ما از آمریکاییها موفقتریم
اشاره: فرهنگ مطالعه که به طبع کتاب و کتابخوانی را به عنوان زیرمجموعه خود میپذیرد، امروزه شاخصی است برای قیاس سطح توسعهیافتگی جوامع. بر پایه همین ملاک است که همواره آمار و ارقام مرتبط با سرانه مطالعه در کشورهای توسعهیافته البته به معنی غربی آن را بالاتر از دیگر کشورها عنوان میکنند.
در این میان برخی تأکید دارند آنچه که در این میان باید به عنوان ابزاری برای قیاس مطرح شود، در وهله نخست کیفیت و محتوا است که مهمترین ابزار مطالعه یعنی کتاب، در خود جای داده است؛ امری که گویا در احتساب این شاخص کمتر دیده شده است.
آمار سرانه مطالعه کشور را قبول ندارم
در همین ارتباط بیژن نوباوه؛ از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس آمارهای اعلام شده برای شاخص مطالعه در کشور را نادرست دانست و تأکید کرد: با پیشرفتهای امروز، مطالعه دیگر تنها به کتاب خواندن محدود نمیشود. با رسانههای جمعی و به خصوص فضای مجازی، بسیاری از مطالعات افراد بوسیله اینترنت صورت میگیرد که هماکنون در کشور نیز آمار کمی را در این رابطه شاهد نیستیم. بنابراین من اصلا این آمارهای پایینی که در خصوص سرانه مطالعه در کشور اعلام میشود را قبول ندارم. نظر بنده این است که فرهنگ مطالعه در کشور ما پایین نیست.
نوباوه در عین حال اعتقاد دارد که علاوه بر کتاب، هماکنون میزان مطالعه روزنامهها، مجلات و... در آمارهای اعلام شده جای داده نمیشود که این امر درست نیست و این هم جزئی از مطالعه است.
با پیشرفتهای امروز، مطالعه دیگر تنها به کتاب خواندن محدود نمیشود. با رسانههای جمعی و به خصوص فضای مجازی، بسیاری از مطالعات افراد بوسیله اینترنت صورت میگیرد که هماکنون در کشور نیز آمار کمی را در این رابطه شاهد نیستیم
90درصد آمریکائیها مطالعهشان کاربردی نیست
به گفته وی حتی قیاس کشور با جوامع دیگری همچون آمریکا به نوبه خود جای اشکال دارد و صحیح نیست. چرا که تأکید میکند که مطالعه باید کاربردی باشد. او در همین رابطه افزود: اصلا مطالعه آمریکاییها مگر چند درصد، کاربردی است؟! باید توجه کرد که حتی 90 درصد آمریکائیها مطالعهشان کاربردی نیست بلکه مربوط به خواندن رمان، داستان و... است. بنابراین معتقدم که ما در این امر پیشی گرفتهایم و مطالعه در کشور ما بسیار کاربردیتر و مفیدتر است.
این آمار و ارقام مبنای علمی ندارد
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با توجه به این امر عنوان میکند که پایین دانستن سرانه مطالعه کشور، گفته نادرستی است و اعلام این اعداد و ارقام نمیتواند علمی باشد.
در قیاس سرانه مطالعه، موفقتر از جامعهآمریکا هستیم
خبرنگار سابق صدا و سیما در نیویورک از سوی دیگر بخشی از پیشرفت و ترقی کشور را برآیندی از مطالعه دانست و افزود: اگر توجه کنیم برآیند فرآیند مطالعه، رسیدن به پیشرفت است که با توجه به این نکته، آیا میتوان گفت که پیشرفت علمی و تکنولوژی کشورمان که حتی 10 برابر بیشتر از میانگین جهانی است، برآیند و نتیجه مطالعه کم است؟! آیا مقایسه نامناسب وضعیت دانشآموزان ما، که دارای بالاترین میانگین هوشی و مطالعاتی در میان کشورهای دنیا هستند، با این اعداد و ارقام پایین سرانه مطالعه، جای تعجب ندارد؟! آیا کم دانستن مطالعه با این برآیند مثبت کشور، قیاس درستی است؟! بنابراین جامعه ما در حوزه فرهنگ و سرانه مطالعه، موفقتر از کشوری مثل آمریکا است! و اینکه سرانه مطالعه در کشور را پایین بدانیم، کاری اشتباهتر است. این آمار صد درصد استعماری است و صحیح نیست.
اصلا مطالعه آمریکاییها مگر چند درصد، کاربردی است؟! باید توجه کرد که حتی 90 درصد آمریکائیها مطالعهشان کاربردی نیست بلکه مربوط به خواندن رمان، داستان و... است
کیفیت محتوای کتابها و ابزارهای مورد مطالعه ما قویتر از کشورهای غربی است
نوباوه علاوه براینکه کیفیت کتابها و دیگر مطالب مورد مطالعه در کشور را به مراتب قویتر از کشورهای غربی عنوان کرد، در ادامه نیز گفت: معتقدم که فضاهای درنظر گرفته شده برای سرانه ما به نوعی مربوط به مطالعهای خاص است. مثلا اینکه تنها کتاب را در این مقوله جای میدهند. درحالی که امروز مجلات و روزنامهها هم جزئی از این حوزه محسوب میشود که در کشور ما نیز از نظر انتشار و گرایش مردم به سمت آن، روند قابل قبولی را طی میکند.
