اثر این همه شامپو واقعی است؟
مصاحبه اختصاصی تبیان با دکتر سعید کشاورز، متخصص پوست و مو (1)
این روزها اکثر افراد با مشکلی در پوست یا موهای شان مواجه هستند. ما هم سعی کردیم با دکتر سعید کشاورز، متخصص پوست و مو در این زمینه گفتگویی داشته باشیم.
تبیان- آقای دکتر، به عنوان کسی که مراجعین بسیاری دارید و اعتبارتان به خصوص در مجامع پزشکی برای همه اثبات شده است، به نظر شما اساسی ترین مشکلات مراجعین در بخش پوست و مو چیست؟
شایع ترین مشکلات را در چند بخش می توان عنوان کرد که بیش از نود درصد مراجعین با آن ها درگیر هستند؛ این موارد شامل ریزش مو، موهای زائد، آکنه و جوش های بدن، لک ها و تیرگی های پوست و اگزما می باشد. این چند موضوع بیشترین مراجعات ما را تشکیل می دهند.
تبیان- در مورد شامپوها که هر روز نوع جدیدی از آن ها به بازار می آید ، به عنوان مثال شامپوی مخصوص موهای چرب، شامپوی ویتامینه، گیاهی، با مصرف روزانه ، انرژیک و ... توضیح دهید؟
اصلی ترین کاری که شامپو برای ما انجام می دهد، شویندگی است. پس تاثیر مناسب شامپو این است که چربی ، گرد و غبار و پوسته های سر را به خوبی بشوید و موها را تمیز کند.
اثر مضری که شامپو می تواند داشته باشد این است که موها را خشک یا شکننده کند و باعث ریزش مو و موخوره گردد.
جز این موارد، سایر بحث ها علمی نیست؛ مثلا اینکه شامپویی باعث رویش مو می شود اصلا چنین چیزی وجود ندارد؛ یا مثلا شامپویی که به مو مواد معدنی و پروتئین می رساند، این یک دروغ است، چون مو جسمی مرده است. رسیدن پروتئین به جسم مرده هیچ اثری ندارد. مو نه عصب دارد و نه خون رسانی.
شامپوی خوب شامپویی است که موهای سر را بدون ایجاد خشکی و شکنندگی
و موخوره تمیز کند
البته شامپوی خوب و بد داریم، اما به این معنا نیست که شامپو خون رسانی می کند و به مو مواد غذایی می رساند. این ها در علم پزشکی معنایی ندارد.
تبیان- مگر ریشه ی مو زنده نیست؟
چرا ریشه ی مو زنده است، اما در ذهن عامه ی مردم یک سوء تفاهمی در این باره وجود دارد. وقتی از ریشه ی مو صحبت می کنیم، ناخودآگاه آن را با ریشه ی درخت مقایسه می کنند و فکر می کنند ته مویی که کنده می شود، ریشه است. این ریشه نیست، بلکه ریشه ی مو شکلی شبیه یک فنجان دارد که در واقع مو داخل آن قرار می گیرد.
بنابراین معنا ندارد که بگوییم شامپو، عامل تغذیه ی ریشه ی مو می باشد. بعضی از شامپوها باعث تسریع جریان خون در پوست سرمی شوند، ولی واقعا حکم دارو را ندارند.
شامپوی خوب شامپویی است که موهای سر را بدون ایجاد خشکی و شکنندگی و موخوره تمیز کند. در عین حال بهتر است همیشه از یک نوع شامپو استفاده کنیم.
میزان شستشوی سر هم به میزان تعریق فرد، چربی سر، مجاورت با آفتاب ، استرس، نوع فصل و خیلی عوامل دیگر بستگی دارد. ممکن است به فردی توصیه کنیم هفته ای یک بار سرش را بشوید، ولی به دیگری بگوییم روزی دو بار این کار را انجام دهد، زیرا مثلا موهای سر یک نفر خیلی چرب است، خیلی عرق می کند یا کارش طوری است که زیاد در مجاورت آفتاب قرار می گیرد. این ها کاملا در بهداشت مو موثرند.
تبیان- آخرین مدل این تنوع، شامپوی رفع سفیدی موی سر است که ظاهرا چند وقتی است به بازار آمده. این مطلب از لحاظ پزشکی صحت دارد؟
این مطلب به هیچ وجه علمی نیست. در ریشه ی مو یک سری سلول های رنگدانه ساز وجود دارند که عامل ایجاد رنگ موی سرهستند. وقتی این سلول ها بمیرند، دیگر رنگی به مو نمی دهند، یعنی مو سفید می شود. حتی درمان دارویی رفع سفیدی مو، درمان فوق العاده سختی است.
اصلا بحث شامپوی ایرانی و خارجی و گران و ارزان نیست. ممکن است شخصی هنوز از همان شامپوهای قدیمی تخم مرغی استفاده کند و کاملا هم راضی باشد. تشخیص این موضوع به تجربه خود فرد بستگی دارد.
تبیان- معیار انتخاب یک شامپوی مناسب برای هر فرد چیست؟
این است که سر را تمیز و موها را براق کند. باعث ایجاد پوسته ، شوره و خارش در سر نشود. موخوره و خشکی و شکنندگی مو ایجاد نکند.
