چه کشوری تحریم می شود؟ امریکا یا چین؟

تنش از کجا نشأت گرفته است؟

چین کشوری است که در مدت تقریبا 30 سال گذشته توانست از یک اقتصاد بسته و ضعیف به یک اقتصاد آزاد و قدرتمند تبدیل شود. چین در طول این مدت، موفقیت های زیادی به  دست آورد و توانست جزو چند اقتصاد برتر جهان شود. همچنین هم اکنون که بحران مالی جهانی همه کشورها را تحت تاثیر قرار داده و چین نیز ضربات شدیدی از این بحران خورده است، اما در عین حال این کشور از موقعیت های به  دست آمده بهترین استفاده را می کند. به زعم چینی ها یکی از بهترین فرصت های ایجاد شده در بهبوهه بحران اقتصادی جهان فرصت نشان دادن ضعف های نظام ارزی جهان و تثبیت موقعیت یوآن در معاملات بین المللی است. این موضوع قطعی است که چین به دومین قدرت بزرگ اقتصادی جهان تبدیل شده است و اکنون رویای بزرگی در سر دارد که دور از دسترس نیست. امروز اقتصاد دنیا آمریکایی است، اما احتمال اینکه در آینده ای نزدیک چینی شود، دور از ذهن نیست.

چین برای حاکمیت بر جهان در مقام قدرت برتر اقتصادی تلاش می کند موقعیت پول ملی خود را در معاملات بین المللی تثبیت نماید. مقامات پکن اقداماتی را برای جهانی کردن یوآن و گسترش نفوذ بین المللی این کشور آغاز کرده اند. از ماه دسامبر سال گذشته –2009 میلادی- چین با شش کشور از جمله کره جنوبی، مالزی و آرژانتین معامله پایاپای ارزی انجام داده است که در نتیجه آن پول ملی چین به نظام بانکداری آن ها تزریق می شود و شرکت های خارجی که از چین کالا وارد می کنند در زای آن یوآن پرداخت می کنند. دولت پکن اقداماتی را نیز انجام داده است که براساس آن برخی استان های این کشور در معامله با کشورهای همسایه که نخستین آن ها هنگ کنگ است از یوآن استفاده کنند. همچنین دولتمردان چینی در سال های گذشته از طریق دادن وام و سرمایه گذاری خارجی در برخی کشورهای آسیایی و توریست هایی که "یوآن" می پردازند سعی نموده است نفوذ پول ملی خود در این کشور ها را گسترش دهد.

تمامی این اقدامات در حالی انجام گرفته است که پکن توجه شرکای تجاری خود را به عدم ثبات ارزش دلار به دلیل وابستگی به اقتصاد امریکا جلب کرده است و در کنار این تبلیغات مخرب خود، همواره با افتخار عنوان کرده است که  ارزش یوآن از اواسط سال 2008 تاکنون ثابت باقی مانده است. این تبلیغات با واکنش برخی از صاحب نظران اقتصادی مواجه شده ست و آن را فریبکارانه می دانند. برخی از این کارشناسان اقتصادی بر این باورند که ارزش یوآن 40 درصد کمتر از ارزش واقعی آن است و دولت چین با پائین نگه داشتن ارزش آن به صورت تصنعی موجب افزایش قدرت رقابت شرکت های چینی در بازارهای جهانی شده است. از طرف دیگر مقام های چینی ضمن رد ادعاهای مقام های امریکایی بر این باورند که واشنگتن قصد دارد با طرح این گونه مسائل بحران ها و مشکلات اقتصادی داخلی خود را به کشورهای خارجی ارتباط دهد.

ضررهای اقتصادی که امریکا از پایین نگاه داشتن ارزش یوآن خواهد دید کنگره را بر آن داشت تا شاید بتواند با تصویب قوانین تنبیهی دولت پکن را از ادامه این سیاست منصرف کند. بر اساس این قانون اگر چین ارزش پول خود را افزایش ندهد آمریکا جریمه های سنگین اقتصادی و تجاری را بر ضد پکن اعمال خواهد کرد. این قانون مورد حمایت هر دو حزب سیاسی امریکا قرار گرفته است و در آن هر گونه تلاش چین برای دستکاری در نرخ ارز محکوم شده است.

حال باید دید در این مناقشه کدام طرف به پیروزی خواهد رسید. چین از سیاست های گسترش پول خود حتی به طور موقت دست خواهد کشید؟ یا امریکا با گوشه چشمی به مبادلات 300 میلیارد دلاری خود با پکن سعی خواهد نمود ضمن مدارا با پکن وضع اقتصادی خود را از این وخیم تر ننماید؟

گروه جامعه و ارتباطات

تنظیم برای تبیان: عطاالله باباپور