دانشگاه های خالی، درخواستهای جدیدالتاسیس

بخش اجتماعی -مسئولان اتحادیه دانشگاه های غیر انتفاعی و غیر دولتی می گویند در آستانه سال تحصیلی جدید، نزدیک به نیمی از ظرفیت موسسات آنها خالی مانده است.

مسئولان اتحادیه دانشگاه های غیر انتفاعی و غیر دولتی می گویند در آستانه سال تحصیلی جدید، نزدیک به نیمی از ظرفیت موسسات آنها خالی مانده است. این در حالی است که به گفته مقامات وزارت علوم، با وجود 267 موسسه آموزش عالی غیر انتفاعی، درخواست زیادی برای ایجاد موسسات جدید از سوی استادان و فعالان حوزه آموزش به این وزارتخانه رسیده و آنها مشغول بررسی این درخواستها هستند. اکنون معلوم نیست چرا برخی از فعالان تلاش می کنند با وجودی که سایه ورشکستگی بر سر تعدادی از موسسات آموزش عالی غیر انتفاعی افتاده، هنوز دانشگاه در کشور تاسیس کنند. باید به این موضوع نیز توجه کرد که به گفته دانشجو، وزیر علوم و تحقیقات و فناوری، به دلیل کاهش جمعیت دانشجویان، نزدیک به 200 هزار صندلی در دانشگاه های سراسر کشور خالی مانده است.

ظرفیتهای خالی، نگرانی دانشگاه داران

استقبال پذیرفته شدگان امسال دانشگاههای غیرانتفاعی غیردولتی به گفته نایب رئیس اتحادیه این دانشگاهها کمتر از سال گذشته بوده به طوری که در مجموع نیمی از ظرفیت این دانشگاهها در سال تحصیلی جدید تکمیل نشده است. گزارش های حاکی از این است که میزان استقبال پذیرفته شدگان دانشگاهها و موسسه های آموزش عالی غیرانتفاعی غیردولتی در سال گذشته به طور میانگین 64 درصد ظرفیت این دانشگاهها را تکمیل کرده و حدود 36 درصد صندلیها خالی مانده بودند.

با این وجود، مسئولان وزارت علوم می گویند هنوز 246 درخواست موسسه جدید در این وزارتخانه به ثبت رسیده و درخواست کنندگان انتظار دارند به سرعت، تقاضایشان مورد رسیدگی و موافقت قرار گیرد.

این در حالی است که محمد حسن طیرانی نایب رئیس اتحادیه دانشگاهها و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی غیردولتی با بیان اینکه شاید حدود 50 درصد ظرفیت این موسسات پر شود، گفته است: "فرصت برای ثبت نام در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی غیر دولتی هنوز هم وجود دارد اما دیگر احتمال نمی دهیم داوطلب زیادی برای ثبت نام مراجعه کند اما کسی که ثبت نام نکرده باشد، می تواند ظرف هفته جاری مراجعه کند."

ادغام برای بقا

در هفته های گذشته، خبرهایی درباره اینکه برخی از رشته های دانشگاهی در موسسات غیر انتفاعی هنوز موفق به ثبت نام دانشجو به تعداد مورد نیاز نشده اند، منتشر شد. به گفته علی آهوان منش، رئیس اتحادیه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی که خود صاحب یک موسسه آموزش عالی در اصفهان است، همزمان با اعلام نتایج کنکور 735 نفر برای ثبت‌نام در این  موسسه غیرانتفاعی معرفی شدند، اما در اولین روز از فرصت سه روزه فقط دو نفر برای ثبت‌نام مراجعه کردند. به گفته این فعال آموزشی، به‌طور حتم صندلی‌های زیادی در دانشگاه های غیر انتفاعی خالی می‌مانند و دوره‌هایی که به حد نصاب نرسد حذف می‌شوند.

علی آهون‌منش که ریاست موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی صنعتی فولاد اصفهان را نیز بر عهده دارد، می گوید: "سال گذشته 35 درصد از کل ظرفیت موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی صنعتی فولاد اصفهان خالی ماند."

این رئیس دانشگاه در پاسخ به اینکه آیا تاکنون سابقه داشته که تعداد ثبت‌نام‌کنندگان در یک رشته به حد نصاب نرسد، اظهار می دارد: "سال گذشته در رشته کاردانی کامپیوتر تعداد ثبت‌نام‌کنندگان به اندازه‌ای کم بود که اصلا کلاسی برای این رشته تشکیل نشد، لذا امسال در موسسه ما دیگر در مقطع کاردانی رشته کامپیوتر پذیرش دانشجو نداشتیم."

با وجود کسادی بازار دانشگاه های غیر انتفاعی، وزارت علوم اعلام کرده بود در صورتی که کمتر از 15 نفر برای یک رشته ثبت نام نکنند، آن رشته باید منحل شود.

ولی ظاهرا مقامات اتحادیه موسسات غیر انتفاعی غیر دولتی برای این مشکل نیز چاره ای اندیشیده اند. آنها روش "ادغام برای بقا" را پیش گرفته اند. نایب رئیس اتحادیه موسسات آموزش عالی غیر انتفاعی درباره سرنوشت رشته هایی که به علت تعداد کم ثبت شدگان در آنها در مرز انحلال قرار می گیرند می گوید: "اگر داوطلب رشته ای کم باشد آن رشته در موسسه دیگر ادغام می شود. به عنوان مثال دو موسسه در یک شهر در نزدیکی یکدیگر قرار دارند، یکی مهندسی نرم افزار و دیگری مهندسی سخت افزار دارد و ثبت نام کنندگان در این دو رشته نیز کم هستند، آنگاه یک سناریو برای ثبت نام کنندگان در آنها می تواند این باشد که دانشجویان این دو در یکی از موسسه ها دور هم جمع شوند."

