در باشگاه های بدنسازی چه خبر است؟
تولید عضلات پوشالی با داروهای انرژی زا
این روزها تجارت کثیفی در برخی باشگاه های بدنسازی رواج پیدا کرده که متاسفانه ورزشکاران را به سمتی سوق می دهد که برای داشتن بدنی ورزیده حاضر هستند هر ترکیبی را با عنوان آمپول های تقویتی و افزایش دهنده حجم عضلات استفاده کنند بی آن که از عواقب این نوع ترکیبات باخبر باشند.
شاید دانستن این نکته برای تان جالب باشد که واژه دوپینگ اصالتا از زبان آفریقایی نشات گرفته و اشاره به نوعی نوشیدنی الکلی دارد که برای مراسم رقص و آواز و بالا بردن انرژی به کار می رفته و کم کم پایش به دنیای ورزش نیز باز شده است. اما آن چیزی که باعث شد تا مصرف این نوع ترکیبات با نوعی چالش مواجه شود، به سال 1886 برمی گردد که یک دوچرخه سوار به نام لینتون به دنبال مصرف یکی از همین ترکیبات جان خود را از دست داد و آن زمان بود که محققان و به تبع آن ورزشکاران به اثرات سوء این نوع ترکیبات پی بردند. البته آمار تلفات ناشی از مواد نیروزا و دوپینگی به همین جا ختم نشد و سال های بعد نیز ورزشکارانی بودند که یکی پس از دیگری به دلیل ناآگاهی از پیامدهای مصرف این مواد دچار مرگ های دلخراش شدند. به عنوان مثال در سال 1960 دوچرخه سواری دانمارکی در المپیک رم به علت مصرف ترکیبات مت آمفتامین هنگام مسابقه جان خود را از دست داد. این موج کم کم آن قدر گسترش پیدا کرد که ورزشکاران مشهوری همچون دونده معروف سرعت، بن جانسون یا فوتبالیست بزرگ آرژانتینی، مارادونا نیز به مصرف این ترکیبات رو آوردند و یک عمر آبرو و حیثیت ورزشی خود را یک شبه به باد دادند. به تدریج سوداگران این صنعت به فکر افتادند که قدری نسل داروهای دوپینگی را تغییر دهند و به این شکل صنعت داروهای آنابولیک و نیروزا برای ورزشکاران پایه ریزی شد که تا امروز هم ادامه دارد و هر روز که می گذرد، شاهد ترکیبی جدید هستیم که تنها به بهانه داشتن بدنی ورزشکاری، هر چند مصنوعی جوانان ما را به ورطه نابودی می کشاند.
بدنسازی، بازار داغ مواد نیروزا
بدنسازی از دیرباز مورد توجه جوانان بوده و هست و به واقع در تمامی رشته های ورزشی نمی شود منکر اهمیت آن شد و همه ورزشکاران بر این عقیده هستند که این رشته ورزشی پایه و اساس همه ورزش ها به شمار می رود.
حتی این رشته ورزشی در تمام دنیا آن قدر پیشرفت کرده که امروز کاملا علمی دنبال می شود و استادان برجسته آن حتی در کشور ما کم نیستند. اما این که چرا امروز در معدود باشگاه های بدنسازی جوانان را به استفاده از ترکیبات نیروزا ترغیب می کنند پدیده ای است که باید هر چه سریع تر با آن مبارزه کرد و از رشد قارچ گونه این بی فرهنگی ممانعت به عمل آورد.
آمپول های نیروزا
استروئیدهای آنابولیک پرطرفدارترین ترکیبات نیروزا هستند.
