فرزند دلخواه من
برای تربیت فرزندان ثابت قدم و جدی باشید
همه ما تداوم وجود خویش را در فرزندانمان جستجو می‌کنیم. آنان میوه شیرین درخت حیات و ثمره تمام رنج و تلاش ما در زندگی این جهان می‌باشند، آنها آیینه وجود خود ما هستند که افکار، رفتار و روش‌های تربیتی درست یا غلطی را که در مورد آنان به کار برده‌ایم، منعکس می‌سازند. هرگز فراموش نکنید که باید فرزندانمان را برای زمانی غیر از زمانی که خود در آن زندگی می‌کنیم، تربیت نماییم. جامعه‌ای که از خیلی جهات با اجتماع کنونی ما تفاوت دارد اما از دگر سو فرزندان هر خانواده تا حدود 80 درصد شبیه والدین خود هستند. بنابراین برای تربیت صحیح فرزندانمان ابتدا باید خود را خوب بشناسیم، آن گاه شیوه ثابتی را برگزیده و آن را ملاک تربیت قرار بدهیم. باید باور کنیم کودکان دوست دارند خوب باشند و در اغلب موارد خوبی و شادی بچه ها به تأیید والدین بستگی دارد، زیرا در کنار تمام رفتارهای نادرست و کارهای نامطلوب آنان که ناشی از سن شان است، همیشه میل به همکاری، پذیرفته شدن، تأیید و حمایت والدین نیز وجود دارد. اما مسلما دریافت تایید از آن حاصل می گردد که فرزندان ما مطابق با اصول تربیتی درستی پرورش یافته باشند و مطابق با این موازین رفتار کنند که در ادامه به برخی از این اصول اشاره خواهیم کرد:
محبت خود را نشان بدهید
اگر بچه ها را دوست دارید محبت خود را به آن ها نشان بدهید. دوست داشتن را با کارهایی از قبیل بیان کردن، در آغوش کشیدن، بوسیدن، تشویق به هنگام انجام کارهای خوب، و نه تنبیه در هنگام انجام کارهای نادرست، به آنان ثابت کنید.
تا می توانید خونسرد باشید
برخوردهای خشن، تهدیدهای سنگین و فریاد کشیدن، موقعیت ها را بدتر می کند، حتی اگر کودک در برابر داد و فریاد پدر و مادر تسلیم شود.
پدر و مادر هر دو وضع کننده قانون هستند و هر دو باید بتوانند مجری آن هم باشند.
وقتی «نه» می گویید آن را جدی بگیرید
برای اینکه ثابت کنید آدم مصممی هستید، پای نه گفتن خود بایستید، بچه ها نیاز به پیام های قاطع و صریح دارند. البته این هم مهم است كه به همین اندازه بر سر حرف خودتان مصر باشید. مثلاً اگر كودكی می داند كه بعد از ساعت هشت دیگر آب نبات به او داده نمی شود، مهم نیست چه قدر اخم و گریه و جنجال یا خواهش می كند، به هیچ وجه نباید بعد از ساعت هشت آب نبات داده شود. اغلب والدین به دنبال راه حل های مصلحت آمیز هستند. این كار باعث تربیت بچه هایی می شود كه احساس مغلوب بودن دارند. فراموش نكنید كه می خواهید كودكانتان در بزرگسالی چگونه اشخاصی باشند لذا در تربیت كودک متفكرانه تر برخورد كنید. البته در «نه» گفتن به کودک باید بسیار دقیق بود و فقط در هنگام لازم به کودک «نه» گفت. جدی بودن، احساس امنیت و آرامش را در پی دارد. با تمام مهربانی، جدی و در ضمن صبور باشید تا او به روش جدید عادت کند .
قوانین مشخص وضع کنید
بکوشید کودکان بفهمند چرا آن قوانین وضع شده و چرا باید از آنان اطاعت کنند.
مثبت برخورد کنید
مثبت حرف بزنید. برای مثال وقتی کودک لباس های خود را این طرف و آن طرف پراکنده کرده، به جای گفتن «این آشغال ها را جمع کن» بگویید: «این لباس ها را جمع کن».
از پدر به عنوان تهدید استفاده نکنید
وقتی می گویید: «صبر کن تا پدرت بیاد»، معنی اش این است که مادر در خانواده هیچ کاره است، در حالی که قواعدی که مادر آن را وضع کرده، باید همان هایی باشد که پدر نیز بر آن ها اصرار دارد. پدر و مادر هر دو وضع کننده قانون هستند و هر دو باید بتوانند مجری آن هم باشند.
درباره اجرای دستورات اخطار بدهید
هیچ کودکی با میل خود بازی را ترک نمی کند تا برای مثال به درست خواندن بپردازد یا به موقع بازی را تمام کند و به رختخواب برود. از این رو لازم است به جای قطع ناگهانی برنامه آنان، پیش از آن به بچه اخطار بدهید. برای نمونه بگویید فقط 10 دقیقه دیگر برای بازی وقت داری، بعد باید به درس هایت برسی.