مطالعه در فضای مجازی به نادرستی در سرانه مطالعه ما جای ندارد!
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در عین حال افزود: مطالعه در فضای مجازی به نادرستی، در این اعداد و ارقام اعلامشده برای سطح مطالعه، لحاظ نمیشود و این درحالی است که بسیاری افراد، بیشتر زمان مطالعه خود را در اینچنین فضایی دنبال میکنند.
او همچنین نقش رسانهها در ترویج فرهنگ مطالعه را همچون تیغی دو لبه دانست و کوتاهی رسانههای پرمخاطب را مورد تأکید قرار داد و بیان کرد: اصولا وقتی که رسانههای ارتباطی همانند تلویزیون و رادیو وارد این قضیه میشوند، نقش متکلم وحده را ایفا میکنند و بر این اساس ارتباطات بین افراد را به حداقل میرسانند. بنابراین به خودی خود، داشتن اوقات فراغت برای مطالعه بیشتر افراد در این میان مغموم میشود. در عین حال اما نمیشود عنوان کرد که فیلمی مستند که گاه اطلاعاتی متشکل از چندین کتاب را دربردارد خارج از حیطه مطالعه است و مطلبی تازه را بر مطالعه فرد اضافه نمیکند!
دانستن کتاب به عنوان تنها ابزار مطالعه صحیح نیست
نوباوه بر این اساس اعتقاد براین داشت که دانستن کتاب به عنوان تنها ابزار مطالعه صحیح نیست و آمار درستی را ارائه نمیدهد. همچنین گاه برآیند مفیدی ندارد؛ چرا که به گفته او در کشوری همچون آمریکا درصد بالایی از افراد رمانهایی بیمحتوا را میخوانند که هیچ کاربردی ندارد.
آیا مقایسه نامناسب وضعیت دانشآموزان ما، که دارای بالاترین میانگین هوشی و مطالعاتی در میان کشورهای دنیا هستند، با این اعداد و ارقام پایین سرانه مطالعه، جای تعجب ندارد؟! آیا کم دانستن مطالعه با این برآیند مثبت کشور، قیاس درستی است؟
کتابخوانی ما کاملا کاربردی و مفید است
این نماینده مجلس در تأکید این مطلب، افزود: در کشور ما حتی اگر زمان کمتری صرف مطالعه کتاب شود، این زمان معمولا به مطالعه مفید اختصاص مییابد.
اگرچه او عنوان کرد که ارتقای سطح فرهنگ مطالعه در بین خانوادهها همچنان باید بیش از پیش تقویت شود و نیاز به کار بیشتری دارد و نسبت به شرایط داخلی، فرهنگ مطالعه چندان مثبت نیست.
گروههای عام هنوز مطالعه را شیوهای برای دانستن نپذیرفتهاند
او در همین رابطه افزود: ضعفهای موجود از یک سو میتواند ناشی از استفاده نادرست از رسانهها و گاه استفاده بیش ازحد از رادیو و تلویزیون باشد. اگرچه این نکته را قبول دارم که نباید این امر را به همه خانوادهها سرایت داد چرا که کشور ما از نظر آمار مطالعه علوم درسی جز برترینها است. همچنین میان برخی گروههای دانشآموزی و دانشجویی، میزان مطالعه قابل تحسین است حتی در ارتباط با مطالعه کتابهای غیر درسی. ولی آنچه که مورد نقد قرار دارد مطالعه میان گروههای عام است که هنوز مطالعه را به عنوان شیوهای برای دانستن نپذیرفتهاند.
مطالعه جوامع دیگر برای استعدادیابی است ولی برای ما نه!
نوباوه در عین حال یکی از تفاوتهای این شاخص را میان کشور و جوامع غربی در رویکرد آنان به فرهنگ مطالعه دانست و افزود: کشورهای دیگر این امر را به صورت اصولیتر دنبال میکنند و به شکلی بهتر برای استعدادیابی مورد توجه قرار میدهند. چنانکه در جامعه ما به طور معمول مطالعه از همان دوران کودکی برای افراد نهادینه نمیشود تا از همان زمان به شکل کاربردی به این مقوله توجه شود. بنابراین نیاز است که مطالعه را بدین شکل در میان افراد جا انداخت تا باور کنند که این امر موجب ارتقاء آنان میشود.
او همچنین در خاتمه و در تأکید مطلب خود عنوان کرد که مطالعه در سنین بزرگسالی بیشتر به سمت تفنن یا کاربرد تخصصی میرود و بنابراین مطالعه عام جایگاه خود را از دست میدهد.
منبع: شبکهی ایران
تهیه و تنظیم: گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی