تبیان، دستیار زندگی
خانواده های مذهبی معمولا در یک امر مشترکند و آن اینکه همه به اتفاق تمایل دارند تا فرزندانی مذهبی نیز تربیت کنند
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مزه شیرین خدادوستی

در مسیر زلال آب

تربیت دینی

خانواده های مذهبی معمولا در یک امر مشترکند و آن اینکه همه به اتفاق تمایل دارند تا فرزندانی مذهبی نیز تربیت کنند و اصول مورد نیاز برای این هدف را بیاموزند . تربیت دینی فرزندان شاید وظیفه ای محول و سنگین به نظر برسد اما اگر قواعد آن را بدانیم  و با اصول صحیح برخورد و رفتار با فرزندانمان در این حیطه آشنا باشیم شاید از نتایج بهتر و موفقیت آمیزی بهره ببریم .

قواعد مورد استفاده در تربیت و تعلیم دینی کودکان بسیار و هر کدام به نحوی قابل اجرا و عمل است که به چند نمونه از آنها اشاره می‏شود:

1) قاعده محبت: اصولا اعمال روش خشونت آمیز و مستبدانه در تربیت اسلامی امری محکوم است. ما تنها در موارد خاصی که به آنها اشاره خواهد شد می‏توانیم با کودکان سخت رفتار کنیم. کودک را با محبت به راه آورید و سرکشی او را از روی مهر و نوازش مهار و او را آرام کنید. عمل خوب مذهبی کودک را بستایید که این امر خود سبب تداوم رفتار مثبت در کودک خواهد شد. کودکان مصداق لقب سریع‏الرضا هستند، با محبتی به راه می‏آیند، با تاییدی دل به گرو شما خواهند سپرد. اصولا در تعبیرات مذهبی ما دین چیزی جز حبّ و محبّت نیست. شما اصرار نداشته باشید که با هیجانات منفی او را به راه آورید که این امری محال و نشدنی است.

لازم است که در طریق تربیت کودک از امدادهای الهی استفاده کنیم و از خداوند کمک بخواهیم که ما را در راه حفظ و به ثمر رساندن این امانت‏ها موفق گرداند و این امری است که حتی حضرات معصومین علیهم‏السلام هم خود را از آن بی‏نیاز نمی‏دانستند.

2) بهره‏مند شدن از لذّت‏ها: برای کودک در جنبه مذهب سابقه‏ی شیرین پدید آورید. به حساب اینکه شما روزه دارید او را به حال خودش وانگذارید. بعضی از پدران و مادران به حساب اینکه خود روزه‏دار هستند، کودکان خود را به گرسنگی وامی‏دارند و به فکر غذای او نیستند و یا در غذای او رسیدگی ندارند و این مساله‏ای است که سبب بدبینی کودک به روزه و ماه رمضان خواهد شد. در جلسات مذهبی کام او را شیرین کنید و از لذّت‏های حلال او را بهره‏مند سازید. همیشه اشک و ناله و بر سر و سینه زدن نباشد که طفل از آن چندان خشنود نیست. بگذارید تا او علاقمند شود و بار دیگر همراهتان به جلسه بیاید و در ضمن خوردن چای و شیرین چهار کلمه بشنود و یکی دو کلمه آن را یاد بگیرد و به هر حال کاری کنید که مذهب برای او امری غم‏انگیز و دردناک نباشد و تنفر و انزجار در او ایجاد ننماید.

تربیت دینی

3) تشویق و تحریض: گاهی کودک دو رکعت نماز شکسته بسته‏ای را در گوشه‏ای می‏خواند و شاید برای خودنمایی و یا جلب محبت شما به نزدتان می‏آید و به شما می‏گوید نماز خواندم! در برابر این عمل او بی‏تفاوت نباشید ضمن اینکه می‏کوشید تا خودنمایی او اوج نگیرد و ریشه‏دار شود، او را تشویق کنید و کار او را مورد ستایش قرار دهید و بگذارید که این امر در او ریشه‏‏دار شود. ما شک نداریم که تشویق باید در او به حدّی متعارف باشد که خود را از شما طلبکار نداند ولی در عین حال دل کوچک را هم  در نظر آورید. شما به  عنوان پدر و مادر و دنیای او هستید. آرزوهای کودک به شما وصل است و آفرین و مرحبای شما دل کوچکش را شاد می‏کند و او را به وجد می‏آورد.

