تبیان، دستیار زندگی
: نجوا، جز در موارد استثنایى ، ناپسند است ،زیرابه گفته ی قرآن لا خیر فى كثیر من نجویهم گاهى آشتى دادن میان مردم ، ایجاب مى‏كند كه با هر یك از طرفین ، مخفیانه گفتگو كنیم ، اصلاح بین الناس وگاه نیز امر به معروف یا صدقه‏ى آشكار، سبب شرمندگى و لجاجت ط
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نجوا ، مهمترین آفت سخن

در گوشی صحبت کردن

علی (ع)  فرمودند : " لِلكلامِ آفاتٌ ؛ همانا براى سخن آفاتى است ."1

در بیانى دیگر ؛ سخن را یكى از ابزار وضع و رفع نعمت دانسته و فرموده اند : " رب كلمْ سلبت نعمْ و جلبت نقمْ ؛ چه بسا سخنى كه نعمتى را سلب كند و بلاهایى را جذب كند ."2

و در تعبیر دیگر، تأثیر كلام را به شمشیر تشبیه كرده است. آنگاه كه فرمود: " رب كلام كالحسام ؛ چه بسا كلامى كه [ در برندگى‏] همچون شمشیر است ."3

اصولاً مكالمه و گفتگو  باید از آفات كلام دور باشد . لكن مهم ‏ترین آفت كه اغلب در ظرف مكالمات بوجود مى آید ، آفت نجوا می باشد .

در حدیثی از پیامبر اکرم می‌خوانیم‌: "هنگامی که سه نفر باشید دو نفر از شما جدای از شخص سوم به نجوی نپردازد؛ چرا که نفر سوم را غمگین می‌کند. 4

اصل كلمه ی نجوی ، از ماده " نجوة" گرفته شده ؛ به معناى زمین خلوتى است كه تو با كسى در آنجا خلوت كنى ، و بنا به گفته ی "راغب " كلمه " نجوى" به معناى گفتگوى سرى و پنهانى است .

قرآن در باب نجوى مى‏فرماید :" إِنَّمَا النَّجْوَى مِنَ الشَّیْطَانِ لِیَحْزُنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَلَیْسَ بِضَارِّهِمْ شَیْئًا إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَعَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ " 5

با توجه به روحیه ضعیف ما انسانها ، نجوا در مجالس عمومی ، مى تواند عامل وسوسه و تخیلات باطل بوده ، و قلوب مؤمنین را نسبت به یكدیگر محزون كند و سبب سوء ظنّ میان مؤمنان مى‏شود . هر چند تا اراده الهى نباشد ، نجواى افراد به كسى ضرر نمى‏رساند ، اما درك این مهم از گنجایش فكرما انسا نها که ظرفیت های متفاوت داریم ، بیرون است .

طبق آیه ی قرآن ، نجوا تنها در سه مورد تجویز شده كه در سوره نساء آیه 114 به آن اشاره شده است : "لاَّ خَیْرَ فِی كَثِیرٍ مِّن نَّجْوَاهُمْ إِلاَّ مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاَحٍ بَیْنَ النَّاسِ وَمَن یَفْعَلْ ذَلِكَ ابْتَغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِیهِ أَجْرًا عَظِیمًا؛ در بسیارى از رازگویى‏هاى ایشان خیرى نیست ، مگر اینكه بدین وسیله به صدقه یا كار پسندیده یا سازشى بین مردم ، فرمان دهد ."

پس می توان گفت : نجوا، جز در موارد استثنایى ، ناپسند است ،زیرابه گفته ی قرآن " لا خیر فى كثیر من نجویهم ".

گاهى آشتى دادن میان مردم ، ایجاب مى‏كند كه با هر یك از طرفین ، مخفیانه گفتگو كنیم ، " اصلاح بین الناس " وگاه نیز امر به معروف یا صدقه‏ى آشكار، سبب شرمندگى و لجاجت طرف مقابل خواهد شد ، که در این صورت باید با نجوا و پنهانى عمل كرد.

اهمیّت آبروى مردم نیز ، تا حدّى است كه نجواى ناپسند ، به خاطر حفظ آن پسندیده مى‏شود وصدقه و امر به معروف مخفیانه ، زشتى نجوا را تحت الشعاع قرار مى‏دهد .

زهرا اجلال – گروه دین و اندیشه تبیان


1- محمد ری شهری / میزان الحکم / ح17959

2- نهج البلاغه /ح 381

3- میزان الحکم / ح 17830

4-  نورالثقلین‌، علامه حویزی‌ / ج 7 / ص 297 / تفسیر نمونه ‌، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران ‌/ ج 23 / ص 435 و ج 4، ص 126

5- مجادله /10