در واقع افرادی که اقدام به مصرف ترکیبات نیروزا می کنند، استروئیدهای آنابولیزان را ابتدا انتخاب می کنند و به قولی از همان اول، بدترین را برمی گزینند. نمونه های شایع هورمون های آنابولیزان را می توان به گروه های زیر تقسیم بندی کرد:
متیل تستسترون: عضله سازی در بدن همه ی ما تابع فعالیت هورمون تستسترون است و متیل تستسترون در حقیقت فرم خوراکی این هورمون به شمار می رود. این دارو که فرم متیل دار شده تستسترون است، مقاومت بیشتری نسبت به تستسترون طبیعی بدن دارد و به همین دلیل در برابر آنزیم های کبدی که مسوول متابولیسم آن هستند، بیشتر دوام می آورد و مدت طولانی تری در گردش خون باقی می ماند.
افرادی که متیل تستسترون را برای عضله سازی مصرف می کنند اگرچه در مدت کوتاهی دارای عضلاتی قوی می شوند اما به تناسب آن در مدتی کوتاه تر، دچار نارسایی شدید کبدی می شوند چرا که متیل تستسترون به سرعت در کبد رسوب می کند و سلول های کبدی را از بین می برد. متاسفانه نارسایی کبد از جمله بیماری های مرموزی است که در مراحل انتهایی، بیماری خود را نشان می دهد و وقتی بیمار متوجه موضوع می شود که دیگر کاری از دست تیم پزشکی بر نمی آید.
از نکات منفی متیل تستسترون نیمه عمر کوتاه این دارو است و همین نکته سبب می شود که فرد ورزشکار همچون نقل و نبات این قرص ها را مصرف کند تا سطح دارو به حد اثربخشی در خون برسد.
متیل هیدروکسی ناندرولون: ناندرولون برای این دسته از بدنسازان اسمی آشنا است، چرا که هم اثرات عضله سازی دارد و هم اثرات نیروبخشی، از این رو طرفداران زیادی را به سوی خود جلب کرده است.
این دارو که با نام MHN معروف است، ترکیبی جدید از ناندرولون است.
ترکیبات ناندرولون را به شکل موضعی در عضلات تزریق می کنند و معمولا به شکل هفته ای یک بار در افراد آماتور و هفته ای چند بار در حرفه ای ها تزریق می شود.
متیل دینه لون: این ترکیب نیز یک استروئید خوراکی است که به اختصار MD نامیده می شود و فورمولاسیون آن در سال 1960 تهیه شد و در آن سال ها به وفور مورد استفاده قرار گرفت و به تدریج با مشاهده عوارض آن کم کم از سیستم دارویی ورزشی خارج شد. این ترکیب که از جمله قوی ترین استروئید‌ها در دنیای دوپینگ بوده، 10 بار قوی تر از متیل تستسترون و به همان مقدار هم عوارض هورمونی اش بیشتر است.
متیل 1 تستسترون: در سال های 1950 به عنوان استروئید تحقیقاتی تهیه شد و مورد استفاده قرار گرفت و هیچ وقت به عنوان یک ترکیب کاربردی نتوانست جایی برای خود در میان ورزشکاران پیدا کند. مصرف این نوع ترکیبات باعث عوارضی در بدن مردان ورزشکار می شده که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
ترکیبات تستسترونی نامتعارف: باورش کمی سخت اما واقعیت دارد که برخی ورزشکاران در حوزه بدنسازی به تازگی از ترکیباتی استفاده می کنند که منشا آن ها هورمون های حیوانی است. در این بین تستسترون های اسبی، کرگدنی و فیلی از مهم ترین و متاسفانه پرطرفدارترین نمونه ها به شمار می رود.
این دسته ورزشکاران از همه جا بی خبر، آمپول های هورمونی این حیوانات را از طریق واسطه ها که عموما در خود باشگاه ها هستند، تهیه می کنند و هر هفته نصف ویال 4 تا 5 گرمی را داخل عضلات تزریق می کنند به این امید که هر روز عضلاتی فربه تر داشته باشند!
داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی
این دیگر یک درد ناشی از بی اطلاعی است که بیشتر در ورزشکاران تازه وارد دیده می شود.
