آنجا كه كویر به جنگل می‌رسد
شیخ حسن جوری، بایزید بسطامی، جنگل ابر یا بزرگ‌ترین كاروانسرای این مرز پرگهر... تأمل در هركدام خیالی است نازك و شاعرانه، از رزم و عرفان گرفته تا تاریخ و طبیعت. بی‌دلیل نیست كه این دیار را نگین 4 فصل استان نامیده‌اند.
نامش شاهرود است. این نام به دلیل جلگه‌ای حاصلخیز بوده كه از رودشاه سیراب می‌شده است. هر چند که در قدیم به آن شخره و شاخره هم گفته‌اند.
زیبایی 4 فصل جنگل
دوست داریم همین اول قصه شما را با خود به یك رویا ببریم. تعجب نكنید اتفاقا این بار رویای شما بی‌كم و كاست به واقعیت می‌پیوندد. این بار می‌توانید لطافت ابر را زیر پای خود احساس كنید. اینجا ایران است 50 كیلومتری شرق شاهرود. اینك از نردبام احساست بالا آمده‌ای. شاعرانه‌ترین لحظه، شاهكار، یك تابلوی بی‌نظیر و... در وصفش می‌مانی. اینجا نقطه اتصال كویر و جنگل است. در ادامه همین مسیر شما به جنگل‌های سبز خواهید رسید. تضاد طبیعت طنازی می‌كند. كویر به جنگل و آسمان به زمین آمده است. بر این بلندا، ابر را نفس می‌كشی و چشم را بر بیكران جنگل خواهید دوخت. مجاورت 2 ناحیه كم‌فشار و پرفشار (دشت گرگان و منطقه ابر) باعث شده هر وقت زمین انرژی می‌گیرد ابرها جابه‌جا شوند. اطراف این شاهكار، پوششی گیاهی است از همه رنگ. هر فصل، این خاك رنگ و بویی دارد. سنگ تمام گذاشته است این خالق بی‌همتا.
شكار بی‌شكار
طبیعت گردی جان را تازه می‌كند و روح را نوازش. از بالای ابرها فرود خواهیم آمد و در دره‌های طولانی و عمیق قدم برمی‌داریم. ارتفاعات به هم پیوسته با صخره‌هایی استوار. قله بلند یخدان 2 هزار و 900 متر ارتفاع دارد، دره‌هایش وهم‌انگیز است؛ خانه‌ای امن برای حیات وحش، در امان از زخم نیشتر شكارچیان.
اهمیت اینجا بیشتر به دلیل وجود تنوع حیوانات وحشی است. هنوز چندین قلاده پلنگ در اینجا زنده مانده‌اند. البته بعید است شما با چند ساعت حضور، افتخار ملاقات آنها را پیدا كنید. پرندگان كمیاب، كبك دری، گله‌های قوچ و میش و كل و بز این كوهستان را به منطقه‌ای بسیار پر اهمیت تبدیل كرده است.
منطقه حفاظت شده دیگری به نام خوارتوران در قسمت جنوب شرقی شاهرود وجود دارد كه یك گورخر معروف به نام گورخر ایرانی را در شناسنامه خود دارد. این حیوان زیبا منحصر به كشور ایران است. در قلمروی گورخرها حیواناتی دیگر نظیر خرگوش، كبك، تیهو، هوبره، تشی، باقرقره، شغال، پلنگ، گرگ، كفتار، آهو، جبیر، كل، بز، میش و قوچ نیز زندگی می‌كنند.
این منطقه ممنوعه بزرگ‌ترین منطقه حفاظت شده در ایران است با مساحتی بیش از یك‌میلیون هكتار. اگر شما مسحور دنیای وحش هستید به شما پیشنهاد می‌دهیم از منطقه حفاظت شده خوش ییلاق بازدید كنید. این منطقه در قسمت شمال شرقی شاهرود قرار گرفته است، شاید موفق شوید یك خرس را رویت كنید!
