تبیان، دستیار زندگی
در شماره ششم این نوشتار گفته شد که مشهورترین نسخه قرآن (به خط عثمان طه) از نظر املاء و نگارش (رسم الخط) كاستی‌های فراوانی دارد، اگرچه رسم‌الخط قرآن توقیفی نیست، و الزامی به رسم الخط معینی نداریم اما اصلاح این اشکالات، ضرورت دارد زیرا این اشتباهات گاه معنی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اشتباهات قرآن عثمان طه

(قسمت پایانی)

عثمان طه

اشاره:

در شماره ششم این نوشتار گفته شد که مشهورترین نسخه قرآن (به خط عثمان طه) از نظر املاء و نگارش (رسم الخط) كاستی‌های فراوانی دارد، اگرچه رسم‌الخط قرآن توقیفی نیست، و الزامی به رسم الخط معینی نداریم اما اصلاح این اشکالات، ضرورت دارد زیرا این اشتباهات گاه معنی را تغییر می‌دهد و گاه قرائت را مشكل می‌سازد.

تا کنون چهار گروه از اشکالات مورد بررسی قرار گرفت.

1. رسم‌الخط‌هایی كه سبب تغییر معنا می‌شدند.

2. رسم‌الخط‌هایی كه سبب می‌شدند كلمات فاقد معنا گردند.

3. سبب دشواری فوق‌العاده در قرائت می‌شدند.

4. رسم‌الخط‌هایی كه سبب اضافه حروف نابجا می شدند.

5.رسم‌الخط‌هایی  که سبب حذف حروف لازم شده است.

اما در پایان به رسم الخط هایی خواهیم پرداخت که یک کلمه را به دو صورت نوشته، در حالی که فقط یکی از آن دو صحیح است:

6. کلماتی که به دو صورت نوشته شده، در حالی که تنها یک صورت آن، صحیح می‌باشد.

در این رابطه به ذکر چند نمونه اکتفا می‌کنیم:

1ـ «بَلاَءٌ ـ بَلؤٌاْ»

جالب این‌که این کلمه با تنوین مضموم، 5 بار در قرآن آمده است، 3 بار به صورت «بَلاَءٌ» و 2 بار به صورت «بَلؤٌا» نوشته شده است!

همچنین در آیة

(بقره، آیة 49؛ اعراف، آیه 141؛ ابراهیم، آیه 6) به صورت صحیح آمده و در آیة

(دخان، آیة 33) و (صافات، آیة 106) غیر صحیح (با الف اضافی، حرف همزه روی کرسی واو، در حالی که حرف همزه بعد از حرف ساکن بدون کرسی می‌باشد).

2ـ «أَبْنَاؤُ ـ أبْنؤُاْ»

این کلمه در حالت مضموم بودن همزه، 3 بار در قرآن آمده است، 2 بار به صورت «أبْنَاؤُ» و 1 بار به صورت «اَبنؤا» نوشته شده است (با الف اضافی).

مانند:(نساء، آیة 11 ؛ توبه، آیة 24)

(مائده، آیة 18)

3ـ «جَزَاءُ ـ جَزؤُاْ»

این کلمه 15 بار در قرآن آمده است، 11 مورد به صورت «جَزَاءُ» و 4 مورد به صورت «جَزؤُاْ» نوشته شده است (با الف اضافی و تغییر شکل اصلی).

مثلاً در این دو مورد:

(زمر، آیه 34)

(یونس، آیه 27) صحیح نوشته شده.

و در این دو مورد:

(مائده، آیة 29)

(شوری، آیه 40) غیر صحیح.

4ـ «دُعَاءُ ـ دُعؤُاْ»

این کلمه 2 بار در قرآن آمده است، در نسخه عثمان طه یک بار به صورت «دُعَاءُ» و بار دیگر به صورت «دُعؤُا» نوشته شده است (بدون هیچ دلیل).(رعد، آیه 14)  (غافر، آیه 50)

5ـ «مَلاَُ ـ مَلَؤُاْ»

این کلمه با همزه مضمومه، 16 بار در قرآن آمده است، 12 بار در نسخه عثمان طه به صورت «مَلاَُ» و 4 بار به صورت «مَلَؤُاْ» نوشته شده است، مانند:(اعراف، آیه 90)

(مؤمنون، آیه 24)

با این‌که هر دو آیه کاملاً شبیه یکدیگر است این اختلاف چگونه قابل توجیه است.

6ـ «نَبَأُ ـ نَبَؤُاْ»

این واژه نیز در آیات کاملاً مشابه، به صورت متفاوت نوشته شده است مانند:

(توبه، آیة 70)

(ابراهیم، آیة 9)

7ـ همچنین کلمات:

«شُرَکَاءُ ـ شُرَکؤُاْ» و «نَشَـاءُ ـ نَشـؤُا» و «ضُعَفَاءُ ـ ضُعَفـؤُاْ» و «اَنْبَاءُ ـ اَنْبؤُا» به دو صورت مختلف آمده است.

8ـ اضافه بر موارد مذکور، در قرآن نسخه عثمان طه کلماتی دیده می شود که یک بار با تای گرد «ـة ـ ة» و بار دیگر با تای کشیده «ت» نوشته شده، برای نمونه:

الف ـ «سُنَّة ـ سُنَّت»

(احزاب، آیة 62 و فتح، آیة 23)

(فاطر، آیة 43)

هر دو آیه کاملاًَ شبیه یکدیگر است ولی بدون دلیل واژه «سنت» در یک جا با تاء کشیده و یک جا با تاء گرد آمده است.

ب ـ «نِعْمَة ـ نِعْمَت»

(نحل، آیة 18)

(ابراهیم، آیة 34)

و همچنین کلمات: «بَقِیة ـ بَقِیت» و «رَحْمَة ـ رَحْمَتْ» و «شَجَرَة ـ شَجَرَت» و «کَلِمَة ـ کَلِمَت» و «لَعْنَة ـ لَعْنَت» و «امْرَأة ـ امْرَأت»

***

آیا به راستی یک محقق قرآن‌پژوه می‌تواند این همه اختلاف نسخه در کلمه واحده که معلوم نیست از کجا سرچشمه گرفته است، بپذیرد؟

نتیجه گیری و پایان

از آن‌چه به طور کاملاً مستند در فصول شش‌گانه فوق از نظر خوانندگان عزیز گذشت این نکته به روشنی به دست می‌آید که قرآن با رسم‌الخط «عثمان طه» با تمام مزایایی که دارد، دارای کاستی‌های بسیاری است که اگر دانشمندان اسلام، از جمله علمای حجاز، دست به دست هم دهند و آن را اصلاح کنند مسلمین جهان در قرائت از روی این نسخه گرفتار مشکلات فراوانی نخواهند شد.

شکوری - گروه دین و اندیشه تبیان