داستان پردازی و حافظه

شیوه داستان پردازی

یکی از راه های تقویت یا کمک به حافظه استفاده از داستان پردازی است. تجربه نشان داده است که ایجاد ارتباط میان کلمه ها و موضوع ها برای یاد سپاری و یادآوری مطالب، بسیار مفید است. یکی از انواع ارتباط، داستانی است که کلمه های مورد نظر را به هم ارتباط دهد. داستانی که ساخته و پرداخته می شود، هر چه باشد خوب است. مقصود ما البته خلق یک اثر هنری نیست، بلکه فقط به کمی ذوق نیاز داریم تا به کمک یک داستان ساده کلمات را به هم پیوند دهیم. این داستان ممکن است ساده، سطحی، بچه گانه یا حتی خنده دار باشد، ولی مهم این است که بتوان آن را به راحتی یاد آوری کرد.

مثال 1- فرض کنیم بخواهیم شهر های مهم استان فارس را به خاطر بسپاریم. این شهر ها عبارتند از: فیروز آباد، مرو دشت، لار، داراب، نیریز، فسا، کازرون، جهرم.

می توانیم داستانی بسازیم که این کلمه ها و یا چیزی شبیه آن ها که اصل کلمه را به ذهن آورد در آن بیاید. مثلاً می گوییم: انگشتری از فیروزه در آبادان خریدم تا به مرو ببرم. دشتی از لاله را آن جا دیدم و پیری که دارایی او تنها نی کوچکی بود و افسانه ها می گفت از کار و زندگی و جار هم می زد که نامردان دور شوند. اکنون بار دیگر به همان کلمه ها دقت کنید:

انگشتری از فیروزه آبادان (فیروز آباد) خریدم که به مرو ببرم. دشتی (مرو دشت) از لاله را (لار) آنجا دید م و پیری که دارایی (داراب) او تنها نی کوچکی (نیریز) بود و افسانه ها (فسا) می گفت از کار و زندگی (کازرون) و جار هم (جهرم) می زد.

اگر از این داستان خوشتان نمی آید خود تان داستان مناسبی بسازید چه بهتر که برای تمرین یکی دیگر از استانها را در نظر بگیرید.

مثال 2- به این جمله دقت کنید: در سینی نامه ای بود که بوی ریحان می داد. خواهرم زری رازی را با من در میان نهاده بود. گفتم جمع شید، از کاشان نامه آمده. در خیمه جا برای همگان بود. آیا این جمله ها کمکتان می کند که نام چند دانشمند ایرانی: بو علی سینا، ابو ریحان، خوارزمی، رازی، جمشید کاشانی، خیام و جابر ابن حیان به یادتان بماند؟

بار دیگر باید گفت که هر نوع ارتباط میان مفاهیم و کلمات در حافظه کمک می کند تا آن مفهوم، بازیافت شود. می توانید اشیا را روی هم یا کنار هم بگذارید. می توانید آن ها را در هم ادغام کنید. می توانید رنگشان کنید یا بلای دیگری سر شان بیاورید!

یاد آوری با ترتیب

این شیوه هم شبیه داستان پردازی است. فرض کنید می خواهید نام ده نفر را به ترتیب یاد آوری کنید. ابتدا برای اعداد، معادلی به یاد ماند نی اختراع کنید. برای این کار، بهتر است از قافیه کلمات و یا نوعی شباهت کلمه با عدد مورد نظر استفاده شود. به عنوان مثال:

1= چک

2= تو

3= ده

4= مار

5= گنج

6= کش

7= نفت

8= تشت

9= که (کوه)

10= ته

حالا فرض کنید می خواهید اسامی ده نفر از دوستانتان را به ترتیب به خاطر آورید. نام آن ها به ترتیب عبارت است از: خیامی، رضا زاده، فرمانی، تقی لو، آزاد گان، رستگار، جمالی، حسن پور، شاد کام، یاوری. این نام ها به طور اتفاقی انتخاب شده اند و می توانید آن ها را با هر نام دیگری عوض کنید. با استفاده از شیوه داستان پردازی می توان این جمله ها را گفت:

1= چک خیامی وصول شد.

2= تو رضا زاده را دوست داری.

3= ده بالا زادگاه فرمانی است.

4= مار تقی لو را زد.

5= گنج واقعی نصیب آزادگان شد.

6= کشدار سخن گفتن عادت رستگار است.

7= نفت فروشی جمالی

8= تشت لباس حسن پور لب حوض بود.

9= کهنه کارتر از شاد کام سراغ ندارم.

10= ته کوچه خانه یاوری است.

به خاطر سپاری اعداد

کشف هر نوع ارتباط میان موضوعات، یادآوری آن ها را ساده می کند. در مورد اعداد هم این قضیه صادق است. عدد هجده رقمی زیر را در نظر بگیرید:

149162536496481100

آیا می توانید آن را حفظ کنید؟ البته مشکل است. ولی اگر آن را به ترتیب زیر بنویسید:

100، 81، 64، 49، 36، 25، 16، 9، 4، 1

متوجه می شوید که این ها مجذور اعداد یک تا ده هستند که پشت سر هم قرار گرفته اند. اکنون می توانید هر وقت که دلتان خواست آن عدد هجده رقمی را به راحتی روی کاغذ بیاورید. یعنی اعداد یک تا ده را یکی یکی در نظر آورید و هر عدد را در خودش ضرب کنید و روی کاغذ بنویسید.

با کمی دقت ممکن است میان ارقام شماره های تلفن نیز رابطه ای پیدا کنید. به عنوان مثال اگر عدد زیر را به این شکل در نظر آورید:

56، 14، 61، 45،

چندان معنی دار نیست. اما اگر همین عدد را به صورت:

456، 11، 456

در نظر بگیرید یادگیری آن بسیار آسان است. خصوصاً که سه رقم اول و آخر هم تکراری است و هم به ترتیب است. شماره هشت رقمی زیر:

23698741

هم شاید برای حفظ کردن جالب نباشد اما اگر ارقام آن را روی شماره گیر تلفن (یا ماشین حساب) تعقیب کنید و یک دور تمام دور شماره گیر بچرخید، قضیه فرق می کند و یاد گیری آن مثل آب خوردن می شود!

برای حفظ کردن شماره تلفن ها با آن ها کمی ور بروید. آن ها را در ذهن خود به شکل سه رقم، دو رقم، دو رقم یا سه رقم، دو رقم، سه رقم یا صورت های دیگر مرتب کنید. اگر لازم بود رقم اول را که آسان است حذف کنید. به احتمال زیاد حالت مناسبی که یادآوری آن آسان باشد پیدا خواهید کرد.. برای امتحان چند شماره تلفن هشت رقمی زیر را در نظر بگیرید و میان ارقام آن ها رابطه ای بیابید:

88765432، 99876543، 25364758، 99877563، 44162256 اگر شماره های آخری را دشوار یافتید، ناراحت نشوید. یاد تان باشد که جوینده یابنده است. بیشتر تلاش کنید و علایم ریاضی گوناگون (ضرب، تقسیم، توان و...) را میان ارقام قرار دهید.

گروه مرکز یادگیری (مدرسه اینترنتی) سایت تبیان- تنظیم: شکوفه باصری