افراد تازه واردی که نمی توانند زیر فشار بیش از حد و غیر اصولی تمرینات دوام بیاورند به توصیه مربیان خود تصمیم می گیرند موادی مصرف کنند که انرژی شان هنگام تمرین صد چندان شود، غافل از این که این ترکیبات عوارض بسیار خطرناکی دارند.
در این بین آمفتامین ها، مت آمفتامین ها، افدرین، پسودو افدرین، کوکائین و پروپانولامین از شایع ترین نمونه ها هستند که با بدترین ناخالصی ها در محیطی کاملا غیربهداشتی تهیه می شوند. این ترکیبات معمولا به شکل قرص مصرف می شوند و به محض اعتیاد فرد، فرم های تزریقی آن با قیمتی کمتر در اختیار آن ها قرار می گیرد.
عموما دیده می شود که این افراد پس از مدتی کوتاه ورزش را به دلیل کاهش شدید عملکرد کنار می گذارند و همانند یک معتاد به مواد مخدر رو می آورند.
کورتون ها، مار‌های خوش خط و خال دنیای دوپینگ
از جمله پرطرفدارترین دسته های دارویی در بین ورزشکارانی که عموما آماتور به شمار می آیند، کورتون است.
استقبال از این ماده به این دلیل است که در مدت کوتاهی با پمپاژ آب به زیر پوست و لا به لای عضلات، ظاهری خوشایند برای فرد درست می کند، غافل از آن که این افزایش حجم تنها به دلیل آبی است که در بین عضلات جمع شده و به یکباره در عرض یک هفته از بین می رود و عوارض بسیار بدی را برای فرد ورزشکار به همراه می آورد.
داروهای ادرارآور
برخی ورزشکاران از داروهای ادرارآور برای کاهش وزن خود استفاده می کنند. به عنوان مثال در عرض یک تا 2 روز 4 تا 5 کیلو وزن کم کرده و خود را برای یک تورنمنت آماده می کنند.
داروهای مخدر
هروئین، مورفین، کوکائین، شیشه و کراک ترکیبات مخدری هستند که به راحتی در کوتاه ترین زمان ورزشکاران به دامش می افتند و دیگر راهی برای برگشت ندارند. این افراد کسانی بودند که با آرزوی داشتن بدنی ورزیده و ورزشکار پا به باشگاه ها گذاشتند و در مدتی کوتاه بی آن که خود بدانند در دام سوداگران مرگ افتادند و حال نه تنها ورزشکار نیستند که یک معتاد محسوب می شوند. در این میان نوشابه های انرژی زا هم به نوعی به عنوان مواد اعتیادآور تلقی می شوند. در این نوع مایعات که برای شبیه شدن شان به نوشابه های عادی اغلب اسانس و رنگ استفاده می شود افزودنی هایی از قبیل محرک های مجاز، ویتامین ها(به خصوص ویتامین های گروه B) و مواد معدنی که تولید انرژی می کنند، به کار رفته است.
دیگر مواد متشکله این نوشیدنی ها دانه قهوه، ساخارین(قند مصنوعی) و کراتین هستند و البته در برخی از آن ها ممکن است مقدار زیادی گلوکز یا شکر نیز به کار رفته باشد، اما مواد اعتیادآوری که در این نوشابه ها وجود دارند، کافئین و گیاه گوآرانا(GUARANA) است که مصرف زیاد و طولانی مدت شان باعث می شود به آن ها عادت کنیم(درصد این مواد در نوشابه های انرژی زا تقریبا با مقدار آن ها در قهوه برابر است، البته میزان کافئین در انواع مختلف قهوه ها بسته به میزان برشته شدن دانه هایش، متفاوت است.)
طرفداران این نوع نوشیدنی ها بیشتر جوانان، دانش آموزان، افراد پُر تحرک و ورزشکاران هستند. از آن جایی که ترک این مواد کار سختی نیست و سردرد از اصلی ترین عواقب آن است، به اعتقاد کارشناسان اعتیاد به نوشابه های انرژی زا بیشتر جنبه روانی دارد.
