در پیچ و خم نوجوانی
در مقاله پیشین در مورد ارتباطات عمومی با نوجوانان و اصولی که والدین باید در این زمینه رعایت کنند نکته هایی ارایه
شد. در ادامه این مقاله سعی داریم در مورد ارتباطات منفی که بین نوجوان و والدین شکل می گیرد صحبت کنیم:
امروزه معلوم شده است که والدین باید در تربیت کودکان و نوجوانان خود واقع بین باشند. یکی از عواملی که رشد و پرورش نوجوانان را با شکست توأم می سازد، عدم توجه پدران و مادران به شخصیت نوجوانان خود می باشد. اصولاً شخصیت عبارت از مجموعه گرایش ها و حالت های رفتاری است که کم و بیش وضعیت ثابتی دارند. یک فرد در مقابل اوضاع، مسائل و رویدادهای محیط خود احساسات، نگرش ها و واکنش های خاصی نشان می دهد. این حالات گاهی صفات شخصیت نامیده شده و بسیاری از آنان در ده سالگی تجلی می یابند. بر اساس صفات و رفتار خاص کودک در ده سالگی می توان پیش بینی نمود که وی در بزرگسالی دارای چه شخصیتی خواهد بود.
در دوران نوجوانی، نوجوان تمام روابط و باورهایی را که در دوران کودکی و بدون چون و چرا پذیرفته است مورد پرسش و تردید قرار می دهد و سعی می کند با توجه به شخصیت شکل پذیر و استقلال طلبی خود، نظامی از ارزش ها در باره زیبایی، حقیقت، قدرت و ... به دست آورد. هر دسته از ارزش ها با یکی از انواع شخصیتی که در این دوره قوام می گیرد سازگار می باشد. برخی از نوجوانان و جوانان به ارزش های هنری تمایل نشان داده و نیرو و انرژی خود را در این راه صرف می نمایند. دسته دیگر به علوم و مسائل نظری گرایش دارند و بعضی ها به مسائل اجتماعی و سیاسی متمایلند. آنچه را که اصطلاحا تضاد میان نسل ها می نامند در واقع بیانگر تفاوت سیستم ارزشی جوانان و نوجوانان با بزرگسالان است که به آداب و رسوم گذشته خود پای بندند و نه تنها هیچ گونه تغییری را نمی پذیرند بلکه به شدت با آن مقابله می کنند. بنابراین چنانچه والدین به تفاوت نظام ارزشی فرزندان جوان و نوجوان خود توجه داشته باشند در برخورد و رفتار با آنان به تحمیل نظر و سیستم ارزشی خود پافشاری می نمایند. گاهی جوانان در برخورد با والدین خود از احساس امنیت خاطر برخوردار نمی باشند و به این ترتیب با والدین خود وارد چالش و مشکلات شدید می گردند که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم:
در دوران نوجوانی، نوجوان تمام روابط و باورهایی را که در دوران کودکی و بدون چون و چرا پذیرفته است مورد پرسش و تردید قرار می دهد و سعی می کند با توجه به شخصیت شکل پذیر و استقلال طلبی خود، نظامی از ارزش ها در باره زیبایی، حقیقت، قدرت و ... به دست آورد.
ارتباطات منفی
وقتی افرادی با دیدگاههای مختلف در کنار هم زندگی می کنند، ایجاد تعارضات و اختلافات کاملا طبیعی و اجتناب ناپذیر است. به خصوص در سنین نوجوانی که فرزندتان فاصله زیادی با معیارها و عقاید والدین خود می یابند. هر چند که به مرور و با بزرگتر شدن فرزندتان این مشکلات تحلیل می یابد اما در هر حال وجود این تعارضات گاه بسیار سخت و انرژی بر خواهد بود.
ارتباطات منفی یکی از علل رایج تعارضات مزمن میان نوجوانان و والدین است. نمونه ای از ارتباطات منفی شامل غر غر کردن، انتقادات تند و نسنجیده، پافشاری بر تاکتیکهایی مانند نعره و فریاد کشیدن در مواقع اختلاف و .. است.
البته همیشه این قدر راحت نیست که ارتباطات منفی را بشناسیم. برای مثال توجه دایمی والدین به فرزندان، نظارت مرتب بر عملکرد آنها، نکته سنجی در انجام مسئولیتها، لباس پوشیدن، غذا خوردن و .. همگی رفتارهایی هستند که ظاهری مثبت داشته و به نظر منفی نمی رسند اما برای فرزندان نوجوان بسیار منفی معنا شده و باعث ایجاد تنش میان فرزندان و والدین می گردد چرا که نوجوان احساس می کند که والدین به او اعتماد نداشته واستقلال شخصیتی وی را به رسمیت نمی شناسند.
