عروج از خاک تا افلاک (1) 

 

نماز در کلام امام صادق عليه السلام

 

ترک نماز

شايد براي شما هم سوال باشد که چرا در دين اسلام به نماز اهميت زيادي داده شده به طوري که در اعمال عبادي٬ بالاتر از نماز چيزي نيست؟  و چرا نماز نخواندن با «کافر شدن» مساوي است؟ ولي نسبت به اعمال عبادي ديگر٬ اين سختگيري وجود ندارد؟ پاسخ به اين سوال مهم از روايات نوراني امام صادق عليه السلام که درباره نماز٬ بيان فرموده‌اند به دست مي آيد.

از حضرت صادق (ع) پرسیده شد: چرا زناکار را کافر نمی نامید در صورتیکه تارک نماز (کسی که نماز نمی خواند) را کافر می خوانيد ؟ برهان و دلیل این امر چیست؟ آن حضرت (ع) فرمود: برای اینکه زناکار و امثال او چنین اعمال ناروایی را فقط به خاطر شهوت انجام می دهد، زیرا شهوت بر او دست یافته و اختیارش را سست کرده است، ولی ترک کننده نماز، ترک نماز نمی کند، مگر از روی کوچک شمردن و خفیف داشتن آن .

و دلیل این سخن آن است که تو زناکاری را نمی یابی که با زنی نزدیکی کند، مگر اینکه از نزدیکی با آن زن قصد لذت جویی و کامیابی داشته باشد و به این منظور به او میل کرده باشد، ولی هرکس که نماز را از روی قصد ترک می کند، منظورش از ترک آن دست یابی به لذت نیست، پس وقتی لذتی نباشد به ناچار خفیف شمردن نماز واقع گردد، و چون خفیف شمردن واقع شد، کفر واقع گشته است. (1)

و اما اينکه اگر کسي نماز را عمدا تکر کند٬ از نظر اسلام چه جايگاهي دارد؟:

امام صادق(ع): در کتب پیشینیان روایت شده است که: هرکس با هفتاد دختر در خانه زنا کند، و هفتاد پیغمبر را بکشد و هفتاد کتاب آسمانی را بسوزاند، گناهش کمتر است از کسی که یک روز نمازش را عمداً نخواند. (2)

امام صادق (ع): مردی از رسول خدا (ص) درخواست نصیحتی کرد. حضرت فرمودند: ای مرد نماز را عمداً ترک نکن، زیرا کسی که از روی عمد نماز را ترک می کند، از ملت اسلام بیرون است. (3)

راوی گوید امام صادق (ع) درباره گفتار خدای عزوجل در سوره مائده آیه ۵۵: «هر کس کافر شود بعد از ایمان آوردنش، به تحقیق تمام اعمالش نابود گشته و در آخرت از زیانکاران خواهد بود» فرمودند: منظور از این شخص، ترک کننده نماز است که پس از اقرار به اسلام، با ترک نمودن نماز از آن رو گردانده است. (4)

اهميت نماز کامل و صحيح

خيلي ها هستند که نماز مي‌خوانند اما آن را کامل و صحيح به جا نمي‌آورند. مسلما اگر کسي جايگاه و اهميت نماز را به خوبي بشناسد٬ در انجام آن کوتاهي و سهل انگاري نمي‌کند و پيوسته در صدد است تا اين ارتباط را بهتر و کامل تر برقرار کند.

امام صادق(ع): چه بسا بر کسی پنجاه سال می گذرد و خداوند از او یک نماز هم نمی پذیرد. به خاطر اینکه نمازش را اشتباه خوانده و آن را درست و کامل به جای نیاورده است. (5)

امام صادق (ع): نخستین عملی که در قیامت از بنده بازخواست می شود، نماز است. اگر پذیرته شد، نوبت به اعمال دیگر می رسد. و اگر قبول نشد، کارهای دیگرش هم رد می شود. (6)

مردی از امام صادق (ع) پرسید: بزرگترین عملی که باعث می شود بندگان به پروردگار خود نزدیک شوند چیست؟ فرمودند: پس از شناسایی و معرفت نسبت به امام معصوم (ع)، چیزی را با فضیلت تر از نماز نمی شناسم. آیا نمی بینی که در سوره مرسم، آیه ۳۱ آمده که : بنده نیکوکار خدا، حضرت مسیح (ع) فرموده: «خداوند مرا وصیت و سفارش فرموده به نماز خواندن و زکات دادن تا زنده ام». (7)

امام صادق (ع): برای نمازگزار سه خصلت است:

۱- آنگاه که به نماز ایستاد، الطاف توجهات الهی مانند هدیه ها از طرف آسمانها بر وی ریخته می شود.

۲- فرستگان الهی صدا می کنند: ای نمازگزار! اگر بدانی که با چه کسی راز و نیاز می کنی، هرگز دوست نخواهی داشت که نمازت به پایان برسد.

۳- فرشتگان الهی او را از زیر قدمش تا اطراف آسمانها احاطه می کنند. بحارالانوار، ج۸۲، ص۲۰۶

 

شاخصه‌هاي نماز کامل و پذيرفته شده

امام صادق (ع) فرمودند : خداوند متعال فرمود :

نماز کسی را می پذیرم که :

۱- در مقابل عظمت من فروتنی کند.

۲- از خواسته های نفسانی به خاطر من خود را دور کند.

۳- روزش را با یاد من به پایان برد.

۴-بر بندگانم بزرگی نفروشد.

۵- به گرسنه غذا دهد.

۶- برهنه را بپوشاند.

۷- به مصیبت دیده مهربانی کند.

۸- غریب را پناه دهد. (8)

تهيه و فرآوري: محمد حسين امين- گروه حوزه علميه تبيان

منابع:

1. من لایحضرالفقیه جلد ۱ صفحه ۳۰۷

2. . نصایح، ص ۲۴۱

3. وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۲۹

4. اصول وافی، ج ۲، ص ۷۳

5. بحارالانوار، ج ۸۴، ص ۲۴۵

6. بحارالانوار، ج۱۸، ص ۵۲

7. فروع کافی، ج۳، ص ۲۶۴ ، سفینة البحار جلد ۲ صفحه ۴۲

8. فروغ حدیث جلد ۱ صفحه ۷۶