تبیان، دستیار زندگی
به تازگی مسئولان فرهنگی کشور چین با هدف جلوگیری از افراطی گری درصددند تا بازی خورهایی را که طی روز بیش از 10 ساعت در برابر رایانه ها میخکوب می شوند، در قرنطینه قرار دهند! متأسفانه پرش پلک چشم، تیک های عضلانی در دست و پا رفتاری است که برخی بازی خورها از
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بازی با دم شیر!

بازی با رایانه

نگاهی آسیب شناسانه به بازی های رایانه ای

بازی های رایانه ای به همان میزان که محبوب ترین بازی بچه های این دوره و زمانه لقب گرفته است، یک تهدید کننده جدی برای سلامت روح و روان و جسم آنان نیز به شمار می رود.

برخی از روانشناسان براین باورند که آثار این گونه بازی ها به تدریج در رفتار و گفتار بازی خورها آشکار می شود. این گروه از روانشناسان از بازی خورهای حرفه ای بازی های رایانه ای به عنوان بیماران روانی ناشناخته نام می برند.

متأسفانه به دلیل عدم آشنایی والدین با عارضه های ناشی از این بازی ها  و همچنین نبود قوه نظارتی قدرتمند و تأثیرگذار، دایره آسیب پذیری بچه های ایرانی بیش از دیگر بازی خورها در دنیای بازی رایانه ای است.

البته نمی توان تأثیرگذاری این بازی ها بر خلاقیت و بالندگی ذهنی بازی خورها را نادیده گرفت به شرطی که آنها در گروه های سنی متناسب خود عرضه شوند.

بررسی های اجمالی در عرصه گیم نت ها و بازار نشر و عرضه بازی های رایانه ای نشان می دهد که نظارت مستمر و مؤثر حلقه ای مفقوده در سیر تولید و عرضه بازی ها در ایران است که در فقدان آن قواعد بازی در گیم نت ها، شبه گیم نت ها و حتی خانه ها را بر هم می ریزد.

افکار آلوده اولین نشانه بیماری بازی خورها

بازی های رایانه ای به گونه ای طراحی و ساخته می شوند که مخاطب را وادار سازد تا به هر نحو ممکن و به گمان خود به انتهای بازی و در نهایت برتری در آن دست یابد. این نقطه آغازین حمله به ذهن و روح یک کودک یا نوجوان است. استرس و اضطراب ناشی از برتری جویی از همان لحظات اول بازی ذهن و روح او را مچاله می کند.

یک بازی خور وقتی رو به روی رایانه قرار می گیرد و کلید شروع بازی را می فشارد می کوشد در کمترین زمان، موانع طراحی شده را طی کند. جذابیت رنگ و تصویر و نیز سیر داستانی بازی ها به گونه ای است که بازخور درهر گروه سنی را وادار می کند ساعت ها بدون کمترین تحرک در برابر رایانه بنشیند و در نقش نیروی غالب در بازی ها به فکر حذف موانع باشد.

در هریک از بازی ها که پیش از این به آنها به اجمال اشاره شد، بازی خور تنها به پیروزی و برتری می اندیشد و برای رسیدن به اهداف خود به هیچ انگاره ای جز نابودی، متلاشی کردن نمی اندیشد به مثله کردن هم رضایت نمی دهد فقط می کوشد حریف را له کند! شاید خرده گرفته شود که این گونه نباید نوشت اما این صحنه های غیرقابل انکار برخی بازی های رایانه ای است که در اختیار بچه های این مرز و بوم قرار دارد.

طبیعی است روند بازی ها و ادامه آن به تدریج بازی خور را به وادی روان پریشی و سوءظن سوق می دهد.

دکتر رحمتی یکی از روانشناسان در این باره می گوید: «اصرار بر انجام خطا و گناه، قبح موضوعات را از بین می برد. این بازی ها نیز نوعی ابزار مدرن برای قبح شکنی هستند. یعنی فضای بازی به گونه ای است که بچه ها به صورت گروهی یا فردی در پی ضربه زدن، متلاشی کردن، له کردن و نابودی برمی آیند. اگر به صورت آنها هنگامی که در بازی و در برابر رقیب تصویری خود یا مانع فیزیکی گرافیکی قرار می گیرند، نگاه کنید به راحتی آثار خشم توأم با اضطراب را در چهره آنها می توانید ببینید. برخی از بچه ها از این حالت هم فراتر می روند و ناخواسته فریاد می کشند.

دکتر رحمتی یکی از روانشناسان در این باره می گوید: «اصرار بر انجام خطا و گناه، قبح موضوعات را از بین می برد. این بازی ها نیز نوعی ابزار مدرن برای قبح شکنی هستند.