4) اعمال قدرت: ما در عین حال منکر آن نیستیم که در موارد تخلف و یا در آنگاه که طفل بخواهد از مرز خود تجاوز کند و یا امر و نهی شما را نادیده گیرد آرام بگیرید و واکنشی نداشته باشید. می‏بایست او را به راه آورید و این هدایت بهتراست از طریق محبت باشد و در آنگاه که سود نداد از راه اعمال قدرت . بنای تربیت شما باید طوری باشد که فرزندان تا حدود ده سالگی در امر مذهب خودکار بار آیند و نیازی به امر و نهی شما در انجام اعمال مذهبی نداشته باشند. خودش نماز بخواند اگر چه بر پسر در آن سن واجب نیست . اعمال فشار از حدود قبل از 8 سالگی به کودک، ممکن است موجبات سرخوردگی او را از مذهب فراهم آورد و روح کودک را آزرده سازد و حتی در مواردی ممکن است که نتایجی معکوس به بار آورد ولی پس از این سنین اعمال فشار به صورتی اندیشیده و به جا عیبی نخواهد داشت. ما به عنوان والدین و مربیان و معلّمان مسوول نیک و بداخلاق و رفتار مذهبی کودکان هستیم. از ما وظیفه و تکلیف خواسته‏اند که در این راه بذل سرمایه کنیم. وظیفه‏ی ما است که از تمام شیوه‏های موجود برای حفظ و رشد  مذهبی کودک اقدام کنیم و زمینه‏ی فطری را در او رشد داده و بپرورانم. این وظیفه تا 21 سال ادامه خواهد یافت. اگر پس از این تاریخ نتیجه‏ای نیافتیم ما را سرزنشی نخواهد بود.

ضمن اینکه می‏کوشید تا خودنمایی او اوج نگیرد و ریشه‏دار شود، او را تشویق کنید و کار او را مورد ستایش قرار دهید.

5)انتقال لذت های شخصی از عبادت و عدم بروز کسالت و بیزاری: اهمیت دادن به این مسئله می تواند از شما الگوی خوب و تاثیر گذاری بسازد که حلاوت عبادت را در دل فرزندتان بکارد . اگر از انجام اعمال دینی خود احساس کسالت و بی حوصلگی کنید و به این دلیل این گونه اعمال را انجام دهید که مجبورید و هیچ علاقه و لذتی را در انجامش ندارید ، همین حس و بلکه بیشتر از آن را به او منتقل خواهید کرد. و او را از دین دفع می کنید .

6) خود عمل کننده باشید: اگر خود اهل نماز اول وقت خواندن نیستید و مدام از او این کار ار می خواهید، سخت در اشتباهید . پدر ومادر برای هر گونه امر و نهی و آموزش باید خود به عنوان الگوی عملی مطرح شوند و هیچ حجتی برای کودک مبنی بر عدم عملکرد به آن وجود نداشته باشد .

حضرت امام سجّاد علیه‏السلام در دعای خود از خداوند خواست که او را بر حسن تربیت و نیکو به عمل آوردن فرزندان و ادبشان کمک فرماید. 

برگرفته از کتاب " فرزند صالح" نوشته ستار پور ابراهیم

تنظیم و فرآوری: کهتری

مقالات مرتبط

در قلبش حک کنیم

تکیه گاهی مطمئن در دورانی حساس

جاودانه ترین ارث برای فرزند

در طریق تربیت دینی چه مراقبت هایی لازم است ؟

تربیت و آموزش دینی كودكان

آموزش انس با خدا

لقمه حرام وقلب کودک ما

تأثیر اعمال دیداری در تربیت فرزند

واکسیناسیون دینی در کودک

به حاشیه نسپارید

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.