انتخاب با دانشجوست

مدیرکل دفتر آموزش‌های آزاد و غیرانتفاعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پیش از اعلام نتایج کنکور امسال درباره ظرفیت موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی به خبرگزاریها گفته بود: قطعا برای تمامی شرکت‌کننده‌های کنکور در موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی ظرفیت وجود دارد، اما حق انتخاب با دانشجو است.

بنا بر اظهارات غلامعلی نادری ظرفیت پذیرش دانشجو در موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی در کنکور امسال به‌طور دقیق مشخص نشده است اما ظاهرا وضعیت به‌گونه‌ای پیش رفته که صندلی خالی برای پذیرش دانشجو وجود خواهد داشت. البته ظاهرا این وضعیت، منجر به خالی ماندن نیمی از صندلیهای دانشگاه های غیر انتفاعی شده است.

مقامات تصمیم گیرنده در وزارت علوم می گویند موسسات غیرانتفاعی به تعداد کافی در سطح کشور وجود دارند، اما تعداد دانشجویانی که در این موسسات ثبت‌نام می‌کنند کم است، از این رو همیشه صندلی خالی در موسسات باقی می‌ماند.

ترفندهایی برای ماندن

با این همه، صاحبان موسسات آموزش عالی غیر انتفاعی نیز بیکار ننشسته اند. آنها می گویند با وجودی که حقوق هیات علمی دانشگاه هایشان از سال 80 تاکنون، افزایش 500 درصدی را تجربه کرده و مدیران این دانشگاه ها مجبور شده اند برای کارمندان اداری و مالی خود از سال 80 تا امسال، حقوقی با افزایش 430 درصد را پرداخت کنند، تنها سالانه 10 درصد در شهریه های خود افزایش اعمال کرده اند. به بیان دیگر، اکنون شهریه های این قبیل دانشگاه ها، در پایین ترین سطح نسبت به دانشگاه های دیگر مانند آزاد اسلامی و علمی-کاربردی قرار دارد.

آنها می گویند با این کار، توان رقابت در بازار جذب دانشجو را به دست خواهند آورد و از سوی دیگر با افزایش کیفیت آموزش خود، برای جذب دانشجویان وارد رقابت با دانشگاه های معتبر و معظم دیگر نیز خواهند شد.

از سوی دیگر، در حال حاضر در بسیاری از مؤسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی به اعضای هیئت مؤسس تحت عناوین مختلف که رایج‌ترین آن حق جلسه، حق مشاوره، پاداش و هدیه و ... است، مبالغی پرداخت می‌شود که به آن بایستی مبالغ مربوط به ایاب و ذهاب، مسافرت‌ها، خودرو خدمت و ... را اضافه کرد. با این وجود، تعداد 250 هزار دانشجویی که در مقاطع کاردانی و کارشناسی این دانشگاه ها تحصیل می کنند، به خوبی می دانند باید تمامی هزینه های دانشگاه محل تحصیل خود را با پرداخت شهریه هایی که گفته می شود برای هر ترم مابین 300 تا 350 هزار تومان تعیین می شود، تامین کنند.

از طرفی، بر اساس مصوبه ای که اتحادیه دانشگاه های غیر انتفاعی توانسته است از تصویب وزارت علوم بگذارند، تاسیس موسسه های غیر انتفاعی جدید در برخی استانها مانند تهران، تا اطلاع ثانوی ممنوع شده است. به همین خاطر، برخی استانها با تراکم بیش از اندازه دانشگاه های غیر انتفاعی مواجه شده اند. طبق اعلام وزارت علوم، استان مازندران با داشتن 38 و استان اصفهان با دارا بودن 34 موسسه غیر انتفاعی در زمره شلوغ ترین استانهای کشور قرار دارند. این در حالی است که استقبال از ایجاد موسسات آموزش عالی در استانهایی مانند کهگلیویه و بویر احمد و ایلام، تنها در حد عدد یک باقی مانده است.

ولی مجلس در مقابل درخواستهای کمک از سوی این موسسات واکنش نشان داده و در خرداد ماه گذشته، از زبان تعدادی از نمایندگان، طرح دولت برای حمایت از موسسات را "بدعت جدید در نظام آموزشی" قلمداد کرده بود.

با این همه به نظر می رسد با وجود تصمیم سازمان سنجش برای افزایش میزان سهمیه دانشجویان به این قبیل موسسات، پیش بینی خالی ماندن نیمی از ظرفیتهای دانشگاه های غیر انتفاعی، چندان هم دور از واقعیت نخواهد بود. زیرا دوره های فراگیر دانشگاه پیام نور و پودمانهای دانشگاه های علمی-کاربردی، مجالی برای حضور دانشجویان در موسسات آموزش عالی غیر انتفاعی نمی گذارد، هر چند شهریه آنها نسبت به سایر دانشگاه ها کمتر، یا بنا به ادعای مسئولان اتحادیه شان، دارای سطح کیفی بالاتری نسبت به همتایان خود باشد.

منبع خبرآنلاین

تنظیم برای تبیان:هنگامه سهرابی

گروه جامعه و ارتباطات