تبیان، دستیار زندگی
اما چه کنیم تا فرهنگ ایثار باقی بماند، عمیق تر شود و گرد و غبار نگیرد و به نسل های بعدی منتقل شود؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

فرصتی که شهیدان قدر دانستند

این روزها وقتی می خواهیم زنگ خطری برای حفظ و حراست از پیشینه ارزش ها و باورهای فرهنگی مان داشته باشیم بی درنگ ارزش های اخلاقی پررنگ تر از همیشه تیتر درشت صفحه زندگی مان می شود.ارزش های اخلاقی به عنوان مقوله ای متعالی و برتر ، بدیهی ترین صفات انسانی هستند که تصور عالی ترین آنها امکان پذیر اما انکار کردنش ناممکن است.

شهدا

جامعه برای حفظ حریم خودش نیاز به چار چوب های مشخص دارد و فراتر نرفتن از خط قرمزها، امنیت جامعه را تأمین خواهد کرد . در این میان آن چیزی که حرمت ، احترام پاکی و صداقت را برای شهروندان به ارمغان می آورد، ارزش های اخلاقی هستند و شاید تا به حال از خودتان پرسیده باشید معیارهای لازم برای تعیین ارزش های اخلاقی چه چیزهایی هستند؟

ارزشهای اخلاقی در فطرت آدمی ریشه دارند و هدایتگر انسان ها در مسیری صحیح و اهدافی ارزشمندند.

باورهای فرهنگی مطابق با دین مبین اسلام که در میان جامعه وجود دارند ، بستری از ارزش های اخلاقی مورد نیاز جامعه اند و همیشه ، پیشینه ارزش ها و باورهای فرهنگی ایثار را می طلبند و ایثار ، تبلور عملی و تجلی عینی همه ارزش های متعالی انسانی است و در سرزمین ما هشت سال دفاع مقدس فرصتی برای شکوفا شدن ارزش های متعالی انسان بود.

فرهنگ ایثار، همواره مجموعه ای از افکار ، باورها و دلبستگی ها را در درون خودش دارد، همان طور که در جریان انقلاب اسلامی و در دوران دفاع مقدس تجلی یافت و در عرصه های مختلف سازندگی هم نمایانگر شد.

مردم ما با واژه شهادت غریبه نیستند. این سرزمین مدتهاست که این مردم را با خون ، دفاع ، آزادی و ایثار می شناسد و شهادت طلبی یکی از تجلی های پر معنای ایثارگری است.

شهادت طلبی و ایثارگری پلی است برای حفظ ارزش های اسلامی و برای مردمی که به حقیقت آن پی برده اند.

و اما فرهنگ مقدس ایثار را برای نسل حاضر چگونه می توان تعریف کرد و یا به زبانی ساده تر ، نسل جوان ما چگونه می تواند بدون لمس معنای ایثار به حقیقت آن پی برد؟

ما مردمی هستیم که عواطفمان زود غلیان پیدا می کند، احساسی می شویم و به راحتی اشک می ریزیم و حتی مسائل کوچک ، ما را به راحتی شاد می کند. اما باید بگویم برای حفظ ارزش ایثار ، هیجان و عاطفه کافی نیست ، عواطف اگر با آگاهی همراه باشند ، ما را از بعدی بودن نجات می دهند.

احساسات و عاطفه مرکبند و عقل راکب آنها، برای حفظ ارزش ایثار باید رویکرد عاطفی در کنار رویکرد عقلانی مطرح شود. تجربه ثابت کرده که شور و شعور، هر دو در کنار هم نقش آفرینند.

باز تولید فرهنگ ایثار از طریق اسطوره سازی و اسوه پردازی مناسب صورت گیرد و اما چه کنیم تا فرهنگ ایثار باقی بماند، عمیق تر شود و گرد و غبار نگیرد و به نسل های بعدی منتقل شود؟

سیال بودن یکی از ویژگی های آشکار فرهنگ است و فرهنگ با جاری شدن در متن زندگی مردم قدرت انتقال از نسلی به نسل دیگر را دارد.

فرهنگ ایثار و ارزش های آن برای جاودانه ماندن باید با زندگی مردم عجین شود و در متن زندگی آنها جریان پیدا کند.