تپه‌های سنگ چخماق
همیشه دیدن آثار و اشیای بازمانده از انسان‌های اولیه شگفت‌انگیز است، پس تا فرصت دارید دیدن تپه‌های سنگ چخماق را از دست ندهید. حتما با شنیدن این نام به یاد آتش درست كردن انسان‌های اولیه می‌افتید. نگران نباشید این تپه‌ها 8 كیلومتر از شهر فاصله دارند، این تپه‌ها برای اولین بار در سال 1971 میلادی توسط باستان‌شناسان مورد كاوش قرار گرفت و تیغه‌هایی برای بریدن سنگ و اشیای شكار را در آن پیدا كرده‌اند. دو تپه شمالی و جنوبی آن به دوران اسلامی باز می‌گردد و سایر تپه‌ها نیز به دوره‌های دیگر متعلق است.
اگر باز هم فرصت دارید می‌توانید از تپه خوریان دیدن كنید، اینجا هم فقط و فقط 10 كیلومتر از شهر فاصله دارد. در این تپه نیز كلی آثار متعلق به انسان‌های پیشین شامل ظروف سنگی، درفش‌های استخوانی، مهرهای سفالی و... متعلق به هزاره 5 پیش از میلاد به دست آمده است.
اندر پیچ و خم قلعه
نه تنها شاهرود، بلكه شهرهای اطراف شاهرود نیز دارای قلعه‌های بسیاری از اعصار مختلف هستند. از میان این همه، هر روز هنری از نیاكان نیك سرشت ایرانی از دل خاك سر بر می‌آورد. در چند سال اخیر در یكی از روستاهای نزدیك شاهرود یك قلعه مستطیلی شكل با ارتفاع 15 متر مربوط به زمان پارت‌ها و ساسانیان با قدمتی 2000 ساله كشف شد كه در داخل آن بقایای كوره آجرپزی و سفالینه‌های مربوط به دوران‌های مزبور به دست آمد. بنا بر نظر كارشناسان این قلعه در ابتدا 3 طبقه بوده است.
میامی یكی دیگر از قلعه‌های منطقه است، كمی شبیه نام‌های ژاپنی است و همنام ایالتی در آمریكا كه برخی از اهالی محلی به شوخی به آن ایالت میامی می‌گویند. دیدن این قلعه خالی از لطف نیست، حداقل برای تأسف خوردن! در حال حاضر این قلعه چیزی شبیه ویرانه است. آنچه از شواهد بر می‌آید این قلعه به دلیل تهاجم مغول‌ها ویران شده است. غیر از این قلعه، بر بام كوه میامی، قلعه اراكی وجود دارد كه دارای 4 برج، یك دروازه آجری و آب انبار بزرگ است.
خانه‌ای به نام یغمایی‌ها
در خیابان تهران، خیابان 8 شهریور، خانه‌ای بی‌نظیر وجود دارد از حیث معماری. این بنا كه قسر در رفته از دست ساخت و سازها، یكی از زیباترین خانه‌های شاهرود قدیم به شمار می‌رود.
به این ساختمان، خانه یغمایی‌های شاهرود می‌گویند. خود شما اذعان خواهید كرد كه المان‌های به كار رفته در معماری این بنا در شهر شاهرود بی‌نظیر است. نقشه آن به صورت یك حیاط مركزی است كه ورودی خانه به‌وسیله یك راهرو به حیاط وصل می‌شود.
یك بالاخانه روی راهرو نیز قرار گرفته است كه با عبور از یك راه پله مارپیچی می‌توانید به آنجا بروید. این بنا در سال 1305 شمسی ساخته شده است.
در بخش غربی حیاط نیز حوضخانه، اتاق‌های مهمان، آب انبار، ایوان و تنها بادگیر شهر قرار گرفته است.
گروه گردشگری تبیان- الهام مرادی
منبع: جام جم