از جمله روابط منفی دیگر عبارتند از:
- آنچه که روابط میان والدین و فرزندان را به شدت منفی می کند، شامل غرغر کردن، داد و فریاد کشیدن و جنگیدن با آنهاست.
- احساس خشم، آشفتگی، مقصر دانستن و ابراز تنفر
- بحث و مشاجره هایی که تحت هیجانات صورت بگیرد
ارتباطات منفی را تبدیل به ارتباطات مثبت کنید
شما می توانید با دنبال کردن این پیشنهادات ارتباطات منفی را به روابط مثبت مبدل کنید:
- در مورد اینکه چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار کنید، با نوجوانتان مذاکره کنید و راهبردهایی را برای برقراری رابطه بهتر پیدا کنید. یکی از این روشها روش بارش مغزی است که در مقالات پیشین به آنها اشاره شده است
- در بحثها و مناظراتی که با هم دارید نکات مهم و اساسی را پیدا کرده و در مورد آنها به بحث و گفتگو بنشینید. مسلما در یک گفتگو نمی توان چندین موضوع را مورد بررسی و گفتگو قرار داد چرا که باعث عنوان شدن مسایل بسیاری میان والدین و فرزندان می گردد که طبیعتا امکان رسیدگی به همه آنها نخواهد بود بنابراین برای مذاکره با نوجوانتان به اولویت بندی مسایل و مشکلات فی مابین پرداخته و به ترتیب به حل آنها بپردازید.
ارتباطات منفی یکی از علل رایج تعارضات مزمن میان نوجوانان و والدین است
- از انتقادات سودمند استفاده کنید. نقاط مثبت و منفی نوجوانتان را بشناسید. در ضمن در بسیاری از موارد وقتی نوجوانان مرتکب اشتباهی می گردند خودشان متوجه رفتار نادرستشان شده و شرمنده می گردند در چنین شرایطی لزومی ندارد که عملکرد نادرست او را به وی گوشزد کنید. انتقاد (آن هم از نوع سازنده) زمانی موثر است که نوجوان از عملکرد منفی خود آگاه نباشند.
بیشتر گوش دهید و کمتر صحبت کنید. زمانهایی را صرف گوش کردن به صحبتهای فرزندتان کنید. برای این منظور به این پیشنهادات عمل کنید:
- یک شنونده واقعی برای فرزندتان باشید. برای مثال وقتی فرزندتان با شما صحبت می کند دست از کار بکشید، به چشمان او نگاه کنید و میان صحبتهای او صحبت نکنید.
- از خشم و بی صبری اجتناب کنید. برای مثال در هنگام صحبت کردن فرزندتان اخم نکنید، آه نکشید، ابروهایتان را در هم نکشید و به طور کلی مراقب زبان بدن خود باشید.
- دیدگاه نوجوانتان در مورد مسایل و موضوعات مختلف، با شما متفاوت است بنابراین برای جلوگیری از بروز اختلاف سعی کنید دوست فرزندتان باشید و به نظرات وی احترام بگذارید. گاهی اوقات ممکن است آنها نظرات بسیار خوب و بدیعی داشته باشند که حتی به ذهن شما هم خطور نکند.
- به جای ضمیر"تو" از ضمیر"من" استفاده کنید. - برای مثال نگویید "تو خیلی بی دقت و سر به هوایی؛ هیچوقت امید ندارم که یک کار را درست به سرانجام برسانی" به جای آن بگویید:" اگر نمی دانی وسایل را کجا می گذاری من واقعا برای تو نگرانم"
- از طعنه زدن، انتقاد منفی و داد و فریاد خودداری کنید.
- به فرضیه پردازی، ذهن خوانی و قضاوت نپردازید بلکه تنها گوش دهید.
- اگر شما به صورت محترمانه به صحبتهای نوجوانتان گوش ندهید آنها نیز صحبت کردن را متوقف می کنند.
در هر حال آنچه که طبیعی به نظر می رسد وجود این اختلافات و تناقضها میان والدین و نوجوانان است که مسلما با توجه به توضیحاتی که دادیم جایی برای نگرانی وجود ندارد. زمانی باید نگران ارتباطمان با فرزندمان شویم که نحوه برخورد درست را ندانسته و به این ترتیب شرایط ایجاد اختلافات خانوادگی و اختلاف با فرزندان را شدت بخشیم.
مقالات مرتبط
اگر در این زمینه سوالی دارید اینجا را کلیک کنید.