ایثار، زمان و مکان نمی شناسد.. همه زمانی و همه مکانی است. اما در حال حاضر فرزندان ما چقدر قادرند از دوست داشتن های خودشان بگذرند ؟ آیا به آنها آموخته ایم که نوع دوست باشند و برای حفظ این ارزش عملاً از داشته هایشان دل بکنند . و یا نسل تحت تربیت ما آموخته اند برای حفظ داشته هایشان از ارزش های انسانی مایه بگذارند؟ آیا توانسته ایم فرصت های لازم را برای سنجش فرزندانمان توسط خودشان برای حضور فرهنگ ایثار فراهم کنیم ؟ فرصت هایی مثل خواستن بهترین ها برای همنوعان و گذشتن از حق خود؟

اما چه کنیم تا فرهنگ ایثار باقی بماند، عمیق تر شود و گرد و غبار نگیرد و به نسل های بعدی منتقل شود؟

روزهای انقلاب و روزهای پرشور دفاع مقدس تنها فرصت هایی بودند برای کسانی که یک فرصت بزرگ می خواستند و انقلاب اسلامی هزینه هایی می خواستند و مردم ما برای داشتن آن این هزینه را پرداختند.

هنوز وقتی پیکر پاک شهیدی را تشییع می کنند سخن امام راحل (ره) در گوش ها طنین انداز می شود که : این مردم بهتر از امت پیامبر (ص) در صدر اسلام در صحنه حاضر شدند.

با یک نگاه ، در محتوای ایثار ، می توان موارد زیادی را مشاهده کرد. خدا خواهی، دین باوری، اخلاص، عزت و عظمت و تکامل روحی پیش زمینه های ایثارند و مواردی چون یادگار شهدا، مقبره ها، گنبدها و وصیت نامه های شهدا، محصولات اجتماعای و مشترک فرهنگ غنی ایثارند.

اگر بخواهیم ایثارگری وارد فرهنگمان شود باید خدا محوری و آرمان گرایی وارد زندگی مان شود. باید مسئولان جامعه با نگاه تکلیف محول به جای نگاه رابطه محور به بررسی عوامل مانع در پیش روی ترویج فرهنگ ایثار بپردازند.

فرهنگ ایثار باید در فرهنگ مردم جاری شود و نه اینکه به صورت خورده فرهنگ در گروه های خاصی امکان پذیر شود، باید برای اهمیت ارزش ها از طریق تبیین علمی و عقلانی زمینه سازی کرد.

تلاش برای باور پذیر کردن ارزش های دفاع مقدس از طریق اجتناب جدی تبلیغاتی کردن آنها، در نظر گرفتن مخاطبان و در سطح آنان سخن گفتن توصیه پیامبر گرامی اسلام (ص) است که : "کلم الناس قدر عقولهم."

اقدام مناسب برای استفاده هنرمندانه از نمادهایی بدیل در قالب بدیع هنری برای بازآفرینی فرهنگ ارزش های دفاع مقدس و ایجاد هماهنگی کامل میان بخش های فرهنگی یا دیگر بخش های جامعه از طریق مهندسی فرهنگی و مدیریت شایسته آنان راه هایی برای ترویج فرهنگ ایثارند.

و اما ، عدم حضور برخی از والدین در جبهه ها یا عدم اطلاع رسانی کافی نهادهای مرتبط با ترویج فرهنگ ایثار ، یکی از ابتدایی ترین چالش های پیش رو برای انتقال مفاهیم ایثار و شهادت به نسل جدید است.

به هر حال شیوه های درست ترویج فرهنگ ایثار، در مراحل مختلف سنی ، راهکارها و معیارهای خود را می طلبد.اگر راهکارها مبتنی بر ویژگی های عاطفی ، عقلانی و اجتماعی افراد باشد تأثیر خواهد گذاشت و نتیجه ای به معنای ایجاد رفتار مطلوب و نگرش مثبت نسبت به فرهنگ ایثار و شهادت به دنبال خواهد داشت.

منبع: نوید شاهد

تنظیم : فرهنگ پایداری تبیان