی توسط خودروهای سواری جمع آوری می شوند.

"محمد جواد روزبهانی" با بیان اینكه در تمام كشورهای پیشرفته دنیا كنترل و پیشگیری از آسیب های اجتماعی بر عهده تمامی سازمان های مردمی و دولتی است، اظهارمی دارد: در حال حاضر شهرداری تهران در موضوع آسیب های اجتماعی تنها مانده است.

وی ادامه می دهد: به عنوان مثال شخصی كه اقدام به تكدی گری می كند آنقدر باهوش است تا اخبار و رسانه ها را در مورد اقدامات شهرداری برای جمع آوری متكدیان دنبال كند به همین دلیل شیوه های تكدی گری مرتب در حال تغییر و همراه با بكارگیری ترفندهای جدید است.

به گفته روزبهانی، تكدی گری در چهارراهها و خیابان های تهران ، امروز به دستفروشی تبدیل شده زیرا آنها می دانند تكدی گری جرم است اما دستفروشی به دلیل خلا قانونی مجازاتی ندارد به همین دلیل گدایی با فروش فال، گل، تمیز كردن شیشه خودرو ، بادكنك و... همراه می شود به نحوی كه در بسیاری از موارد متكدی شهروند را با وجود عدم نیاز مجبور به خرید كالا می كند.

این مقام مسوول در سازمان رفاه و خدمات اجتماعی می گوید: اقدامات این سازمان برای جمع آوری متكدیان با توجه به وجود مافیای تكدی گری در تهران با چالش ها و خطراتی همراه بوده است .

وی یادآور می شود: زمانی كه خودروهای ویژه جمع آوری متكدیان در معابر شهر تردد می كنند، متكدیان با استفاده از پیامك یكدیگر را مطلع می كنند و در یك چشم بر هم زدن خیابان عاری از متكدی می شود.

رییس سازمان رفاه و خدمات اجتماعی شهرداری تهران با بیان اینكه شهرداری نقش مادر را در پایتخت ایفا می كند ،می افزاید: نیروی انتظامی در حال اجرای طرح انضباط اجتماعی است كه در قالب آن اقدام به جمع آوری اراذل و اوباش و معتادان می كند، آیا نمی توان با همكاری شهرداری طرح جمع آوری متكدیان پایتخت را اجرا كرد؟.

به گفته وی، سازمان بهزیستی، نیروی انتظامی، شهرداری و برخی از دستگاههای مسوول در كاهش و پیشگیری از آسیب های اجتماعی به خصوص در مورد متكدیان و معتادان مسوولیت سازمانی دارند با این وجود تعامل میان این سازمان ها بسیار كمرنگ است در حالی كه آسیب های اجتماعی پایتخت روز به روز پررنگ تر می شود.

روزبهانی می گوید: كودكان خیابانی و متكدیان كودك پس از جمع آوری تفكیك شده و پسران به مركز نگهداری یاسر و دختران به مركز نگهداری نواب منتقل می شوند ، اما تنها پس از چند ساعت یا چند روز دوباره به خیابان ها بازمی گردند وقتی هم از بهزیستی دلیل این اتفاق را جویا می شویم، عنوان می شود كه امكانات نداریم و اعتبارات سازمانی كم است.

به عقیده كارشناسان، تجربه مسوولان دخیل در جمع‌آوری متكدیان نشان می‌دهد كه حتی در مواردی كه به گدایان تحصیلكرده، شغلی مناسب تحصیلات آن‌ها پیشنهاد شده، آن‌ها از پذیرش آن سر باز زده‌اند، چراكه درآمد هفته‌ای یك و نیم میلیونی برای یك گدا هرچند كه از راه جرمی‌چون تكدی‌گری باشد، بسیار مقرون به صرفه‌تر از درآمد 300 هزار تومان در ماه است.

منبع:ایرنا

تنظیم برای تبیان :هنگامه سهرابی