موتور جت

کلید هواپیماها نیروی پیشران خود را از موتور خود به دست می آورند. موتور هواپیماها ممکن است مانند موتور خودروها سیلندر - پیستونی باشد یا این که به صورت موتور جت باشد.

موتورهای جت می توانند نسبت به موتورهای سیلندر – پیستونی، هواپیما را با سرعت بسیار بیشتری به حرکت در آورند، لذا امروزه اکثر خطوط هوایی، هواپیماهای نظامی و حتی هواپیماهای تجاری کوچک از این موتور ها استفاده می کنند.

موتورهای جت به سه بخش عمده تقسیم می شوند: توربو جت، توربو پراب و توربو فن (Turbo jey، Turbo prob، Turbo fan)

موتورهای جت هوا را از یک طرف می مکند و آن را از طرف دیگر با سرعت بسیار بالاتری به بیرون پرتاپ می کنند و این امر سبب رانش هواپیما در جهت عکس حرکت هوا خواهد شد. دلیل ایجاد نیروی رانش را می توان با قانون سوم نیوتون یا قانون عمل و عکس العمل توجیه نمود.

یک موتور توربو فن را در شکل زیر مشاهده می کنید:

بخش های نشان داده شده در شکل فوق عبارتند از:

1. فن جادویی: این فن عظیم هوا را به درون موتور می کشد. مقداری از این هوا وارد کمپرسور می شود ولی بخش عمده آن از اطراف موتور عبور می کند و به بیرون می رود و در هنگام خروج مقداری نیروی رانش ایجاد می کند.

2. کمپر سور: هوا در کمپرسور فشرده می شود تا با فشار و دبی بالا وارد محفظه احتراق شود.

3. محفظه احتراق: سوخت (کروسین) به این محفظه پاشیده می شود و در مجاورت گرما و اکسیژن هوای فشرده شده، آتش می گیرد و در اثر احتراق منبسط می گردد و از عقب موتور خارج می شود.

4. توربین عقبی: گازهای احتراق تولید شده از پره های این توربین عبور می کنند و آن را به چرخش در می آورند. شافت این توربین به کمپرسور و فن جلویی متصل می باشد و آن ها را نیز به چرخش در می آورد.

5. اگزوز: گازهای احتراقی از این محل خارج می شوند و تولید نیروی پیشران می کنند، ولی هوای خروجی از فن های جلویی مقدار عمده نیروی پیشران را در یک موتور جت تولید می نمایند.

6. لوله های سوخت رسان.

7. خروجی هوای سرد پیشران، تولید شده توسط فن جلویی.

یک موتور تور بو جت به صورت زیر می باشد:

این موتور ها از موتورهای توربو فن قدیمی تر می باشند، سر و صدای بیشتری تولید می کنند و سوخت بیشتری مصرف می نمایند. هواپیمای ما فوق صوت کنکورد، یکی از معدود هواپیماهای مسافربری است که از این نوع موتور استفاده می کند. در شکل فوق نقطه 1 ورودی هوا، نقطه 2 کمپر سور، نقطه 3 محفظه احتراق و نقطه 4 توربین می باشد.

یک موتور توربو پراب را در شکل زیر مشاهده می کنید.

طرز کار این موتورها شبیه موتورهای توربو جت است ولی توربین آن ها، پره ای را نیز به چرخش در می آورد که این پروانه بخش عمده نیروی پیشران را تولید می کند. این موتورها سوخت کمتری مصرف می کنند، ولی از موتورهای توربو جت و توربو فن کندتر می باشند.