این حالت از نظر روانی به تدریج در ذهن و روح بچه ها باقی می ماند و در رفتارهای روزمره آنان می توان مشاهده کرد. مثلا کودک یا نوجوانی که دراین گونه بازی ها افراطی عمل کرده است همواره نگران پیرامون خود است. حتی در برخی موارد ناخودآگاه -در تلاش برای دفع اندیشه های آلوده ای که ذهن او را مشغول کرده است- به بهانه های مختلف به همبازی خود یا حتی برادر یا خواهر خود آسیب می رساند.» این روانشناس با اشاره به ناآشنایی والدین به علائم رفتاری فرزند بیمار خود، از گسترش این بیماری در میان بچه ها ابراز نگرانی می کند و می گوید: «بی توجهی والدین به بچه ها و همچنین عدم وسواس و دقت نظر مسئولان امور نظارتی این گونه بازی ها در رعایت تناسب سن و جنس بچه ها با بازی های رایانه ای یک تهدید بالقوه برای جامعه به شمار می آید.»

وی از کنترل زمان بندی انجام بازی های رایانه ای، احساس مسئولیت بیشتر والدین در تهیه بازی ها، نظارت آشکار بر گیم نت ها یا شبه گیم نت ها به عنوان مهمترین راهکارهای مؤثر در جلوگیری از ابتلای بچه ها به این نوع بیماری یاد می کند.

ترویج روحیه بزن بهادری

سبک برخی بازی های رایانه ای به گونه ای است که باید بزنی، نابود کنی و بکشی تا بتوانی به مراحل دیگر بازی هم برسی. این بازی ها که در غرب هم با وسواس بسیار عرضه می شود در کشورمان به راحتی در اختیار بازی خورها قرار می گیرد!

بازی با رایانه

به عبارت دیگر، در کشورهای دیگر علاوه براین که بر روی هر سی دی بازی رده سنی مختص به آن به صورت آشکار مشخص شده است، فروشنده یا صاحب گیم نت تنها موظف است آن را دراختیار گروه سنی مذکور قرار دهد.

ناشران و توزیع کنندگان سی دی های بازی های رایانه همچنین به والدین به هنگام خرید، رده سنی بازی را متذکر می شوند. اما در ایران این گونه نیست. بچه ها و حتی دختران کودک و نوجوان به شدت به انجام بازی های خشن و اکشن علاقه نشان می دهند. بی توجهی خانواده ها، عدم آشنایی والدین با محتوای بازی ها و همچنین سوءاستفاده برخی از ناشران و عرضه کنندگان بازی ها از نبود قوه نظارتی و استقبال بازی خورها از این گونه بازی ها، همه و همه دست به دست هم می دهند تا کودک و نوجوان و حتی جوان را به سمت و سوی ناهنجاری ها بکشانند.

دکتر رحمتی افزود: روانشناسان همواره در بحث شکل گیری شخصیت رفتاری و گفتاری افراد به نقش ابزارهایی چون تلویزیون، کتاب و مطبوعات تأکید می کنند. وی براین باور است آن گونه که نسبت به نقش این بازی ها در پرورش خلاقیت و شکوفایی ذهن و اندیشه بچه ها تأکید می شود باید ازعواقب ناشی ازافراط در انجام بازی ها، نامناسب بودن بازی ها با سن بچه ها نیز هشدارداد.»

تیک های عصبی حاصل بازی افراطی

به نظر می رسد برای صاحب یک گیم نت چندان تفاوتی ندارد که یک بازی خور بیش از 7ساعت از یک روز خود را به صورت مستمر در برابر رایانه ای که در اختیارش قرار گرفته بنشیند و در فضایی تاریک به هجوم، درگیری، خشونت، قطع عضو، قتل و... بیاندیشد. اما انصافاً دردیگر کشورها  این گونه بچه ها در گرداب بازی ها و گیم نت ها رها نیستند.

همچنان که به تازگی مسئولان فرهنگی کشور چین با هدف جلوگیری از افراطی گری درصددند تا بازی خورهایی را که طی روز بیش از 10 ساعت در برابر رایانه ها میخکوب می شوند، در قرنطینه قرار دهند!

متأسفانه پرش پلک چشم، تیک های عضلانی در دست و پا رفتاری است که برخی بازی خورها از خود نشان می دهند والبته مشاهده آن ها در جمع خانواده، میهمانی ها و جمع دوستان آزاردهنده است!

بی توجهی خانواده ها، عدم آشنایی والدین با محتوای بازی ها و همچنین سوءاستفاده برخی از ناشران و عرضه کنندگان بازی ها از نبود قوه نظارتی و استقبال بازی خورها از این گونه بازی ها، همه و همه دست به دست هم می دهند تا کودک و نوجوان و حتی جوان را به سمت و سوی ناهنجاری ها بکشانند.