تبیان- یعنی نحوه و نوع استفاده از شامپو می تواند در ریزش مو موثر باشد؟
ریزش مو خیلی وابسته به شامپو نیست. اگر شامپو بخواهد باعث ریزش مو شود، در حقیقت قبل از آن موخوره و خشکی مو باعث ریزش مو شده است. اگر شما شامپویی استفاده کردید و به موهای تان دست زدید و دیدید که خشک شده است، طبیعتا ریزش مو پیدا خواهید کرد.
تبیان- در مورد شوره سر هم اگر امکان دارد توضیح دهید؟
شوره سر همان سلول هایی است که در کف سر ساخته می شوند و به سطح مو می آیند.
شوره به صورت عادی در همه ی افراد وجود دارد و با شستشوی سر از بین می رود. در واقع شوره سر یک روند طبیعی است که در بعضی افراد تبدیل به بیماری می شود، یعنی یا رشد این سلول ها زیاد می شود و یا چربی سر افزایش پیدا می کند و یا یک نوع قارچ یا حساسیت پوستی است.
افزایش سلول ها یا چربی کف سر و یا ایجاد قارچ یا حساسیت پوستی به عوامل زیادی بستگی دارد؛ مثل عصبی شدن، عرق کردن زیاد، مصرف بعضی غذاهای محرک (مثل فلفل، ادویه، بادمجان)، نوع شامپو و حتی تغییرات هورمونی داخل بدن مثل هورمون های تیروئیدی یا جنسی. این ها دلایلی است که می توانند در مراحلی شوره را کم یا زیاد کنند.
بنابراین شوره ی سر در میزان کم طبیعی است، اما وقتی خیلی زیاد می شود ، تبدیل به یک مشکل می گردد.
تبیان- به نظر شما شامپوی ضد شوره چه نقشی می تواند در جلوگیری از این پدیده ایفا کند؟
در مورد شوره ی سر استفاده از شامپوی مناسب کاملا موثر است، زیرا همانطور که در بالا گفتم نوع شامپو در ایجاد شوره موثر است.
شامپوهای ضد شوره راه خوبی برای درمان شوره هستند، البته مثل همه ی درمان ها موقتی اند، یعنی فقط زمانی که شوره دارید، می توانید از آنها استفاده کنید.
خیلی از این شامپوها اثر ضد قارچ دارند، یعنی قارچ های سر را کم می کنند، بعضی ها چربی سر را می گیرند و برخی از آنها ضد حساسیت هستند، یا مخلوطی از این اثرها.
یک نکته ی کلی یادتان باشد و این که شما باید خودتان ببینید وضعیت موهایتان چگونه است. اگر موهای شما چرب است، باید شامپویی را استفاده کنید که خشک کننده است، یا اگر موهای خشکی دارید، از شامپوی نرم کننده استفاده کنید. اگر موهای تان شوره داشت، می بایست از شامپوی ضد شوره استفاده کنید، در واقع شامپوی ضد شوره مثل شامپوی مخصوص موهای چرب است، ولی با قدرت اثرگذاری بیشتر.
اگر بخواهیم شامپوها را از ضعیف به قوی درجه بندی کنیم شامپوی ضعیف ضعیف شامل شامپوی بچه و روزانه است، بعد شامپوهای موهای خشک، بعد شامپوی موهای معمولی، بعد شامپوی موهای چرب و بعد شامپوی ضد شوره.
برای همین توصیه می شود شامپوی ضد شوره را زیاد استفاده نکنید، چون خیلی قوی است.
بهتر است همیشه از یک نوع شامپو استفاده کنیم
تبیان- در مورد شامپوهای گیاهی توضیح دهید. آیا گیاهی بودن یک شامپو، یک مزیت محسوب می شود؟
کلا در کرم ها و شامپوها و حتی اخیرا در مورد غذاها روی این مطلب به شدت تاکید می شود. این مطلب خیلی بیش از حد بزرگ نمایی شده است. صرفا نمی توانیم بگوییم که یک محصول اگر گیاهی است خوب است و اگر شیمیایی است، بد.
اما بعضی از گیاهان خاصیت دارویی دارند؛ مثلا سیر ریشه ی مو را برای رشد تحریک می کند. حنا و سدر هم ساقه ی مو را تقویت می کنند.
حتی در مواردی برخی گیاهان به طور موضعی استفاده می شوند، مثل رزماری که به رویش مو کمک می کند.
بنابراین شامپوها و داروهای گیاهی هم می توانند در رشد مو موثر باشند، اما به طور مطلق نمی توان گفت که یک ترکیب به صرف گیاهی بودن، از یک ترکیب شیمیایی بهتر است.
قسمت بعدی این مصاحبه را انشاءا... هفته ی بعد در معرض دید شما قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید.
اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.
* مطالب مرتبط:
چقدر و چگونه موها را باید شست؟
سئوالاتی درباره شامپوها (1) و (2)
چگونه موهایی سالم و جذاب داشته باشیم
استفاده زیاد از شامپو موجب موخوره...
بخش تغذیه و سلامت تبیان
