تبیان، دستیار زندگی
حتما در کتاب های درسی خود از حافظ سخنان زیادی آمده است و اشعارش را بسیار در کتاب هایتان خوانده اید. و شاید بعضی از آنها را از حفظ باشید. و امروز به مناسبت روز بزرگداشت حافظ، اندکی به زندگی او نیز می پردازیم. خواجه شمس الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرا
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شاعری با شهرت جهانی

شاعری با شهرت جهانی

حتما در کتاب های درسی تان از حافظ سخنان زیادی آمده است و اشعارش را بسیار در کتاب هایتان خوانده اید. و شاید بعضی از آنها را از حفظ باشید. و امروز به مناسبت روز بزرگداشت حافظ، اندکی به زندگی او نیز می پردازیم.

خواجه شمس الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی، شاعر بزرگ سده هشتم ایران شهرت جهانی دارد. محل تولد او شیراز بوده و در همان شهر نیز وفات یافته است.

بعد از مرگ پدرش، برادرانش که هر کدام بزرگتر از او بودند، به سویی رفتند و شمس الدین با مادرش در شیراز ماند اما در زندگی بسیار تهیدست بودند و روزگار سختی را می گذراندند.

شمس الدین همین که به سن جوانی رسید، در نانوایی به خمیرگیری مشغول شد، تا آنکه علاقه به تحصیل او را به مکتب خانه کشاند. تحصیل علوم و کمالات را در زادگاه خود کسب کرد و مجالس درس علماء بزرگ شهر خود را درک نمود. با توجه به سخنان محمد گلندام (از دوستان و همدرسان حافظ بود)، حافظ در دو رشته از دانش‌های زمان خود، یعنی علوم شرعی و علوم ادبی كار می‌كرد.

او قرآن کریم را از حفظ کرده بود، و به همین خاطر صاحبان علم و معرفت، لقب حافظ را به او داده اند. حافظ یعنی نگه دارنده و به کسی گفته می‌شود که بتواند قرآن را از حفظ بخواند.

محمد گلندام، دوست و همدرس حافظ، نام و عنوان‌های دیگر او را چنین آورده‌است: مولاناالاعظم، المرحوم‌الشهید، مفخرالعلماء، استاد نحاریرالادباء، شمس‌المله‌والدین، محمد حافظ شیرازی.

وی در سن 38 سالگی همسر خود را از دست داد. و پس از او بار دیگر زمانه نامهربانی خود را به او نشان داد و این بار فرزندش را از او گرفت.

دیوان حافظ که شامل 500 غزل، چند قصیده، دو مثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی است، تاکنون بیش از چهارصد بار به اشکال و شیوه‌های گوناگون، به زبان فارسی و دیگر زبان‌های جهان به ‌چاپ رسیده است. البته بیش‌تر شعرهای او غزل هستند.

ویژگی های شعر حافظ

1- رمزپردازی

شاعری با شهرت جهانی

رمزپردازی و وجود سمبل ها و نمادهای مختلف در شعر حافظ، باعث به وجود آمدن فضایی رمزآلود شده است که برای هر کسی معنای به خصوصی دارد. هر شخصی که شعر های حافظ را می خواند، تعبیری مربوط به خود از آن برداشت می کند.

2- لحن مناسب و پرشور شاعر در آغاز شعرها

با توجه به موضوع و مضمون شعر، شاعر لحنی خاص را برای شروع غزلهای خود در نظر می گیرد، این لحن ها گاه حماسی است و گاه طنزآمیز و زمانی نیز حسرت بار و اندوهگین است. اما بیت اول هر غزل او از نظر ادبیات قابل بررسی و تأمل است.

3- طنز پردازی

شمس الدین به صورت هنرمندانه از طنزهای ظریف در میان غزل های خود استفاده کرده است. گاهی به بیان ناگفته هایی می پردازد که تنها به وسیله ی طنز می توانست آن را مطرح کند.

4- ایهام و ابهام

شعر حافظ، شعر ایهام و ابهام است(یعنی به صورت غیر مستقیم سخن گفتن)، ابهام شعر حافظ لذت بخش و رازناک است. نقش موثر ایهام در شعر او را می توان از چند نظر تفسیر کرد:

اول، آن که حافظ به اقتضای هنرمندی می کوشیده تا شعر خود را به بهترین حالت ممکن بنویسد و از آنجا که ابهام جزء لاینفک شعر ناب محسوب می شود، حافظ بیشترین سود و بهره را از آن برده است.

دوم، زمانی که در آن زندگی می کرد، حکومتی پر فتنه داشت، به همین منظور از ابهام و طنز در شعرهایش استفاده می کرد. با این روش از فتنه های زمان نیز در امان می ماند.

سوم آن که در سنن عرفانی آشکار کردن اسرار، ناپسند شمرده می شود و شاعر و عارف متفکر، مجبور به آموختن زبان رمز است و راز آموزی عارفانه زبانی خاص دارد.

آرامگاه حافظ در شهر شیراز و در منطقه ی حافظیّه در فضایی زیبا وآکنده از عطر و گل‌های جان‌پرور، واقع شده‌است.

امروزه این مکان یکی از جاذبه‌های مهمّ گردشگری به‌شمار می‌رود و بسیاری از مشتاقان شعر و اندیشه‌ی حافظ را از اطراف جهان به این مکان می‌کشاند.

تهیه و تنظیم: مهدیه زمردکار

مطالب مرتبط

دل می رود ز دستم

پدر شعر کودکان

پروین،آسمان شعر کودک

 پروین اعتصامی

شاعر تک بیت‏های ناب

شرح حال دهخدا

برادر دریا

رودکی

روز فردوسی

اهلی شیرازی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.