از پیامدهای طبیعی استفاده كنید
بسیاری از اوقات وقتی والدین در موضوعی رأساً مداخله می كنند، فرصت های یادگیری را از فرزندان خود می دزدند. به جای عیب جویی و یادآوری های مداوم اجازه دهید پیامدهای طبیعی رفتار بچه ها با آن ها سخن بگوید.
اتفاق رأی در کار تربیت جزو ضروریات پرورش فرزند است. اگر پدر و مادر در رفتار با کودک خود، هر روز به گونه ای متفاوت عمل کنند، کار آن ها موجب می شود، قدرت تشخیص کودک ضعیف شود و در مرحله بعد از ناهماهنگی ها سوء استفاده کند.
از پیامدهای منطقی استفاده كنید
اغلب ممكن است پیامدهای طبیعی رفتارها خیلی سخت و شدید باشد یا از نظر زمانی این قدر دیر اتفاق بیفتد كه از نظر تربیتی قابل استفاده نباشد. وقتی موضوع به این شكل است، استفاده از پیامدهای منطقی مؤثر است. این نكته حایز اهمیت است كه حتماً پیامدهای منطقی، منطقاً با رفتاری كه بچه انجام داده مرتبط باشد، تنها در این صورت پیامد منطقی می تواند از نظر تربیتی كارساز باشد. برای مثال اگر فرزندتان فراموش كرده فیلمی كه از ویدیو كلوپ امانت گرفته برگرداند و یک هفته تمام نوار ویدیو روی زمین افتاده، برنگرداندن نوار تنها خشم و رنجش در فرزند ایجاد می كند، به جای آن، نوار را به كلوپ برگردانید و هزینه كرایه فیلم را از پول توجیبی او كم كنید. در این برخورد، بچه می تواند منطق نظم را بفهمد.
به بچه ها وظایفی واگذار کنید
اغلب بچه ها از اینکه به نحوی به پدر و مادر کمک کنند و نقشی در همکاری با خانواده برعهده بگیرند، اغلب احساس خوشحالی و رضایت خاطر می کنند، بر این اساس والدین بدون هیچ گونه ناراحتی می توانند، وظایفی به فرزندان خود محول کنند و به آنان این امکان را بدهند تا گوشه ای از بار مسئولیت خانواده را به دوش بگیرند.
هماهنگی والدین ضروری است
اختلاف سلیقه و نظر والدین در کار تربیت می تواند از جهات مختلف به فرزندان آنها صدمه بزند. اتفاق رأی در کار تربیت جزو ضروریات پرورش فرزند است. اگر پدر و مادر در رفتار با کودک خود، هر روز به گونه ای متفاوت عمل کنند، کار آن ها موجب می شود، قدرت تشخیص کودک ضعیف شود و در مرحله بعد از ناهماهنگی ها سوء استفاده کند.
از درگیری بپرهیزید
اگر فرزندتان در پی قشقرق راه انداختن است تا میزان صبر و شكیبایی شما را آزمایش كند، یا بی ادبانه صحبت می كند، والدین باید اتاق را ترک كنند و بگویند" هر وقت خواستی دوباره مؤدب باشی برگرد تا صحبت كنیم". صحنه را با عصبانیت یا در حالی كه شكست خورده به نظر می رسید ترک نكنید. كار انجام شده را از شخص انجام دهنده متمایز كنید. هرگز به كودكان نگویید "تو بد هستی". به جای این به كودكان كمک كنید تا متوجه شوند چه كاری از كارهای شان نادرست یا غیرقابل قبول بوده است. رفتارهای بچه ها ممكن است نادرست باشند، مهم نیست چه كاری می كنند اما كودكان همچنان نیاز دارند كه دوست داشته شوند.
همزمان مهربان و قاطع باشید
والدین اغلب وقتی فرزندانشان درست رفتار نمی كنند یا به حرف شان گوش نمی كنند آزرده می شوند و شكیبایی خود را از كف می دهند. این حالت به آسانی به عصبانیت می انجامد.بسیار مهم است كه حتماً تا حد ممكن آرام بمانید. قاطع بودن نیاز به فریاد كشیدن ندارد.
ماهنامه خانواده
گروه خانواده و زندگی سایت تبیان- تنظیم و فرآوری: مریم عطاریان
برای دریافت نظرات مشاوران تبیان در زمینه تربیت کودک این لینکها را دنبال کنید:
مقالات مرتبط
والدینی که ما می خواهیم باشیم!
مطالعه کتاب برای همه پدرها و مادرها موجود در فروشگاه تبیان به شما کاربران توصیه می شود.
