تبیان، دستیار زندگی
دكترسادات ناصری مصحح قصص الخاقانی كه یكی ازمهمترین كتاب ها درموردفتح قندهارتوسط شاه عباس دوم است٬اوتارخان راازتركمانان دانسته است....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تركمان-اوتارخان(1072ھ.ق)
ترکمان - اوتارخان

از مجموعه مشاهیر مدفون در حرم امام رضا(ع)

اوتارخان ملقب به ذوالفقارخان ازامرای برجسته دوره شاه عباس دوم صفوی(1052-1077ھ.ق)٬حاكم درون وقوچان وبیگلربیگی قندهاربود.ازبخش نخستین حیات اوتارخان همچون بسیاری ازافرادنظامی دیگراطلاعی دردست نیست.دكترسادات ناصری مصحح قصص الخاقانی كه یكی ازمهمترین كتاب ها درموردفتح قندهارتوسط شاه عباس دوم است٬اوتارخان راازتركمانان دانسته است.اوقبل ازحمله شاه عباس٬درسال1058ھ.ق به قندهار٬حاكم درون قوچان بوده است.پس ازاین نام اوتارخان فقط درحوادث مربوط به درگیری ایران وهندبرسرقندهارذكرشده است.مغولان هندعلاوه براین كه مدعی قندهاربودند٬خودراوارث ماوراءالنهرمی دانستندودراغتشاشات آنجامداخله وحتی بلخ راتصرف كردندوشخصی به نام جان نثارخان رابرای جلوگیری ازواكنش ایران به دربارشاه عباس روانه كردند.شاه عباس دوم نیزاوتارخان رابرای سفارت به هندفرستاد.این مسائل نشانگراین است كه اوتارخان شخصیتی برجسته ومورداعتمادشاه عباس دوم بوده است.ازآنجاكه سفارت اوتارخان ونامه نگاری های شاه نتیجه ای نداشت شاه عباس درپاییز1058ھ.ق لشكریان خودراباحمایت توپخانه به درون افغانستان سوق داد و توانست قندهار و قلاع پیرامون آن را كه قوای كمكی به سركردگی شاهزاده اورنگ زیب ازراه برسدتصرف كند. اوتارخان دراین لشكركشی ودرمحاصره شهرقندهارازامرای برجسته شاه عباس دوم بود.شاه پس ازفتح قندهار حكومت این شهر را به محراب خان قاجار(م1058ھ.ق)داد و خود از طریق خراسان به اصفهان بازگشت.اما اوتارخان در كنار محراب خان در قندهار ماند.با بازگشت قسمت اعظم سپاه ایران٬هندی هابرای بازپس گیری قندهاراقدام كردندومدت چهارماه شهررامحاصره كردند.محراب خان ودیگرسرداران ازجمله اوتارخان به شدت مقاومت كردندوبارسیدن سپاهیان كمكی ایران هندی هادست ازمحاصره كشیدند٬امادراین هنگام٬نهم رمضان1058ھ.ق٬محراب خان حاكم شهردرگذشت.پس ازاینكه خبردرگذشت محراب خان به شاه عباس دوم رسیدوی حكومت این شهررابه اوتارخان دادوامراوكلانتران وریش سفیدان ورؤسای طوایف رابه اطاعت اودستورداد.اولین كاری كه اوتارخان انجام داداین بودكه به اوضاع قندهارسروسامان داد٬زیرامی دانست كه هندی هابه زودی دوباره قندهارراموردحمله قرارخواهندداد.ولی قلی بیگ شاملوكه خوددرخدمتاوتارخان بوده است می گوید:((بارسیدن فرمان حكومت٬اوتارخان برمسندنشست وبه انتظام اموروتعمیرعمارت هاوسروسامان دادن كشاورزی پرداخت نیزخندق دورقلعه قندهاررااز40گزعرض به 60گزتوسعه دادوبرعمق خندق وبرباره شهرافزودوسه برج درآن بناكردودستوردادسه توپ ریخته شود.همچنین تالاری درشهرساخت ودوبرج نیزدرداخل حصارقندهاربرپاكرد.))پیش بینی اوتارخان درست بودوهندی هابلافاصله درسال بعدبه شهرحمله کردندوقندهاررابه مدت هفتادویک روزمحاصره کردند.اوتارخان به شدت مقاومت کردوهندی هاکه خبرنزدیک شدن سپاه ایران راشنیدنددست ازمحاصره کشیده وعقب نشستند.پس ازچندی هندی هابرای بارسوم به رهبری داراشکوه٬ولیعهدهندباسپاه گران به قندهارلشکرکشیدند.اوتارخان این بارهم مقاومت نمودوشهرراتارسیدن نیروهای کمکی ایران حفظ کرد.بانزدیک شدن آنها٬هندی هاشهرراترک کردند.محاصره سوم قندهار6ماه طول کشیدوچون اوتارخان مقاومت بسیارکرده بودازسوی شاه عباس موردتوجه ویژه قرارگرفت.شاه برای اوپنج هزارتومان پول وخلعت های گرانبهافرستادوبه اولقب ذوالفقارخان اعطاکرد.همچنین بسیاری ازافرادزیردست اوتارخان راموردنوازش قراردادوانعام بخشید.اوتارخان تاپایان عمرخود(1072ﻫ.ق)حاکم قندهاربود.پس ازدرگذشت وی فرزندانش طی نامه ای به شاه عباس فوت وی رااطلاع دادند.شاه عباس دوم دستوردادبه جای وی برادرش گرجاسب بیگ(گرشاسب بیگ)حکومت قندهاررابه دست گیردوجنازه اوتارخان به مشهدمنتقل گرددودرحرم رضوی به خاک سپرده شود.فرزنداوصفی قلی خان برای مدتی حاکم درون وقوچان بود٬اماچون درمقابل ترکمانان قلماق سستی ورزیدشاه عباس اوراازاین مقام برکنارساخت.


منبع: کتاب مشاهیر مدفون در حرم رضوی

تنظیم برای تبیان: سمانه دولت آبادی