کارآوا؛ ظرفیت پنهان گردشگری
«كارآوا» یا ترانه‌هایی كه به هنگام كار و به ساده‌ترین شكل خوانده می‌شدند این قابلیت را دارند که هر ساله گردشگران بسیاری را به جانب خود بكشانند. اما نکته این است که تا چه اندازه از این موسیقی عامیانه خود برای جذب گردشگر بهره برده‌ایم؟
هوشنگ جاوید، مردم‌شناس و پژوهشگر موسیقی نواحی، «كارآوا» را آوازهایی می‌داند كه در گذشته و به هنگام كار خوانده می‌شده است.ترانه‌هایی كه امروز و با توجه به تغییر شرایط و مناسبات زندگی كنونی از بین رفته و تنها بخشی از انها باقی مانده‌اند.
جاوید با اشاره به این‌كه امروز همه چیز تغییر كرده و مناسبات زندگی كنونی دگرگون شده ، می‌گوید: « امروز، كمتر كسی از داس برای درو استفاده می‌كند به همین‌خاطر، كارآواهایی كه به هنگام درو خوانده می‌شده، از بین رفته و فراموش شده است. امروز به‌جای خواندن ترانه‌های كار، سوار كمباین می‌شوند و به ترانه‌های بی‌محتوایی كه بر سی‌دی ظبط شده، گوش می‌دهند.»
«كارآوا» را آوازهایی می‌داند كه در گذشته و به هنگام كار خوانده می‌شده است.ترانه‌هایی كه امروز و با توجه به تغییر شرایط و مناسبات زندگی كنونی از بین رفته و تنها بخشی از انها باقی مانده‌اند
نویسنده كتاب پژوهشی « موسیقی رمضان» براین باور است كه« مهارت‌هایی كه در ایران وجود دارد، دوره به دوره تكمیل شده است. برای نمونه، دوبیتی به روزگار رودكی برمی‌گردد. پس از آن، رباعی‌های خیابانی یا ترانه‌های «كوچه باغی» پدید می‌آیند و این همان چیزی است كه قلندرها و به ویژه ابوسعید ابوالخیر از آن بهره می‌برند و « هراره» اش می‌نامند.»
«روزگاری اگر كسی هراره می‌خواند، خراسانیان، مسخره‌اش می‌كردند اما همین هراره‌ها به صورت آواهای كار در آمد و در میان مردم گسترش یافت. به‌عبارتی، حتی آنچه كه فولكلور و عامیانه‌اش می‌دانیم هم، از سوی خواص پدید می‌آید و در میان توده مردم، رواج می‌یابد. ترانه‌هایی كه شرایط اجتماعی و فرهنگی حاكم بر جامعه آن روز و وضعیت روحی مردم آن دوره را می‌رساند.»
جاوید، توجه به اداب و رسوم و فولكلور را یكی از راه‌های جذب گردشگر می‌داند و می گوید:« ایران، سرزمین آیین هاست و ایین‌ها، فرهنگ سازند و آنچه اهمیت دارد و برای گردشگران، جذاب است، همین فرهنگ و تفاوت‌های فرهنگی است. برای نمونه مراسم تشت‌زنی زنان گیلان، می‌تواند گردشگران بسیاری را به سمت خود بخواند.»
« چند سالی است كه تركیه با پهن‌كردن سفره افطار و به‌جا آوردن آیین افطاری، گردشگران بسیاری را جذب می‌كند؛ آیینی كه به باور مردم تركیه از دوره عثمانی باقی مانده‌است؛ دورانی كه به ان باور چندانی ندارند زیرا با امدن آتاتورك به روزگار پادشاهی پایان دادند و جمهوری را پذیرفتند اما مراسم زیبای افطار را كه در آن زمان رواج داشته، همچنان و با همان شیوه اجرا می‌كنند و با این روش هم فرهنگ خود را معرفی می‌كنند و هم به درامدی كلان دست می‌یابند.»
جاوید همچنین از برگزاری جشنواره كارآواها خبر می‌دهد: «نخستین همایش « كارآواها و آیین‌های موسیقی كار در ایران» ، از 17 تا 20 مهرماه در تالار اندیشه حوزه هنری و با هدف گردآوری و مستندكردن این‌گونه از ترانه‌های بومی و مردمی برگزار می‌شود.»
گروه گردشگری تبیان- الهام مرادی
منبع:chn