این تنها گوشه کوچکی از مواردی است که گریبانگیر ورزشکاران غافل می شود.
از نمونه های شایع ترکیبات نیروزا برای تان گفتیم و حال بهتر است کمی هم از عوارض این نوع ترکیبات بدانید.
عوارض مصرف مواد نیروزا
عوارض استفاده از مواد نیروزا که فقط چند ماهی پس از مصرف آن ها پدیدار می شود به دلیل به هم خوردن بالانس هورمونی در بدن فرد است که با علائم ناخوشایندی همچون بزرگ شدن نوک سینه ها و ترشح شیر در آقایان، زمخت شدن صدا، خشن شدن پوست بدن و پُرمویی فراوان خود را نشان می دهد.
در این میان عوارض قلبی ـ عروقی، خطرناک ترین عوارض و البته شایع ترین آن ها به شمار می رود. این که دیده می شود ورزشکار هنگام ورزش دچار ایست قلبی می شود، دقیقا به همین دلیل است. این دسته از افراد در مدت یک سال دچار هایپرتروفی و پرگوشتی عضلات قلبی می شوند و همین موضوع با مکانیسم اختلال در خون رسانی قلب، زمینه بروز سکته ها و ایست قلبی را در فرد ایجاد می کند.
اختلالات کبدی هم در راس عوارض و جزو شایع ترین آن ها به شمار می روند. به این دلیل که متابولیسم و تخریب این دسته از هورمون های اگزوژن در کبد است و فشار زیادی به آن وارد می کند. این افراد در مدت کوتاهی دچار نارسایی های شدید کبدی می شوند که البته برگشت پذیر نیست و فرد ورزشکار در مدتی کوتاه کبد خود را از دست می دهد و زندگی بدون کبد هم که امکان پذیر نیست.
عوارض منفی جنسی هم از جمله پیامدهای مصرف این مواد هستند که گرچه بسیاری از این ورزشکاران از عقیمی و ناتوانی جنسی ناشی از آن اطلاع دارند اما از اهمیت موضوع و عمق فاجعه بی اطلاع هستند. مصرف این نوع ترکیبات با اعمال اثر روی بیضه ها سبب نارسایی برگشت ناپذیر آن ها می شود و به تبع آن باعث کاهش تعداد و عملکرد اسپرم ها در آقایان و حتی تخمک ها در خانم های استفاده کننده می شود و در مدت چند ماه فرد ورزشکار را می تواند برای همیشه از لذت بچه دار شدن محروم کند.
متاسفانه مدتی است که مواد نیروزا در سالن های آیروبیک و تناسب اندام خانم ها نیز مشاهده می شود و با عناوینی دروغین اعم از شکل دهنده بدن، کاهنده و سوزاننده چربی های اضافی و... در اختیار آن ها قرار می گیرد غافل از آن که همگی ترکیباتی محرک و مخدر هستند که در مدت کوتاهی علاوه بر معتاد کردن ورزشکار عوارض دیگری همچون رشد موهای زائد در کل بدن، کلفت شدن صدا، تحلیل شدید سینه ها، سرکوب شدید شیرسازی، پوست چرب و پیدایش آکنه های شدید در پوست صورت برای شان به همراه دارند.
دکتر کیوان رضوانی – جام جم
اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت درباره رژیم های غذایی مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.
*مطالب مرتبط:
پرسش و پاسخی درباره هورمون های بدن سازی
ورزشكارانی كه نمی ترسند، اما نابود می شوند!
استفاده از مکمل ها در ورزشکاران
داروهایی که ورزشکاران مصرف می کنند
داروهای نیروزا و دام اعتیاد ورزشکاران
رژیم‌های بدنسازی، مفید یا مضر؟
مصرف مکمل غذایی با تجویز پزشک در ورزشکاران
مصرف قرص های ویتامینی در ورزشکاران
مصرف مکمل ویتامین و املاح مفید است؟
بخش تغذیه و سلامت تبیان