انزواطلبی و سپس افسردگی

از دیگر بیماری های ناشی ازافراط در بازی های رایانه ای را گوشه گیری تدریجی عنوان کرده اند.

«هادی سعیدی» یکی از کارشناسان این بازی ها در این باره می گوید: «جست وخیز، رفتار و گفتار شادی آفرین از جمله ویژگی های یک بازی است. اما متأسفانه بازی های رایانه ای این ویژگی ها را ندارند و بلکه بالعکس بازی خور ساعت ها در یک نقطه می نشیند و بر یک صفحه خیره می شود. طبیعی است تداوم این حالت به تدریج فرد را گوشه گیر می کند. ساعت ها ذهن و جسم خود را در برابر دستگاه قرار داده است و اکنون پس از بازی- که بعضاً با ناکامی روبه روست- حال و حوصله پرداختن به هیچ کاری را ندارد. نمی تواند به احساسات، نشاط و شور خانواده پاسخ دهد. در بازی های رایانه ای همیشه برتری با بازی خورها نیست. و  از این که نمی تواند بر جریان یک بازی مسلط شود و به اصطلاح موانع را عبور کند، سرخورده می شود. اما جذابیت بازی ها به گونه ای است که بازی خور سعی می کند از این پس به صورت فردی و برای برتری بازی های مورد علاقه خود را ادامه دهد. در این حالت گوشه گیری و انزوا به تدریج شکل می گیرد.»

آیا می دانید؟

براساس آمار منتشره، 55درصد والدین چندان حساسیتی نسبت به انجام بازی های رایانه ای توسط فرزندان خود، نشان نمی دهند. این درحالی است که به باور بسیاری از کارشناسان و روانشناسان والدین در جلوگیری از خطرات احتمالی این بازی ها، نقش مؤثری می توانند داشته باشند. دکتر عباسعلی اللهیاری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی می گوید: «براساس تحقیقات اخیر مشخص شده است که به دلیل تمرکز زیاد بچه ها بر صفحه رایانه به تدریج به بیماری «صرع نوری» مبتلا می شوند. این بیماری درحالت افراطی به صورت غش و ضعف و صرع دیده می شود.

وی تأکید می کند: «امروزه محققان نوعی اعتیاد را مطرح می کنند که در هزارتوی این بازی ها نهفته است.»

چه باید کرد؟

دکتر اللهیاری در این باره می گوید: «بسیاری از کشورها که در نگاه ظاهری، فضای باز سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دارند، آن ها هم ابزار کنترلی را در اختیار دارند. زیرا این نکته را نمی توان انکار کرد که باید جنبه های منفی بازی های رایانه ای را کنترل کرد. در جامعه ما خانواده ها اطلاعات مناسبی در این باره ندارند که این ناشی از کم کاری در عرصه اطلاع رسانی است. فقدان یک آموزش عمومی در این زمینه کاملاً محسوس است.»

وی می گوید: «وقتی از ضرورت نظارت خانواده ها بر بازی ها سخن می گوییم منظور این نیست که آن ها را به صورت مستقیم امر و نهی کنیم بلکه از جنبه روانشناختی باید وارد موضوع شد. خانواده ما کمتر به تشریح بازی ها و حتی همراهی بچه ها در یک بازی رایانه ای می پردازند. این حالت همان نظارتی است که از آن سخن می گوییم.»

دکتر اللهیاری پیشنهاد طراحی و ساخت بازی های رایانه ای با آینده ای از فرهنگ ملی و دینی ایرانی را مطرح می کند و می گوید: «پیدا کردن بازیهای جایگزین متناسب با سن بچه ها مهمترین شاهکار است. بالاخره نیازی است که ایجاد شده است و نمی توان آن را نادیده گرفت. پاسخ به این نیاز هم کشف استعدادها و افراد طراح و باتجربه است تا بازی های رایانه ای را با فکر ایرانی طراحی کنند. در این صورت هم می توانیم فرهنگ ایرانی را در جهان اسلام ترویج کنیم.

گزارش از محمد کریمی- روزنامه کیهان

تنظیم و تلخیص برای تبیان: کهتری

مقالات مرتبط

تلویزیون به جای پیک نوروزی

بازی با دنیای رنگ ها

توجه های پرت و پلا

هوش ملاک انتخاب اسباب بازی

مادر ، بهترین همبازی

افسردگی انگیزه تماشای تلویزیون

خشونت حقیقی در دنیای مجازی

مزایای بازی های رایانه ای

بازی های رایانه ای

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.